جدي ايئرپورٽ تي سفر تان موٽندي وقت
بهرحال جدي ايئرپورٽ تي خاص ڪري حج کان پوءِ جو نظارو عجيب هوندو آهي. حج تي ويندي وقت هرهڪ کي پورو پنو سامان هوندو آهي. گهران نڪتي اڃان ٻه ڏينهن به نه ٿيا هوندا هرڪو هڪٻئي تان قربان پيو ٿيندو آهي. دل ۾ جايون پيو ڏيندو آهي. پر واپسي تي هڪ مسافري جو ٿڪ هوندو آهي، ٻيو گهر ٻار ڳوٺ جي هر هڪ کي سڪ هوندي آهي، ٽيون هرهڪ سامان سان لڏيل گڏهه هوندو آهي، جنهن کي سامان وٺڻ مهل تي خبر نه پوندي آهي پر پوءِ آخري وقت سنڀالڻ تي حالت هوندي اٿس. هڪ طرف گهڻي وزن جو فڪر جو هوائي جهاز ۾ فقط ويهه ڪلو کڻڻ جي اجازت ٿئي ٿي، تنهن جا ڪا ڪمپني پنجويهه ڪلو ڇڏي ۽ PIA وارا اڪثر ٽيهه به ڪندا آهن. پر ٽيهه ڪلو ۽ پنج اٺ ڪلو جي هئنڊ بيگ تقريباً مڻ بار ٿو ٿئي، جيڪو گهر کان بس ۾. بس کان ايئرپورٽ تائين، وري ايئرپورٽ جي در کان اندر تورائڻ واري ڪائونٽر تائين گهلڻ مهل ڪيترا افسوس ڪندا آهن ته اجايا کڻي ڪن سن ورتاسين. ان جون ڪسرون ڪجهه گهر پهچي ڪڍندا آهن. جڏهن خوش ٿي ٻارن ٻچن مٽن مائٽن ۾ سامان ورهائي بس ڪندا آهن ته معلوم ٿيندو اٿن ته ڪو به خوش ناهي، جنهن کي ٿورو مليو اهو ته وڌيڪ ملڻ جي اميد رکيو ويٺو هو، پر جنهن کي وڌيڪ مليو اهو اڃان به وڌيڪ حاصل ڪرڻ جو سوچي رهيو هو ۽ هاڻ سڀ منهن سڄايو پيا هلن. “ بکون ڪاٽي، نمازون وڃائي، بار ڍوئي توهان لاءِ ڳولي ڳولي پسند جون اوچيون اوچيون شيون وٺي آيس يا آياسين، پر توهان جو آهي سو ڪروڌ لڳو پيو آهي.” اهڙا ڊائلاگ اڪثر عام هوندا _ چاهي بئنڪاڪ مان ڪو ٿي آيو هجي يا حج عمري تان.
سامان جي ڪائونٽر تي گهڻو سامان ڏجي ٿو ته معنى مقرر ڪيل حد کان وڌيڪ ڪارگو جو ڀاڙو تقريباً هزار رپيا في ڪلو جي حساب سان چٽي ڀرڻي پوي ٿي ۽ ڪڏهن افسوس ٿئي ٿو ته ڪيترين شين جي ايتري قيمت ئي نه آهي ۽ وري جي پڪائي ڪري پاڻ سان ڪئبن ۾ کڻڻ لاءِ گهڻو کڻ ته ان تي به هوائي ڪمپنين کي اعتراض هوندو آهي جو هو فقط هڪ ننگ (بريف ڪيس يا ٿيلهو) کڻڻ ڏيندا آهن يا ڪڏهن ٻه به. ان کان وڌيڪ هجڻ تي موٽائي به ڇڏين ٿا (ڪڏهن ڪڏهن. خاص ڪري يورپ پاسي.)
مسافر لاءِ هڪ مسئلو ٻيو به ٿيندو آهي. سامان گهڻو آهي معنى وڏيون بئگون هٿ ڪر جيڪي کڄن ئي نه. يا کڻ ته ان ئي وقت انهن جا ڪڙا ٽٽا. ۽ جي ڪڙا يا هئنڊل نڪتا معنى ان جهڙي ٻي خواري ناهي _ خاص ڪري جي گهر ڇڏي چڪا آهيو ته، پر جي گهر ۾ ئي ڇڄي پيو آهي ته پوءِ يا هڪوار سامان ڪڍي موچيءَ کان سبرائي اچو يا ڪو وڏو نوڙ يا نئلان جو رسو هٿ ڪري بئگ کي چوکنڀو ٻڌو، جنهن سان توهان جي بئگ ته سوگهي ٿي ويندي ۽ کڻي به سگهندائو، پر پهرين کان کڻڻ ڏکيو ڪم ٿيو پوي ۽ هٿن ۾ جلد لڦون نڪرن ٿيون. ۽ جي سامان ننڍين بئگن ۽ ٿيلهين ۾ بند ڪريو ٿا ته پوءِ توهان جا ٻه غريب هٿ ڇا کڻي ڇا کڻي سگهندا. هتي هندو ڌرم جي اها ديوي هجي جنهن کي ڪيترائي هٿ ٿين. اها ئي توهان کي سامان کڻڻ ۾ مدد ڪري سگهي ٿي.
ايئرپورٽ تي پهچي ڪيترن کي پنهنجون ٽڪيٽون، پاسپورٽ يا ٻيا ضروري ڪاغذ ياد ايندا آهن جيڪي گهر وساري ايندا آهن يا اتي ايئرپورٽ تي هيٺ مٿي ٿي ويندا آهن. ڪي پنهنجو پاسپورٽ ٻئي ساٿيءَ کي ڏئي باٿ روم ويندا آهن، جتان پنهنجن ئي خيالن ۾ اميگريشن چيڪ ڪرائي هوائي جهاز ۾ چڙهڻ واري لائونج کان اچي نڪرندا آهن ۽ پوءِ بنا پاسپورٽ جي نه کين واپس ٻاهر نڪرڻ جي اجازت ملندي آهي ۽ نه پاسپورٽ جهلڻ وارن کي اندر لائونج ۾ اچڻ جي. پوءِ هونديون اٿن پوليس ۽ اميگريشن وارن کي منٿون. هتي جو پوليس وارو (شرطو) نه مسافرن جي اڙدو، سنڌي، گجراتي، سرائڪي سمجهي نه اسان جا مسافر هتي جي شرطي جي عربي سمجهن.