زندگي جو ورهاڱو
منهنجي خيال ۾ منهنجي زندگيءَ کي ٽن حصن ۾ ورهائي پوءِ ان جو تجزيو ڪجي تـ بهتر رهندو. پهرين اسڪولي زندگي جنهن تي آئون گهڻو ڪجهــ اڳ لکي چڪو آهيان. ٻيو پرائمري ماستري ۽ ٽيون هتي اسلام آباد ۾ نوڪري. انهي ۾ ڪجـهـ سياسي ۽ سماجي ڳالهيون پڻ اچي سگهن ٿيون.
اسڪولي زندگي هڪ قسم جي لااُبالي زندگي هوندي آهي. ان زماني ۾ جيئن تـ سائنس ايتري ترقي نـ ڪئي هئي، نـ ئي ان زماني جو ٻار بـ ايترو چست ۽ چالاڪ هوندو هو. بجلي، روڊ رستن جي سهوليت بـ ايتري ڪو نـ هوندي هئي. بابا سائين جو بي وقتائتي موت جي ڪري امان اڪيلي صرف اسان ٻارن سان گهر ۾ رهندي هئي. اهو ضرور آهي تـ ماما، چاچا هڪ مقرر امائونٽ ۽ ان داڻا ڏيندا رهيا. پر پيءَ جي شفقت اسان ڪا نـ ڏٺي. بابا کي هي جهان ڇڏي هاڻي 50 سال ٿي ويا آهن، سندس ڌنڌلو عڪس منهنجي نظرن مان گذرندو آهي تـ بي اختيار دل مان هڪ قسم جي دعا نڪرندي آهي تـ الله ڪنهن کي اهڙي حالت مان نـ گذاري جنهن مان اسان گذريا آهيون. اڄ اسان وٽ خدا جو ڏنو سڀ ڪجهـ آهي، گاڏيون، بنگلا، وڏا وڏا عهدا. اسان جو اولاد پڙهي لکي ويو آهي، پر اسان جي بابا تـ ڪجهـ بـ نـ ڏٺو. اهو احساس اندر کي کائيندو ٿو وڃي. مون تقريبن 11 سال پرائمري ماستري ڪئي. انهي وچ ۾ ٻـ سال ننڍي ڄمار جي هئڻ جي ڪري ڪنهن بـ سرڪاري نوڪري جي لائَق نـ هوس، تـ چڻن ۽ ڇولن جو ٿالهـ امان ٺاهي ڏيندي هئي اهو مٿي تي رکي بسن ۽ دڪانن تي کپائي ايندو هوس. جيئن 18 سال پورا ٿيا تـ نوڪري ملي وئي. هاڻي گهر جو گاڏو بـ ٺيڪ هلڻ لڳو تـ اسان بـ ڪنهن سان ڳالهائڻ ٻولهائڻ جهڙا ٿياسين. اها ئي تـ وقت جي خوبي آهي جو هو هڪ هنڌ نـ ٿو بيهي. هي پرائمري ماستري جا 11 سال مون پنهنجي پاڻ کي ڪتابن جي دنيا ۾ گم ڪري ڇڏيو. ائين بـ ڪو نـ هو جو آئون دنيا کي ترياق ڪري گوتم ٻڌ ٿي ويو هوس، بس زماني سان گڏ بـ هلندو رهيس تـ پڙهندو بـ رهيس، انهي وچ ۾ اقتصاديات ۾ ماسٽرس بـ ڪري ورتم.
هاڻي آئون 17 گريڊ جي ڪنهن نوڪري لاءِ اهل ٿي چڪو هوس. سنڌ پبلڪ سروس ڪميشن جا امتحان ڏيندو رهيس ۽ فيل ٿيندو رهيس. مون هڪ ڪتاب پڙهيو هو محمد بخش “واصف” جو، انهي جو عنوان هو “ تعمير زندگي. ” انهي ڪتاب جو لب لباب هي هو تـ “انسان جي اڳيان ڪا بـ شيءِ ناممڪن ڪونهي”. آئون جڏهن بـ ڪنهن نوڪري لاءِ ڏنل انٽرويو يا امتحان ۾ فيل ٿيندو هوس تـ اهو ڪتاب کڻي ويهي پڙهندو هوس. ايتريقدر جو انهي ڪتاب جا صفحن جا صفحا مون کي ياد ٿي ويا. هوڏانهن ٻئي طرف منهنجا يار، دوست، مٽ مائٽ، اوڙي پاڙي وارا، ايتريقدر جو گهر ۾ ڀائر ڀينرون مون کي دل شڪستـ ، (Discourage) ڪندا رهيا ۽ منهنجو مذاق اڏائيندا رهيا. پر منهجي دماغ ۾ هڪ قسم جو ڀوت سوار هو تـ مون کي 17 گريڊ ۾ ڪنهن نـ ڪنهن محڪمي ۾ آفيسر ٿيڻو آهي. ائين جيئن ڪو ماڻهو ڪنهن جي عشق ۾ انڌو ٿي وڃي. مون تي هڪ قسم جي اهڙي ڪيفيت طاري ٿي وئي هئي، . تان جو 1986 ع ۾ فيڊرل پبلڪ سروس ڪميشن جو امتحان پاس ڪري 17 اسڪيل ۾ ريسرچ آفيسر ٿي وڃي فنانس ڊويزن Join ڪيم. انهي دوران ڳوٺ ۾ وري هي خبرون شروع ٿي ويون تـ هي همراهـ اسلام آباد مان ڀڄي ايندو، ڇو جو ان کان اڳ آئون رپ هاءِ اسڪول مان نائين ڪلاس مان ڀڄي ايو هوس. پر تاريخ پنهنجي پاڻ کي ڪو نـ ورجايو ۽ آئون اسلام آباد ۾ هميشه جي لاءِ اتي جو ٿي ويس. پرائمري ماستري دوران هڪ سال جيڪو ٽريننگ لاءِ مٺياڻي وڃڻو پيو. انهي منهنجي زندگي جا طور طريقا ئي بدلائي ڇڏيا. چوندا آهن تـ سٺن ماڻهن جي دوستي زندگي جي هر موڙ تي رهبر جو ڪم ڏيندي آهي. آئون جڏهن مٺياڻي پڙهڻ ويو هوس تـ ڪچڙو جوان هوس، سڀني ٽريني استادن ۾ ننڍي ۾ ننڍي عمر منهنجي هئي. ان وقت جيڪڏهن فيس بڪ هجي ها تـ مون کي وڏي تعداد ۾ ماڻهو “لائڪ” ڪن ها. جنهن هڪ ماڻهو مون کي لائڪ ڪري، منهنجي ذهني ۽ اخلاقي تربيت ڪئي، اهو هو راشد مورائي . جيڪو تمام پري ويهي خطن ۽ ٽيليفون ذريعي منهنجي رهنمائي بـ ڪندو رهيو ۽ مون کي همٿائيندو (Encourage) بـ رهيو ۽ آئون زندگي ۾ ڪاميابيون ماڻيندو ويس.