لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

شيخ اياز جي سنڌي شاعريءَ ۾ جماليات

ھي ڪتاب ڊاڪٽر فياض لطيف جو سنڌ يونيورسٽيءَ ۾ پي ايڇ ڊي (سنڌي) لاءِ پيش ڪيل تحقيقي مقالو آھي. ڊاڪٽر شير مھراڻي لکي ٿو:
”ڊاڪٽر فياض لطيف جي تحقيق ۾ شيخ اياز جماليات جي معراج تي پهتل نظر اچي ٿو. هن ثابت ڪيو آهي ته، اياز جي فڪر کان فن تائين، وجدان کان درد تائين، مزاحمت کان تحرڪ ۽ تحريڪ تائين، وطن دوستيءَ کان انسان دوستيءَ تائين، فطرت کان فلسفي تائين ۽ رومانس کان دعائن تائين وارين سٽن ۾ جماليات ئي جماليات آهي. ڊاڪٽر فياض لطيف جي هيءَ ٿيسز نه صرف اياز جو اڀياس ڪندڙن لاءِ هڪ اهم دستاويز هوندي، بلڪه سنڌي ادب ۾ جماليات تي هڪ مستند ڪتاب پڻ هوندو. ڊاڪٽر فياض جي هن ڪتاب کانپوءِ سنڌيءَ ۾ جماليات تي تحقيق ڪندڙ نوجوان محققن کي هڪ سگهارو رفرنس بوڪ ملي سگهندو، جنهن سان کين ’سونهن/ جماليات‘ جي موضوع تي تحقيق ڪرڻ ۾ تمام گهڻي سولائي ٿيندي. “
  • 4.5/5.0
  • 1984
  • 495
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • فياض لطيف
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book شيخ اياز جي سنڌي شاعريءَ ۾ جماليات

صنعت مڪرر

صنعت مڪرر

ڪنهن سِٽَ يا شعر ۾ ٻه يا ان کان وڌيڪ هڪجهڙا لفظ، تسلسل سان هڪ کان وڌيڪ ڀيرا ورجائجن، ته اهڙي صنعت کي ’صنعت مڪرر‘ چئبو. شيخ اياز هن صنعت جو استعمال پنهنجي شاعريءَ ۾ جهجهو ڪيو آهي، ان جو وڏو سبب شايد اهو آهي، ته لفظن جي ورجاءَ سان شاعريءَ ۾ ردم پيدا ٿئي ٿو. اياز جو ان ۾ ڪو خاص شعوري عمل دخل نه آهي، هن اها صنعت شايد سوچي ڪونه ٺاهي آهي، پر خود ساخته تخليقي عمل دوران سندس شاعراڻي فن جو حصو بڻي آهي، ڇو ته اهو ان ڪري ٿو چئجي، جو رواني ۽ موسيقيت اياز جي شاعريءَ جي اهم ۽ عام خوبي آهي.

ڪِيڙوُ ڪِيڙوُ ڪوههُ ڪَرين!
ڇا ٿو سوچين ڪارڙا؟
(ص58)

ڪاري رات، ڪُويري ڦُڙ ڦُڙ،
ويرو تار رهي آ رم جهم....
ٽَپ ٽَپ، ٽَپ ٽَپ، ٽِم ٽِم، ٽِم ٽِم،
هِن پاسي مُڙ! هِن پاسي مُڙ!
(ص120) ــ (ڪي جو ٻيجل ٻوليو)

هر ڪنهن پاتا هارَ، هوا ۾ چڳ چڳ ٿي مَهڪي،
رُت جي ريت نرالي آهي، رڳ رڳ ٿي چهَڪي،
ڪوُڪي ڪوُڪي گھايل من ۾ ڪويل ڪنهن کي ڪانڍي،
هر هر آءٌ اچان چائنٺ تي ڪيئي سپنا سانڍي،
ڪو به نه پائي لِيئڙو!
هَئه هَئه منهنجو جيئڙو! (ص59)

سَکي! هوا ۾ هُڳاءُ آهي، گَلي گَلي گيت ٿي وئي آ!
پِيا بنا ننڊ ڪيئن ايندي، بسنت جي رات بي چئي!
نه ڪُوڪُ ڪويل، نه ڪُوڪُ ڪويل! اسان اڳيئي ڏکي، ڏهاڳڻ!
ڏسين نه ٿي ڇا پِرهَه پري آ، لهو لهو رات نِردَئي آ.
(ص73)