پوڙهو ۽ پٽ
هن لائق پٽ جو پيءُ بہ آخر پوڙهو ٿي پيو ۽ هن کان هاڻ ڪو بہ ڪم نٿي پڳو. سو کيس سندس پٽ پٺيءَ تي رکي جهنگ ڏي روانو ٿيو. جهنگ ڏي ويندي وقت هن پوڙهي پيءُ جنھن پڻ پنھنجي پٽ کي ڏاڍو پيار ڪيو ٿي، رستي تي لڳل وڻن وٽان لنگهندي وڻن جون ٽاريون پٽي اڇليندو ويو، جيئن سندس پٽ گهر ڏي واپس ويندي رستو نہ ڀلجي.
جهنگ ۾ پھچي پٽ، پنھنجي پيءُ لاءِ هڪ منھہ اڏيو ۽ پٽ تي پنن ۽ گاھہ جو هنڌ ٺاهيو، جيئن آرام سان سمھي سگهي ۽ مينھن ۽ اس کان هن جو بچاءُ ٿي سگهي.
”هاڻ منھنجا پيارا پيءُ،“ هن چيو، ”آءٌ توکان موڪلائڻ چاهيان ٿو.“
ان تي سندس پيءُ چيو: ”ها پٽ تون ڀلي گهر وڃ، آءٌ هيڏانھن ايندي وقت سڄي واٽ تي وڻن جون ٽاريون پٽي اڇليندو آيو آهيان، جيئن اهي تنھنجي رهنمائي ڪن ۽ تون صحيح سلامت گهر پھچي وڃين.“
پيءُ جي اها ڳالھہ ٻڌي پٽ کي ويتر ڏک ٿيو تہ سندس پيءُ جدائي وقت بہ هن لاءِ سٺائيءَ جو سوچي ٿو. نيٺ پٽ کان اڪيلو موٽيو نھٿيو ۽ پيءُ کي واپس گهر وٺي آيو، پر بادشاھہ جي ڊپ کان هن گهر جي پٺين حصي ۾ غار وانگر جاءِ ٺاهي، پيءُ کي اتي لڪائي ڇڏيو _ ڇو جو بادشاھہ جي حڪم موجب پنھنجي پوڙهي پيءُ کي جهنگ ۾ ڦٽو نہ ڪرڻ تي ٻنھي کي ڦاسي ڏني وڃي ها. پٽ پنھنجي پيءُ کي ان غار ۾ ماني بہ لڪائي پھچائيندو هو. ڪڏهن ڪا خاص شيءِ ملي ويندي هيس تہ اها بہ آڻي پنھنجي پوڙهي پيءُ کي ڏيندو هو.
هڪ ڏينھن بادشاھہ ملڪ جي مختلف حصن ۾ پڙهو گهمايو تہ ڦلھير مان رسو وٽي کيس ڏنو وڃي. اهو ڪم اهڙو هو جو ڪنھن کان بہ ٿي نٿي سگهيو. ڀلا ڦلھير مان بہ ڪو رسو وٽي سگهبو آهي! جنھن ڳوٺ ۾ هي لائق پٽ رهندو هو، ان مان بہ ڪير وٽي نہ سگهيو.
بادشاھہ جو اهو حڪم ٻڌي پوڙهي پيءُ پٽ کي چيو : ”ڪو رسو کڻي ان کي ڪنھن ٿانءُ ۾ رکي باھہ ڏي.“ پٽ ائين ئي ڪيو ۽ باھہ ختم ٿيڻ کانپوءِ ڦلھير جو رسو وڃي بچيو جيڪو هو بادشاھہ وٽ کڻي ويو. بادشاھہ هن جي ڏاڍي تعريف ڪئي تہ هن هڪ وڏي ڳالھہ ڪري ڏيکاري آهي.
ان ڳالھہ کان ڪجهہ ڏينھن پوءِ بادشاھہ هن کي هڪ ڪاٺيءَ جو ڏنڊو ڏنو، جنھن مان ڪا بہ خبر نٿي پئي تہ اصل ڪاٺي ڪيئن هئي. بادشاھہ پڇيس تہ اهو ٻڌاءِ تہ هن ڏنڊي جي ڪھڙي پاسي پاڙون هيون ۽ ڪھڙي پاسي ٽاريون.
پٽ اهو ڏنڊو کڻي گهر پيءُ وٽ آيو تنھن ٻڌايس تہ هيئن ڪر جو هن کي کڻي پاڻيءَ ۾ وجهه، جيڪو پاسو ٿورو مٿڀرو تري اهو هلڪو آهي ۽ ان پاسي ٽاريون هونديون ۽ جيڪو پاسو هيٺ ڀرو تري_ يعني پاڻي اندر ٿورو وڌيڪ وڃي اهو پاسو ڳرو آهي ۽ پاڙون ان پاسي هيون.
بادشاھہ کي اها ڳالھہ ٻڌائڻ تي هن هڪ ٽيون سوال ڪيو ،جيڪو پھرين ٻن کان بہ وڌيڪ منجهائيندڙ هو. بادشاھہ پٽ کي حڪم ڏنو:”هڪ اهڙو دهل کڻي اچ جنھن مان ڏؤنڪن بنا آواز اچي.“
پٽ وري پيءُ کان صلاح وٺڻ آيو. تنھن چيس: ”اها تہ سڀ کان سولي ڳالھہ آهي. دهل لاءِ چمڙو هٿ ڪري اچ ۽ هڪ ڀريل ماکين جو مانارو پڻ جنھن کي دهل اندر وجهي ٻاهران اها کل چاڙهي ڇڏ.“
پٽ اهڙي طرح دهل ٺاهي بادشاھہ وٽ کڻ آيو. بادشاھہ جھڙو ئي دهل کي هٿ لاتو تہ ماکي جون مکيون اندر اڏامڻ لڳيون ۽ ڪڏهن هڪ پاسي تہ ڪڏهن ٻئي پاسي دهل جي کل سان ٽڪرائجڻ لڳيون ۽ دهل منجھان آواز نڪرڻ لڳو.
پٽ کي مبارڪون ڏيندي بادشاھہ پڇيس تہ اهو ٻڌاءِ تہ هھڙن ڏکين ٽن سوالن جا جواب تو ڪٿان هٿ ڪيا.
پٽ وراڻيو: ”عقل ۽ تجربي کان منھنجي عمر تہ ڪجهہ بہ نہ آهي. سو آءٌ پاڻھي تہ هڪ سوال بہ ڪري نہ سگهيو آهيان. پر حقيقت اها آهي تہ انھن مڙني سوالن جا جواب مون پنھنجي پوڙهي پيءُ کان پڇيا_ جيڪو وڏي عمر ڪري تجربي ۽ عقل ۾ مالامال آهي.“
۽ پوءِ روئي بادشاھہ کي سڄي ڳالھہ ٻڌايائين ۽ چيائين: ”آءٌ پنھنجي پيءُ کي اڪيلو جهنگ ۾ ڇڏي نٿي سگهيس. سو مون کيسگهر ۾ ئي لڪائي رکيو آهي.“
پٽ جي ڳالھہ مان بادشاھہ متاثر ٿيندي چيو:
”مون کي تہ اها خبر ئي نہ هئي تہ پوڙها ماڻھو بہ ڪنھن ڪم جا ٿي سگهن ٿا. اڄ ڏينھن کانپوءِ ڪو بہ پنھنجي پوڙهي پيءُ کي جهنگ ۾ اڇلڻ نہ ويندو.“
ان کانپوءِ چيو وڃي ٿو تہ ان شھر ۾ پوڙها ماڻھو بہ پنھنجن ننڍن پٽن سان گڏ خوش خو ش زندگي گذارڻ لڳا.