لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

سنڌي نثر جي ڪن صنفن جو اڀياس

ھي ڪتاب مضمون، مقالن، سفرنامن، ناول، افساني ۽ ڊرامي جو اڀياس آھي. ھي ڪتاب سي.ايس.ايس، پي.سي.ايس ۽ ڊگري حاصل ڪندڙن لاءِ ڪارائتو آھي. پروفيسر پروين موسى جو هيءُ ڪتاب، سنڌي ادب ۾ تنقيدي ادب جي تاريخ ۾ هڪ بهترين اضافو آهي. محترمہ جي لکڻ موجب، پاڻ هيءَ محنت C.S.S, P.C.S جهڙن چٽا ڀيٽيءَ وارن امتحانن کان سواءِ گرئجويٽ ۽ ايم. اي جي امتحانن جي نصابي ضرورتن کي سامھون رکي لکيو اٿس، پر منھنجي خيال ۾، هن ڪتاب ۾ شامل ڪيل مواد جو معيار، گھڻو مٿانھون آهي، هي ڪتاب سچ، پچ تہ شاگردن کان سواءِ سنڌي علم ادب جي عام مطالعي۾ دلچسپي رکندڙ هر ماڻهو ۽ محقق جي خواهش پوري ڪرڻ جي سلسلي ۾ معلومات ۽ اُن لاءِ گھربل مواد جون گهرجون پوريون ڪري ٿو.

Title Cover of book سنڌي نثر جي ڪن صنفن جو اڀياس

دعائيه ڪلمات

سنڌي نثر جي شروعات ته گھڻو اڳ ٿي پر ۱۹ صديءَ جي آخر کان وٺي ۲۰ صديءَ جي پهرئين اڌ تائين درسي ڪتابن، علمي ادبي تصنيفن ۽ اخبارن ذريعي سنڌي نثر جي ذخيري ۾ وڏو واڌارو ٿيو. اهو ڊرامه نويسي، ناول نويسي ۽ اخبار نويسيءَ وارو اهم ابتدائي دؤر هو ۽ مجموعي طور سان سنڌي نثر پنهنجي ٻالجتيءَ واري مرحلي مان لنگھي بلوغت واري دؤر ۾ قدم رکيو.


۱۹۴۷ع کان پوءِ واري نئين دؤر ۾ سنڌي نثر ترقي ڪري پنهنجي اوج ۽ ڪمال واري درجي تائين پهتو آهي. ۲۰ صدي جي نصف آخر ۾، سنڌي نثر ۾ اظهار لاءِ نت نوان موضوع نروار ٿيا. خاص طور لوڪ ادب جي جدا جدا صنفن تي ڪتاب شايع ٿيا. جن جي مقدمن ذريعي نثر جي مختلف اسلوبن ۽ اندازن ۾ اضافو ٿيو. چئي سگھجي ٿو ته سنڌي نثر ۾ ٻاتائيءَ وارو دؤر ختم ٿيو. سنڌي نثر کي فصاحت ۽ بلاغت واري ڇوٽ زبان ملي جنهن سان هر موضوع جي ٻولي ڳالهائڻ واري سگھ ۽ صلاحيت پيدا ٿي. هن دؤر ۾ خاص طرح سنڌي صحافت جي ترقيءَ سان صحافتي نثرنگاري ۾ به وڏي ترقي ٿي.


وقت اچي ويو آهي جو تحقيق ۽ تدبير سان، سنڌي نثر جي موجوده جواني ۽ جمال واري جلوي کي پارکن آڏو پيش ڪجي، اهڙي ڪوشش لاءِ هي ڪتاب گھڻو ڪارآمد ثابت ٿيندو.


هن ڪتاب جي سڄاڻ سهيڙيندڙ محترمه پروين موسى ميمڻ سنڌي نثر جي صنفن جي مطالعي لاءِ مختلف ماخذن مان مفيد مواد جمع ڪيو آهي، جيڪو تفصيلي ۽ تسلي بخش آهي. پاڻ ڏيپلي شهر جي علمي ادبي قافلي جي حدي خوان آهي ۽ محمد عثمان ڏيپلائي مرحوم جي قومي خدمت ۽ قلمي روايت جي پاسبان آهي. اهڙي علمي ادبي نسبت جي رکڻ سان هي ڪتاب معيار توڙي مقدار جي لحاظ سان هڪ ڪامياب ڪشالو آهي، جنهن لاءِ آئون کيس دلي مبارڪ ڏيان ٿو ۽ سندس لاءِ دُعاڳو آهيان ته هن نياڻيءَ جي لکڻ جي سفر ۾ رب پاڪ کيس ڪاميابيون و ڪامرانيون عطا ڪري (آمين).


 


خادم علم


ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ


علامه آءِ.آءِ قاضي چيئر


سنڌ يونيورسٽي حيدرآباد


۲۹ جولاءِ ۲۰۰۵ع