فضل الله قُريشي
سائين فضل الله قُريشي سان منهنجي پهرين ملاقات غالبن سِگا جي ڪنهن ميٽينگ ۾ ٿي هوندي، جيڪا مون کي ياد ڪونهي. مون جڏهن بدين کان واپس اچي پلاننگ ڊويزن جوائن ڪئي هئي تـ پاڻ ان وقت انهي ڊويزن جا سيڪريٽري هئا. ظاهر آهي تـ قريشي صاحب ان وقت 22 گريڊ ۾ هئا ۽ آئون ان وقت 18 گريڊ ۾ هوندو هوس. تنهنڪري منهنجو ساڻس ڊائريڪٽ ملڻ آفيشل ڊيڪورم جي خلاف هو. پاڻ هميشـ پروفيشنل سيڪريٽري طور شين کي ڏسندا هئا. جيئن تـ آئون ان وقت سوشل ايڪشين پروگرام ۾ ڪم ڪندو هوس. فائيلون قريشي صاحب وٽ اينديون وينديون هيون. مون ڪڏهن بـ کيس هيٺين آفيسرن تي دٻاءُ وجهندي نـ ڏٺو. هڪ دفعي ڇا ٿيو جو پلاننگ ڊويزن وٽ پيٽرول جا پئسـا ختم ٿي ويا،گاڏيون بيهي رهيون، سيڪريٽري پلاننگ ميٽينگ گهرائي، جنهن ۾ فيصلو ٿيو تـ 125000 روپيـا SAP کان وٺو. SAP وٽ پروجيڪٽ ۾ کوڙ سارا پئسـا پيا هئا. ٻئي ڏينهن پلاننگ ڊويزن جو همراهـ منٽس آف دي ميٽينگ کڻي پئسن جي چيڪ لاءِ SAP آفيس ۾ پهچي ويو ۽ اچي چيائين تـ سيڪريٽري فيصلو ڪيو آهي SAP کان گاڏين کي هلائڻ جي لاءِ پئسـا ورتا وڃن. جڏهن تـ مالياتي قاعدا قانون اهو ٿا ٻڌائين تـ ڊولپمينٽ بجيٽ جا پئسـا نان ڊولپمينٽ بجيٽ ۾ ٽرانسفر ڪرڻ کان پهريائين فنانس ڊويزن کان منظوري ورتي وڃي. ان وقت SAP جو چيف هوندو هو مسعود حسين قزلباش، جنهن جو هر ٿوري ٿوري ڳالهـ تي بلڊ پريشر چڙهي ويندو هو. پوءِ اردو ڇڏي انگريزي ۾ شروع ٿي ويندو هو پر ڪڏهن بـ بي اصولي ڳالهـ نـ ڪيائين. حقيقت ۾ گورنمينٽ ۾ ايماندار ڪيئن ٿجي، اهي گُر اسان انهي کان سکياسين. جيئن ئي فائيل اهڙن رمارڪسن سان قزلباش صاحب وٽان ٿيندي سيڪريٽري ڏانهن وئي تـ مون کي تعجب تڏهن ٿيو جڏهن فائيل جيئن جو تيئن واپس موٽي آئي. مطلب تـ قريشي صاحب ڪنهن بـ پنهنجي هيٺين آفيسر تي دٻاءُ نـ وجهندو هو.
سنڌ جي حقن لاءِ قريشي صاحب هر فورم تي جهيڙيندو ئي رهيو. ڪالا باغ ڊيم هجي يا سپر هاءِ وي جو فيڊرل گورنمينٽ جي حوالي ٿيڻ . NFC ايوارڊ هجي يا آدم شماري جو معاملو، قريشي صاحب توهان کي سنڌ لاءِ جاکوڙيندي ئي نطر ايندو. سنڌ جي مسئلن تي فضل الله قريشي صاحب کي قدرت واري وڏو عبور ڏنو آهي. جڏهن بـ ڪنهن سنڌ جي مسئلي تي ڳالهائيندا آهن تـ باقائدي انگن اکرن جي مدد سان پنهنجي ڳالهـ دليلن سان ڪندا آهن. جيئن تـ منهنجا هو سينئر رهيا آهن، تنهنڪري مان ڪوشش ڪندو آهيان تـ اهو ادب ۽ احترام واري حد برقرار رهي. منهنجي 19 گريڊ مان 20 گريڊ جي ترقي جي لاءِ قريشي صاحب ئي سڀ ڪجهـ ڪيو. پروموشن بورڊ ۾ جڏهن منهنجو ڪيس ويو تـ ان وقت بورڊ جو چئرمين راڻا ڀڳوان داس جن هئا. بورڊ جو طريقڪار اهو هوندو آهي تـ جنهن جي پروموشن ڪرڻي هوندي آهي ان جو پورو تفصيل فوٽو سميت ملٽي ميڊيا تي اچي ويندو آهي. پوءِ انهن ميمبرن مان ڪو هڪ چوي تـ “آئون انهي آفيسر کي سڃاڻان ٿو” يا ڪو ميمبر ان جي مخالفت ڪري وجهي يا ڪنهن ACR ۾ غلط رمارڪس هجن، اهڙي حالت ۾ چيئرمين کي فيصلو ڪرڻو هوندو آهي. مون جائزو ورتو تـ ان وقت جيڪي ميمبر هئا انهن مان مون کي ڪو بـ نـ سڃاڻندو هو. اهڙي حالت ۾ پروموشن ۾ مسئلو ٿي پئي سگهيو . قريشي صاحب اڳئي راڻا صاحب کي مون بابت بريف ڪري ڇڏيو هو. جيئن منهنجو وارو آيو تـ منهنجي سيڪريٽري اسٽيبلشمينٽ ڊويزن منهنجي حق ۾ ڳالهايو تـ سامهون راڻا صاحب بغير ڪنهن وڌيڪ بحث مباحثي جي OK جو اشارو ڏنو، ائين منهنجو ٻن منٽن ۾ پروموشن ٿي ويو. انهي سڄي صورتحال جو قريشي صاحب گهر ويهي جائزو وٺندو رهيو هو. يڪدم فضل الله قريشي صاحب جو مون کي فون اچي ويو، چيائين تـ “توهان جو ڪيس هلي ويو آهي ان جو ڇا ٿيو؟” مون کي خبر نـ هجي تـ ڇا ٿيو، ڏهن منٽن کان پوءِ ڪنهن سيڪشين آفيسر مون کي اندران ميٽينگ مان SMS ڪري ٻڌايو تـ توهان جو پروموشن ٿي ويو آهي. اها خبر مون جڏهن کين فون ڪري ٻڌائي تـ خوش بـ ٿيو ۽ مطمئن بـ ٿيو. قريشي صاحب هر وقت اها معلومات رکندو رهي ٿو تـ فيڊرل سيڪريٽرين ۾ ڪيترا سنڌي آهن ۽ ڪيترا سنڌي پروموشن لائن ۾ آهن. مون ڪٿي لکيو هو تـ فضل الله قريشي جڏهن مختلف عهدن تي گورنمينٽ ۾ هوندو هو تـ فائيلن ۾ سنڌ کي ئي ڳوليندو رهندو هو.