لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

اڻويهين صديءَ جي سنڌي نثر جي تاريخ

هن ڪتاب ۾ اڻويھين صديءَ جي سٺ کان مٿي نثرنويسن جي مختصر حياتي ۽ سندن ادبي خدمتن ۽ نثر جي اسلوب ۽ ٻوليءَ سميت پيش ڪيو ويو آهي. ڪيترن ئي عالمن ۽ اديبن جون تصويرون ۽ سندن ڪتابن جا عڪس بہ ڏنا ويا آهن. ساڳي وقت نثري ادب ۾ جاگرافي، سائنس، ايڪنامڪس، رياضي، جاميٽري ۽ اسڪولن جي ڪورس جا ڪتاب لکيا ويا اھي پڻ شامل ڪيل آھن. ناول، ناٽڪ، آکاڻي، قصہ نويسي، تحقيق ۽ تنقيد، مضمون، سفرنامي، لطيفيات، اخبار نويسي، لغت نويسي وغيرہ جيڪا اڻوييين صديءَ ۾ ارتقا ٿي ۽ ان ڪھڙي مرحلي مان گذري ترقي ڪئي، ان جو جائزو ورتو ويو آهي. سنڌي نثر جي ترقيءَ ۾ جتي مقامي عالمن ۽ استادن جوحصو آهي، اتي مغربي عالمن جون خدمتون بہ ساراھ جوڳيون آهن. هندستان جي ڪن مرهٽن جو سنڌ جي تعليم ۽ درسي ادب ۾ ڪم هو، هن ڪتاب ۾ انھن کي خصوصي ۽ الڳ حوالن سان پيش ڪيو ويو آهي 

Title Cover of book اڻويهين صديءَ جي سنڌي نثر جي تاريخ

شيخ عبدالحق (1867-1956ع)

شيخ عبدالحق ولد شيخ عبدالله جو جنم ڪوٽڙي ۾ ٿيو.سنڌ مدرسي ڪراچيءَ ۾ پڙهيو. سنڌ مدرسي ۾ ماستر ٿي پڙهائڻ شروع ڪيو. آهستي آهستي ترقي ڪري فرسٽ اسسٽنٽ ڊپٽي انسپيڪٽر آف اسڪولس جي درجي تي پهتو. ڪراچي ضلعي جي نوڪريءَ وقت هن ضلعي جي تعليم وڌائڻ لاءِ نهايت سرجوشيءَ سان ڪم ڪيو. 1914ع ۾ ملا ڊپٽي ايڊيوڪيشنل اسڪولس جي چارج ڏياري ويئي؛ ۽ ڪراچي، حيدرآباد ۽ ٿرپارڪر جا ضلعا سندس حوالي ڪيا ويا، جيڪب آباد ضلعي جي گورنمينٽ پرائمري اسڪولن جي مٿان ڊپٽي ايڊيوڪيشنل انسپيڪٽر مقرر ڪيو ويو، جتي هن ڪافي عرصو گذاريو. هن به جاگرافيءَ تي ڪيترائي ڪتاب لکيا، جن ۾ ”هندستان جي مختصر جاگرافي“ (1888)، ”ايشيا کنڊ جي جنرل جاگرافي“ (1888)، ”سنڌ جي نئين جاگرافي“ (1918) ۽ ”سنڌ جي سليس جاگرافي“ (1927) وغيره اهم آهن. جڏهن ته عبدالحق جو “ سنڌ جي سهنجي مختصر تواريخ” (1888ع) به اهم آهي.