الطاف شيخ ڪارنر

اي روڊ ٽو مدينہ

هي ڪتاب الطاف شيخ جي سعودي جي ان سفر جو آهي جنهن ۾ پاڻ کي هڪ نوڪري جي سلسلي ۾ سعودي وڃڻ ٿيو ۽ پاڻ سعودي جي شهر ينبو ۽ ان کان پوءِ ڪجهه وقت مديني رهيا. نوڪري ته نه ڪيائون پر اُتي مُشاهدي ۾ آيل گهڻيون ئي دلچسپ ڳالهيون هن سفرنامي ۾ قلم بند آهن. خاص طور سعودي جي ماڻهن جي رهڻي ڪهڻي، رويا ۽ انهن ماڻهن جا حال جيڪي وٽن نوڪري لاءِ ويزا وٺي پُهچن ٿا. خاص ڪري ننڍي کنڊ جا ماڻهو جيڪي ٿوري معاوضي تي وڏو پورهيو ڪن ٿا.
  • 4.5/5.0
  • 5351
  • 1033
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book اي روڊ ٽو مدينہ

سعودي عرب غريب هو

1960ع تائين سواءِ چند ماڻهن جي، جن باقي زندگي مڪي مديني جي گهٽين ۾ گذارڻ پنهنجي زندگي جي وڏي تمنا سمجهي ٿي، ٻيا حاجي موٽي پنهنجي وطن ويا ٿي. هنن پاڪ پٽن تي رهڻ هر مسلمان لاءِ خوش نصيبي آهي ۽ هرڪو رهڻ چاهي ٿو، پر انسان کي دنيا کي منهن به ڏيڻو آهي. ٻارن ٻچن جون ذميواريون، گهر ٻار هلائڻ لاءِ پورهيو نوڪري ۽ دنيا جي ٻين جهنجهٽن کي منهن ڏيڻ لاءي هر حاجي حج بعد پنهنجي اباڻي وطن ويو ٿي. ۽ هونءَ به اسلام اها ئي تلقين ڪري ٿو ته دين سان گڏ دنيا کي به منهن ڏيو. اسلام اهو هرگز نه ٿو چوي: ٻچا ٻار ڇڏي، جوابدارين کان ڀڄي سمورو وقت مسجد جي ڪنڊ ۾ ويهي عبادت ڪريو. بهرحال جنهن کي حالتن اجازت ڏني ٿي اهي سعودي عرب رهي به پيا ٿي. هن صديءَ جي پهرين اڌ تائين سعودي عرب ڪو امير ملڪ نه هو. بلڪه مڇي ماني وارو به نه هو. جيڪو هتي رهيو به ٿي ته ان کي پيٽ قوت لاءي ڪشالن کي منهن ڏيڻو پيو ٿي. گرم موسم ۾ پورهيو ڪرڻ به ڏکيو. ملڪ ۾ رڳو واري ئي وري ۽ غربت. ڌنڌو ڌاڙي به ڪهڙو ڪجي. ڪي عرب ته ايترو غريب هئا جو حج جي ڏينهن ۾ ڌارين ملڪن کان حج تي ايندڙ انهن کي اچي خيرات ڏيندا هئا. کاڌو پيتو به اتيرو نه هو ۽ جيڪي هو سو مهانگو هو. مون کي ياد آهي ته ننڍي هوندي اسان جي ڳوٺ جا امير ماڻهو حج تي ويندا هئا ته کائڻ جون ڪيتريون شيون کڻي ويندا هئا. انهن ڏينهن ۾ برما، گڏيل هندستان وغيره دنيا ۾ سکيا ستابا ملڪ هئا. ايتري قدر جو اوسي پاسي جي ملڪن جي ماڻهن پاڪستان هندستان ۾ رهڻ چاهيو ٿي ۽ اسان جي ماڻهن کي ٻين ملڪن ۾ رهڻ جو شؤق نه هو. ويندي 1964ع ۾ جڏهن ملائيشيا ۽ سنگاپور ۾ رهندڙ انڊين ۽ پاڪستانين کي چيو ويو ته حڪومت جي نئين پاليسي مطابق هڪ ملڪ جا شهري ٿي رهو ته هنن ملائيشيا جو پاسپورٽ وٺڻ کان انڪار ڪيو ۽ پاڪستاني ۽ هندستاني ٿي ملائيشيا ۾ مهمان جي حيثيت ۾ عارضي طور رهڻ قبول ڪيو. “پنهنجي پاڪستان هندستان ۾ سڀ ڪجهه آهي، هتي ملائيشيا سنگاپور ۾ رکيو ئي ڇا آهي. رڳو مڇر ۽ مينهن آهي. نه اسپتالون نه اسڪول، نه وڏا شهر نه Hygenic Condistions” اسان جي ماڻهن چيو ٿي ۽ هنن صحيح چيو ٿي. کين اها ته خبر نه هئي ته سندن ملڪن جو اڳتي هلي ڇا حال ٿيندو. يا ملائيشيا ۽ سنگاپور کي رٻڙ، تيل، سون ۽ سٺا ليڊر ملڻ ڪري ٻن ڏهاڪن ۾ اهي ملڪ ڪٿان کان ڪٿي وڃي پهچندا. ساڳي طرح سعودي عرب ۾ به ڊٻون ۽ واري هئي. عام طرح ماڻهو ته ٺهيو پر نالي جا شهزادا ۽ امير به ڪي خاص شاهوڪار ۽ دنيا جي سهولتن سان مالا مال نه هئا. اڄ به 1964ع جي نئشنل جاگرافڪ مخزن ۾ سعودي عرب جي گهرن ۽ ماڻهن کي ڏسجي ٿو ته غربت ظاهر ٿئي ٿي- جيتوڻيڪ تيستائين تيل نڪري چڪو هو ۽ ملڪ ۾ ناڻي جي آهستي آهستي آمد شروع ٿي رهي هئي. ان کان اڳ ته ويتر غربت هئي. اسان جو ڊاڪٽر سرفراز شاهه کلي سندس هڪ عرب ڊاڪٽر دوست جي زباني ٻڌائيندو آهي (جيڪو ويانا - آسٽريا ۾ ساڻس گڏ پلاسٽڪ سرجري جي اعليٰ تعليم وٺي رهيو هو) ته هو- عرب ڊاڪٽر چوندو آهي ته هنن جا وڏا ڪي امير نه هئا. ٻيو ته ٺهيو پر سعودي عرب جو بادشاهه به غريب هو. پاڻ گوڏ ٻڌي جبو ڌوئندو هو ۽ پوءِ جبو سُڪڻ تي اهو پائي گوڏ ڌوئندو هو.”