مسجد نبوي ۾ فجر نماز:
“ڏس ته صحيح ايترو به خيال نٿو اچيس ته اسان جي نماز هلي ويندي.” مون حسن کي چيو.
“هن کي قانون جي ڪارروائي ڪرڻي آهي ۽ ڪنهن به صورت ۾ رستي تي ٽرئفڪ جئم ناهي ڪرڻي. ڏوهه اسان جو آهي، اسان کي اڃان به اڳ نڪرڻ کتو ٿي” حسن چيو. اتي فندق النخيل وٽ ڪجهه جاءِ ملي وئي. جتي حسن جي پلنگ جيڏي يبوڪ ڪار پارڪ ٿي وئي ۽ اسان مسجد ڏي ڊوڙڻ لڳاسين. در وٽ پهچي مون شڪر جو ساهه کنيو ته هاڻ جماعت سان ملي وينداسين پر اندر تائين پهچڻ ۾ اڃان وڏو اڱڻ هو. پيش امام الحمد پورو ڪري هاڻي سورة الرحمان جو رڪوع پڙهڻ شروع ڪيو. مسجد کي چوڌاري دروازا آهن، جن مان مون ڏٺو ته انيڪ مرد توري عورتون مسجد جي اندرئين هال ڏي وڌي رهيون هيون، جيئن جماعت سان شامل ٿي سگهجي، هونءَ ته ڏينهن جو سخت گرمي ٿئي ٿي، پر ان وقت ڪافي ٺار هو. چوڌاري رات ۽ اوندهه هئي، پر مسجد ۾ ٻرندڙ انيڪ بلبن ۾ مسجد وارو حصو ائين لڳو ٿي ڄڻ ڏينهن هجي. جماعت سان ملڻ لاءِ حسن کان اڳيان ٿي آئون ڊوڙڻ لڳس، پر ترڪڻي فرش بابت مونکي حسن خبردار ڪيو. هونءَ جماعت سان نماز پڙهندي آءُ هر وقت اهو چاهيندو آهيان ته امام ننڍيون سورون پڙهي، پر اڄ خوش ٿي رهيو هوس ته چڱو جو امام وڏي سوره کنئي آهي. چوڌاري ماڻهن جي تکي تکي هلڻ جو آواز ۽ امام جو آواز هو، جيڪو بيحد سريلي آواز ۾ “فباي آلاءِ ربڪما تڪذبان.” چئي رهيو هو. اسان جي باوجود تکي هلڻ جي به اسان پهرين رڪعت ۾ جماعت سان گڏجي نه سگهياسين. بهرحال ٻي رڪعت امام سان گڏ پڙهڻ جي سعادت نصيب ٿي.
فجر نماز بعد حسن چيو ته عيد نماز ٻن ڪلاڪن بعد ٿيندي، هاڻ چئين ته واپس هلون ان بعد اچون يا ويٺا هجون.
“بهتر ٿيندو ته ويٺا هجون.” مون وراڻيومانس ۽ مون ڏٺو ته فجر تي آيل ماڻهن جو اسي سيڪڙو کن اسان وانگر ئي ويٺو رهيو ۽ پوءِ عيد نماز تائين ماڻهو ايندا ئي رهيا ۽ ڏسندي ئي ڏسندي سڄي مسجد ڀرجي وئي. عرب، غير عرب، اڇا، ڪارا، شلوار قميصن ۾ پاڪستاني هندستاني، پتلونن ۽ جين ۾ ايراني، ترڪ، ملئي، چيني، برمي، يورپي خبر ناهي ڪهڙن رنگن، قد بتن ۽ پوشاڪن ۾ ماڻهو هئا. اسان کي کلندڙ ۽ بند ٿيندڙ ڇٽين هيٺان جاءِ ملي وئي. صبح جي ٿوري اڇاڻ ٿيڻ تي ڇٽيون بند ٿي ويون، يعني اهو حصو بنا ڇت جي ٿي ويو، حسن ٻڌايو ته اس تکي ٿيڻ مهل اهي ڇٽيون وري بند ڪيون وڃن ٿيون، جيڪي Electrically Controlled آهن.