لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

اڻويهين صديءَ جي سنڌي نثر جي تاريخ

هن ڪتاب ۾ اڻويھين صديءَ جي سٺ کان مٿي نثرنويسن جي مختصر حياتي ۽ سندن ادبي خدمتن ۽ نثر جي اسلوب ۽ ٻوليءَ سميت پيش ڪيو ويو آهي. ڪيترن ئي عالمن ۽ اديبن جون تصويرون ۽ سندن ڪتابن جا عڪس بہ ڏنا ويا آهن. ساڳي وقت نثري ادب ۾ جاگرافي، سائنس، ايڪنامڪس، رياضي، جاميٽري ۽ اسڪولن جي ڪورس جا ڪتاب لکيا ويا اھي پڻ شامل ڪيل آھن. ناول، ناٽڪ، آکاڻي، قصہ نويسي، تحقيق ۽ تنقيد، مضمون، سفرنامي، لطيفيات، اخبار نويسي، لغت نويسي وغيرہ جيڪا اڻوييين صديءَ ۾ ارتقا ٿي ۽ ان ڪھڙي مرحلي مان گذري ترقي ڪئي، ان جو جائزو ورتو ويو آهي. سنڌي نثر جي ترقيءَ ۾ جتي مقامي عالمن ۽ استادن جوحصو آهي، اتي مغربي عالمن جون خدمتون بہ ساراھ جوڳيون آهن. هندستان جي ڪن مرهٽن جو سنڌ جي تعليم ۽ درسي ادب ۾ ڪم هو، هن ڪتاب ۾ انھن کي خصوصي ۽ الڳ حوالن سان پيش ڪيو ويو آهي 

Title Cover of book اڻويهين صديءَ جي سنڌي نثر جي  تاريخ

اداري پاران

سنڌي ٻوليءَ جو مانوارو محقق مختيار احمد ملاح ڪافي عرصي کان تحقيقي ڪم ڪندو رهيو آهي. هيستائين سندس ڪيترائي ڪتاب سنڌي ادب جي تاريخ، ادب جي مختلف صنفن جي تاريخ، سنڌي ٻولي ۽ رسم الخط تي مختلف ادارن پاران شايع ٿي ۽ مڃتا ماڻي چڪا آهن. خوشي ڳالهه آهي ته هو سنڌي ٻوليءَ تي سنڌيءَ سان گڏ انگريزيءَ ۾ به لکندو رهيو آهي.
بلاول انسٽيٽيوٽ آف هسٽاريڪل ريسرچ نواب شاهه ڪافي عرصي کان ڪتاب شايع ڪندو رهيو آهي. اداري پاران ”بلاول ريسرچ جرنل“ جا به ڪيترائي شمارا اچي، علمي حلقن تائين پهچي ۽ چڱي موٽ حاصل ڪري چڪا آهن.اداري جي هميشه اها ڪوشش رهي آهي ته اداري جي تجويز ڪيل مقصدن تحت ڪتاب ۽ مضمون شايع ڪري، ان کان علاوه تحقيق جي معيار جي لحاظ کان به اتم هجن.
مختيار احمد ملاح جو هيءُ ڪتاب ”اڻويهين صديءَ ۾ سنڌي نثر جي تاريخ“ هڪ تحقيقي ڪتاب آهي. توڙي جو هن کان اڳ ۾ سنڌي نثر جي تاريخ تي ڪتاب اچي چڪا آهن پر هيءُ ڪتاب انهن کان گھڻو مختلف آهي. هڪ ته هن ڪتاب ۾ سنڌي نثر جي اڻويهين صديءَ جي نثر جو احاطو ڪري ٿو، ٻيو ته هن ڪتاب ۾ ان دور جي انهن عالمن جو به تفصيل احوال شامل ڪيل آهي جن ان دور ۾ سنڌي ٻوليءَ لاءِ بي مثال ڪوششون ڪيون. علمي لحاظ کان اڻويهين صديءَ ان ڪري به اهم آهي جو ان صديءَ ۾ هاڻوڪي سنڌي رسم الخط منظور ۽ رائج ٿي. مختيار احمد ملاح صاحب جو هيءُ ڪتاب ادارو ڇپائيندي خوشي محسوس ڪري ٿو ۽ اميد ته هيءُ ڪتاب پڙهندڙن وٽ مڃتا ماڻيندو.

شير محمد مهر