ايم اين وهيا M. N. VAHIA
انڊيا جي نامياري نيوڪليئر سائنسدان ڊاڪٽر ماڻڪ نالنڪانت وهيا (ايم اين وهيا) 24 سيپٽمبر 1956ع ۾ گجرات جي ڪڇ ڀڄ ۾ جنم ورتو. پاڻ 1979ع کان ٽاٽا انسٽيٽيوٽ آف فنڊامينٽل ريسرچ ممبئي ۾ ايسوسئيٽ پروفيسر آهي. هن 1977ع ۾ بمبئي يونيورسٽي مان فزڪس ۽ ميٿ ۾ بي ايس سي ڪئي. جنهن بعد ساڳي يونيورسٽي مان نيوڪليئر فزڪس ۾ ايم ايس سي جي ڊگري حاصل ڪرڻ بعد اسٽرو فزڪس ۾ ڊاڪٽريٽ جي ڊگري حاصل ڪئي. تحقيق جي شعبي ۾ پاڻ دنيا جي مڃيل يونيورسٽين سان لاڳاپيل رهيو آهي. جن ۾ آمريڪا جي لوئيسينا يونيورسٽي، جرمني جي فزڪس بابت انسٽيٽيوٽ ميڪس پلانڪ، برطانيه جي درهم يونيورسٽي، ڪيليفورنيا يونيورسٽي ۽ ٻيون يونيورسٽيون شامل آهن. جڏهن ته پاڻ ممبئي جي نهرو پالنيٽوريم جو ڊائريڪٽر پڻ آهي. ماڻڪ وهيا نيويارڪ جي سائنس اڪيڊمي، رائل ايسٽرونوميڪل سوسائٽي، ڪامن ويلٿ ايوسيئيشن فار سائنس، ٽيڪنالاجي ۽ ميٿميٽڪس ايجوڪيشن، انڊين نيوڪلئير سوسائٽي جو به ميمبر آهي.
ايم اين وهيا آرڪيالاجي جي شعبي ۾ به سائنسي بنيادن تي تحقيق ڪئي آهي. پاڻ 2005ع کان ڏکڻ ايشيا جي آرڪيالاجي بابت سوسائٽي جو ميمبر ۽ 2006ع کان آرڪيالاجيڪل سوسائٽي آف انڊيا جو به ميمبر آهي. سندس تحقيق جا خاص شعبا سولر فزڪس، سولر سسٽم ۽ قديم سڀيتا رهيا آهن. پاڻ نيوڪليئر سائنس، سولر فزڪس ۽ قديم سڀيتا تي 150 کان وڌيڪ تحقيقي مقالا به لکيا آهن، جيڪي دنيا جي ساک وارن سائنسي رسالن ۾ شايع ٿيا آهن.
ماڻڪ وهيا سنڌو لکت تي جديد سائنسي بنيادن تي تحقيق ڪئي. هن ٽاٽا انسٽيٽيوٽ جي هڪ ٻئي آرڪيالاجسٽ نشا يادو سان گڏ سنڌو لکت جو ڪمپيوٽر تي اڀياس ڪيو. هنن پنهنجا نتيجا 2011ع ۾ هڪ مقالي Indus Script: A Study of it’s Sign Design جي صورت ۾ شايع ڪيا. ماڻڪ وهيا سنڌو ماٿري جي لکت تي ٻين به ڪيترن ئي آرڪيالاجي ۽ قديم لکتن جي ماهرن سان گڏ تحقيق ڪئي آهي. جن ۾ راجيش رائو، ستابهارا سنها، اروٿم مهاديون، اڌيڪاري، ڪويتا گينگل، سري ڪمار مينن ۽ ٻيا شامل آهن.
ڪتاب ۽ مقالا
• Nisha Yadav • Rajesh P. N. Rao • M. N. Vahia, Indus script, Current science, Dec 2012
• Sitabhra Sinha • Nisha Yadav • Mayank N. Vahia, In Square Circle: Geometric Knowledge of the Indus Civilization, Dec 2011
• Mayank Nalinkant Vahia • Nisha Yadav, Reconstructing the History of Harappan Civilization, Sep 2011 • Social Evolution and History
• Rajesh P. N. Rao • Nisha Yadav • Mayank N. Vahia • Hrishikesh Joglekar • Ronojoy Adhikari • Iravatham Mahadevan, Entropy, the Indus Script, and Language: A Reply to R. Sproat, Dec 2010 • Computational Linguistics
• Nisha Yadav • Hrishikesh Joglekar • Rajesh P N Rao • Mayank N Vahia • Ronojoy Adhikari • Iravatham Mahadevan, Statistical Analysis of the Indus Script Using n-Grams, Mar 2010 • PLoS ONE
• Kavita Gangal • M.N. Vahia • R. Adhikari, Spatio-temporal analysis of the Indus urbanization, Mar 2010 • Current science
• M.N. Vahia • Nisha Yadav, Harappan geometry and symmetry: a study of geometrical patterns on Indus objects, Jan 2010 • Indian journal of history of science
• P N Rao • Nisha Yadav • Mayank N Vahia • Hrishikesh Joglekar • R Adhikari • Iravatham Mahadevan, A Markov model of the Indus script, Sep 2009 • Proceedings of the National Academy of Sciences
• Rajesh P N Rao • Nisha Yadav • Mayank N Vahia • Hrishikesh Joglekar • R Adhikari • Iravatham Mahadevan, BREVIA Entropic Evidence for Linguistic Structure in the Indus Script, May 2009 • Science
• Nisha Yadav • Hrishikesh Joglekar • Rajesh P N Rao • M. N. Vahia •Iravatham Mahadevan • R Adhikari, Statistical analysis of the Indus script using $n$-grams, Feb 2009
• Sitabhra Sinha • Raj Kumar Pan • Nisha Yadav • Mayank N. Vahia •Iravatham Mahadevan, Network analysis reveals structure indicative of syntax in the corpus of undeciphered Indus civilization inscriptions, Jan 2009
• Rajesh P. N. Rao • Rob Lee • Nisha Yadav • Mayank Vahia • Philip Jonathan • Pauline Ziman, On statistical measures and ancient writing systems, Dec 2015
• Mayank Nalinkant Vahia, Evaluating the claims of ancient Indian achievements in science, Jun 2015
• N. Yadav • A. Salgaonkar • M. Vahia, Computational techniques for inferring the syntax of undeciphered scripts, Jan 2014
• Mayank N Vahia • Srikumar Menon, A possible Harappan Astronomical Observatory at Dholavira, Journal of Astronomical History and Heritage, Oct 2013