سعودي عرب ۾ غريب پورهيت
“ڀلا ماني ٽڪي ۽ رهائش ؟ “ مون پڇيو مانس.
“رهائش لاءِ اتي مالڪ جي هڪ گئراج ۾ ٻين ٻن ڄڻن سان رهيل آهي. باقي ماني پنهنجي ڪري. رُکو سکو کائڻ تي به هزار ڏيڍ روپيا خرچ اچيو وڃيس. باقي مون ڏي موڪلي”. هن ٻڌايو.
“يعني مهيني ۾ اڍائي هزار روپيا توکي موڪلي.” مون چيو مانس.
“نه،” هن درستي ڪندي ٻڌايو، “هزار ڏيڍ هر مهيني قرض جي قسط ۾ به ڏيون جو نوڪري تي موڪلڻ وقت ايجنٽ چاليهه هزار رشوت ۾ ورتا هئا ۽ چيو هئائين ته ان مان 35 هزار ته عرب کي ڏيڻا آهن ۽ اها به سچ پچ اسان کي غريب سمجهي مهرباني ڪيائين. نه ته ٻيا جيڪي وڃن پيا، اهي ته پنجاهه سٺ هزار ٿا ڀرين.” هن ٻڌايو هو. اها پڪ هُيَم ته هوءَ ڪوڙ نه ڳالهائيندي آهي پر تنهن هوندي به جهڙو اعتبار ئي نه اچي. هاڻ هتي پهچي ڏسان پيو ته هن بلڪل صحيح چيو. هتي ڪيترا پورهيت چار سئو، پنج سئو ريال مهيني جي پگهار تي به پورهيو ڪن پيا، جيڪو پاڪستاني روپين ۾ چار هزار ٿيا. ڪجهه بنگالي ته اهڙا به مليا جيڪي فقط ۽ فقط ٽن سئو روپين ۾ ههڙي گرمي ۾ بيڪري جي سخت باهه تي اٽو ڳوهي نان پچائڻ جهڙو ڪم ڪري رهيا آهن.
“ٽي سئو ريال ته تمام گهٽ پگهار آهي؟ يعني سعودي عرب جي مهانگائي واري ملڪ ۾ پاڪستاني اڍائي هزار ته ڪجهه به ناهي؟” مون هڪ کان پڇيو.
“بس ڇا ڪجي، ڪفيل پگهار نٿو وڌائي. نڪي ٻئي وٽ ڪم ڪرڻ ڏئي ٿو. چئي ٿو مون توکي پنهنجي ويزا تي گهرايو آهي مون وٽ ئي ڪم ڪر نه ته پنهنجي ڀاڙي تي ڳوٺ هليو وڃ. آئون ڀاڙو تڏهن ڏيندس جڏهن سڄو سال مون وٽ ڪم ڪندين. هاڻ هڪ ته ڍاڪا تائين وڃڻ جو ڏيڍ هزار ريال ڀاڙو ڪٿان آڻيان. ٻيو ته اتي پهچي به ڇا ڪريان. ٻه ٽي سئو ٽڪن (روپين) جي به نوڪري نٿي ملي.” هن ٻڌايو.
“ڀلا هتي پهچڻ لاءِ پئسا ڏنئه يا نه.” مون پڇيومانس.
“نه، ايجنٽ چيو ته جي سٺي پگهار واري نوڪري کپانوَ ته پنجاهه هزار ڏيو، ۽ مون وٽ پائي به نه هئي.” هن ٻڌايو.
“پوءِ ٽن سئو ريالن مان ڇا بچائي سگهين ٿو؟ “
“ڇا بچائي سگهندس ؟ “ هن الٽو مون کان سوال ڪيو، “پيٽ تي ئي خرچ ٿيو وڃن.”
“ ته ڀلا ايتري گهٽ پگهار تي توکي اچڻ ئي نه کپي ها ؟ “ مون چيومانس.
“صحيح ٿا چئو پر مون اهو سوچيو ته ڏينهن جو ڊيوٽي ڏيڻ بعد شام جو ڪنهن جي گهر جي ٻهاري يا ڪار ڌوئڻ جهڙو ڪم ڪري ٻه ٽي سئو ٻيا به ڪمائي وٺندس.” هن ٻڌايو.
“پوءِ اهو به ڪم ڪرين ؟ “ مون پڇيومانس.
“ڪرڻ لاءِ ته تيار آهيان، پر ملي ڪٿي ٿو، ڪيترائي مون جهڙا پورهئي لاء پيا شهر جون گهٽيون ماپين ۽ جتيون گسائين پر ڪو پورهيو نٿو ملي.” هن ٻڌيو. هن جي ڳالهه بلڪل صحيح آهي. اسان جي کنڊ جا ڪيترا ماڻهو خاص ڪري هندستان ۽ بنگلاديش جا بنگالي خالي دٻو ۽ ڪپڙو کڻي گهر گهر اڳيان مالڪن ڏي نماڻين اکين سان پيا نهاريندا ته من ڪو ڪار ڌوئڻ لاءِ چوي. هڪ کي ڌوئندو ڏسي پڇيم ته گهڻو ملئي ٿو؟
“بس ڇا ٿو چئي سگهجي. صاحب جي مرضي تي آهي. ڪو ٽي ريال ڪو ٻه ريال ڪو هڪ ريال به ڏئي ٿو. هڪ ٻن سان پڪي مهيني جو حساب ٻڌل آهي. اهي سئو ريال کن مهيني ۾ ڏين.” هن ٻڌايو. پر اهي به خوش نصيب آهن جن کي ايترو پورهيو به مليو وڃي. ڪيترن کي ته مهينن جا مهينا پورهيو نٿو ملي، پوءِ اهي پنهنجن دوستن ۽ مائٽن وٽ هنن جي ننڍڙي ڪمري ۾ دال ماني کائي نوڪري ملڻ جي آسري تي ٽڪيا پيا آهن. جيتوڻيڪ دال به هتي ڪافي مهانگي آهي. پاڪستان ۾ جيڪا روپئي جي ڇولن جي ڀريل ساسر ملي ٿي، ان جي اڌ جيتري هتي هڪ ريال ۾ ملي ٿي. ۽ سوڙهين گهٽين جي عام رواجي ننڍين پاڪستاني هندستاني هوٽلن ۾ ٻوڙ جي پليٽ ست ريال يعني سٺ روپئي آهي. ڪيترا پورهيت ان مانيءَ جو تصور نه ٿا ڪري سگهن. وڏين هوٽلن يا دڪانن تان ڪجهه وٺي کائڻ ته ٿيو پري جي ڳالهه. مئڪڊونالڊ ۽ ڪينٽڪي جهڙن دڪانن ۾ جيڪي يورپ آمريڪا ۾ سستي کان سستا سمجهيا وڃن ٿا، انهن ۾ به هتي چئن ريالين پٽاٽو چپس جي پليٽ آهي. ان کي ماڻهو سستو چون ٿا، پر Depend ٿو ڪري ته ڪير وٺي رهيو آهي؟ هتي جو عرب جنهن وٽ پئسو جام آهي، يا يورپي انگريز جنهن کي وڏو پگهار ٿو ملي يا هڪ بنگالي پاڪستاني پنج سئو ريالن کان هزار ٻارهن سئو ريال وٺڻ وارو پورهيت !