اسلم علوي ”اسلم“ (1856_ 1909ع)
تحفة العاشقين
ميان محمد اسلم علوي طب تي به ڪجهه ڪتاب لکيا، جن مان پهريون ”تحفة العاشقين“جون 1893ع ۾ شڪارپور جي مشهور ڪتب فروش ”پوڪرداس ٿانور داس“ لاهور جي مفيد عام پريس مان ڇپائي پڌرو ڪيو. هي ڪتاب 115 صفحن تي مشتمل ۽ ڊيمي سائيز ۾ شايع ٿيل آهي.
طب سنڌي مخزن الادويات
”سيپٽمبر 1893ع ۾ اسلم علويءَ جو ٻيو ڪتاب ’مخزن الادويات‘پوڪرداس پاران اسلاميه پريس لاهور مان ڇپائي پڌرو ڪيو، هي ڪتاب 314 صفحن تي مشتمل آهي. طب جي سلسلي ۾ ٽيون ڪتاب ”حيات بمع مخزن الادويات“ 1893ع ۾ شايع ٿيو“.(256) هن ڪتاب ۾ دوائن جي فائدن جي باري ۾ آهي. ڪتاب مان نثر جو نمونو هيٺ ڏجي ٿو:
انهيءَ حڪيم مطلق جي واکاڻ ڪرڻ واجب آهي جهن پهنجي ڪمال حڪمت ۽ سهڻي صنعت سان مٽي جي هڪڙي مٺ مان انسان کي پيدا ڪري چئن عناصرن موجب طبعيت جي جوڙ جوڙي، ڳالهائڻ جي قوت بخشي جيئين ته خلق الانسان و علمه البيان ۽ کيس اشرف المخلوقات جي لقب سان ساري مخلوق جو سڳورو بڻايو جيئين ته خلق النسان علا صورتهه ڏسو قدرت قادر جي“.(257)
سندس ٽيون ڪتاب شخصيت جي حوالي سان ’قربان دين علوي‘سال 1895ع ۾ اسلاميه پريس لاهور پاران ڇپائي پڌرو ڪيو ويو. محمد اسلم علويءَ ڪي قصا به لکيا، جن ۾ ”قصو هير رانجهي جو“ (1884ع) ۽ ”قصو عمر مارئي جو“ (1884ع) شامل آهن. محمد اسلم جو ڪتاب “سنڌ جي تمام مختصر تواريخ” (1891ع) وغيره اهم آهي.