سعودي عرب جون شامون
اهڙي طرح ينبو جي هن وچ شهر واري علائقي ۾ رونق آهي. سوڙهين سوڙهين گهٽين ۾ به ننڍيون ننڍيون ڪيتريون ئي قسمين قسمين هوٽلون آهن........ پاڪستاني، بنگالي، مدراسي، فلپينو. اهڙي طرح دڪان به بوري بازار وانگر سٿيا پيا آهن. جيترا خريدار اوترا ٺلها شام گذارڻ وارا نظر ايندا. دڪانن جون ٿلهيون مصرين، فلپينن، بنگالين سان ڀريل نظر اينديون. پاڪستاني ۽ انڊين به نظر ايندا پر انهن ۾ ڌڪين تي وهڻ جي عادت ايتري شايد نه آهي. آئون به ڪنهن ڏينهن ڊگهي واڪ تي نڪري پوندو آهيان، جو هتي رستا ويڪرا ۽ فٽ پاٿ ڪشاده آهن. هڪ دفعو هلڻ شروع ڪر ته هلندو ئي رهه. ائين نه ته ڪٿي گٽر کليل هجڻ ڪري رستي جي ئي پاسي وڃڻو پوي يا ڪٿي گاڏي وارو فٽ پاٿ روڪيو ويٺو آهي. يا ڪٿي گئريج واري پنهنجو ويلڊنگ پلانٽ ۽ ڀڳل انجڻ رکي فٽ پاٿ ڀري ڇڏيو آهي. هرگز نه. پڪو رستو معنى پڪو رستو. گاڏيون پيون ڏيڍ سؤ ڪلوميٽر جي رفتار سان هلن. ۽ فٽ پاٿ معنى فٽ پاٿ. ميلن تائين پيو هل. اهڙي واڪ ته اڄ ڪلهه ڪراچي جي ڊفينس سوسائٽي ۽ ڪلفٽن ۾ به نٿي ڪري سگهجي. اسان وٽ ڪنهن گهر اڳيان فٽ پاٿ تي باغباني ڪئي آهي ته ڪنهن لوڙهو ڏئي ڇڏيو آهي. ڪنهن هنڌ ڪچري جا ڍير گڏ ٿيا پيا آهن ته ڪنهن گهر اڳيان بينچون يا ٿلها ٺهيا پيا آهن. ڪنهن وري گهر اڳيان فٽ پاٿ کي اهڙو لسو ڪري ڇڏيو آهي جو تکي رفتار ۾ ان هنڌ پير رکڻ سان ڦهڪو ڪري سگهو ٿا. سو هن شهر ينبو (توڙي سعودي عرب جي ٻين شهرن) جي اها ڳالهه مونکي وڻي ته ننڍو وڏو بي خوف خطر واڪ ڪري سگهي ٿو. جن کي حيدرآباد، ڄام شوري پيٽاڙو جي فرحت بخش موسم وارين راتين جو احساس هوندو، انهن کي خبر هوندي ته سعودي عرب جهڙن هنڌن تي جيڪي Desert يا Semi Desert آهن، راتيون / شامون تمام ٿڌيون ۽ Pleasant ٿين ٿيون. ويتر گهم نه برابر هجي ته پوءِ ان جهڙي صحت مند موسم ٻي ناهي. سڄو ڏينهن جي خزان اچي ٿي ته روزانو رات جو بهار اچي ٿي. ڏينهن جو به هتي جي گرمي ڪراچي جهڙن هنڌن کان مختلف آهي، جو هتي گهم ناهي. ان ڪري جنهن کي حبس يا گهٽ چئجي، اها ناهي ۽ پگهر نٿو ٿئي. جيتوڻيڪ کليل آسمان هيٺان اس ۾ بيهڻ باهه ۾ پوڻ آهي، پر ڪنهن عمارت ۾ اندر ٿي بيهڻ يا ڇٽي جھلي بيهڻ سان ايتري تڪليف ناهي ۽ پنکي بنا به ماڻهو رهي سگهي ٿو. ان ڪري منهنجو ميزبان ڪڏهن ڪڏهن چوندو آهي ته اسان کان تيل هليو ويو، بجلي هلي وئي ته به گذارو ڪري وينداسين. ايئرڪنڊيشن ته ڇا بنا پنکي جي به رهي سگهون ٿا ۽ اها حقيقت آهي. منهنجي ڪمري کي فقط هڪ دري آهي. ان جو هڪ طاق کوليندو آهيان تڏهن به سٺي هوا ايندي آهي. رات جو ڪڏهن پنکي جي به ضرورت نه پوندي آهي. اها ٻي ڳالهه آهي ته هنن عربن وٽ پئسو اچي ويو آهي سو هر ڪمري ۾ Window Type ايئرڪنڊيشنر ائين لڳو پيو آهي جيئن پاڻ وٽ ڇت جو پکو.
بهرحال موسم بابت اها ڳالهه منهنجو ميزبان دوست ڪندو آهي، باقي ٻين ڳالهين ۾ بيزاريءَ مان چوندو آهي:
“اسان جي نوجوان ٽهي تباهه ٿيندي وڃي. رڳو آرام پسند ۽ عياش ٿيندي وڃي. اسان جا نوجوان رڳو سک ۽ سهنج ڳوليندا وتن. جي ڏکيو ڏينهن اچي ويو ته هي ڪيئن رهي سگهندا.”