لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

سنڌي نثر جي ڪن صنفن جو اڀياس

ھي ڪتاب مضمون، مقالن، سفرنامن، ناول، افساني ۽ ڊرامي جو اڀياس آھي. ھي ڪتاب سي.ايس.ايس، پي.سي.ايس ۽ ڊگري حاصل ڪندڙن لاءِ ڪارائتو آھي. پروفيسر پروين موسى جو هيءُ ڪتاب، سنڌي ادب ۾ تنقيدي ادب جي تاريخ ۾ هڪ بهترين اضافو آهي. محترمہ جي لکڻ موجب، پاڻ هيءَ محنت C.S.S, P.C.S جهڙن چٽا ڀيٽيءَ وارن امتحانن کان سواءِ گرئجويٽ ۽ ايم. اي جي امتحانن جي نصابي ضرورتن کي سامھون رکي لکيو اٿس، پر منھنجي خيال ۾، هن ڪتاب ۾ شامل ڪيل مواد جو معيار، گھڻو مٿانھون آهي، هي ڪتاب سچ، پچ تہ شاگردن کان سواءِ سنڌي علم ادب جي عام مطالعي۾ دلچسپي رکندڙ هر ماڻهو ۽ محقق جي خواهش پوري ڪرڻ جي سلسلي ۾ معلومات ۽ اُن لاءِ گھربل مواد جون گهرجون پوريون ڪري ٿو.

Title Cover of book سنڌي نثر جي ڪن صنفن جو اڀياس

علامت نگاري (Symbolism):

قديم زماني ۾ جانورن جي ڳالهين، مان تمثيل وٺڻ يا تصوف جي اوٽ ۾ تمثيلي شاعري، علامت نگاريءَ جو اشارو آهي، قديم ۽ جديد علامت نگاريءَ جي پيشڪش ۾ هاڻي بي شڪ اسلوب جو ڪجھ فرق آهي پر علامت نگاري شروع کان سنڌي ادب جو هڪ حصو رهي آهي، جيڪڏهن جائزو وٺبو ته شاھ لطيف سان گڏ ٻي سڄي ڪلاسيڪل سنڌي شاعريءَ ۾ علامت نگاري جو لاڙو ملي ٿو. انهيءَ لاءِ ڊاڪٽر غلام نبي سڌايو جي ٿيسز”شاھ لطيف جي شاعريءَ ۾ علامت نگاري“ يا پروفيسر اڪرم انصاريءَ جو ڪتاب“Symbolism in Latifs Poetry”يا ڊاڪٽر تنوير عباسيءَ جو ڪتاب ”شاھ لطيف جي شاعري“ جيڪڏهن پڙهيا وڃن ته معلوم ٿئي ٿو ته سنڌي ڪلاسيڪل شاعريءَ کان علامت نگاري جي موجودگي واضح طور موجود آهي. اهڙي ريت نثر ۾ قديم لوڪ ڪهاڻيءَ کان جديد افسانه نگاري يا ناول تائين علامت نگاري جي موجودگي ملي ٿي، علامت نگاريءَ کي جبار صاحب ”ادبي لاڙو نه بلڪه اسلوب ۽ انداز ڄاڻايو آهي جيڪو ڪجھ حد تائين رمز آهي“. (ص، 88 ڪٺمال)
يورپ ۾ جديد علامت نگاريءَ جي شروعات 19 صدي ۾ فرانس کان ٿي آهي، جنهن جو اثر ايشيا جي سڀني ٻولين جي ادب تي پيو آهي. سنڌي ادب ۾ امر جليل، نجم عباسي، علي بابا، شوڪت شورو، آغا سليم، عبدالحق عالماڻي، علامت نگاريءَ کي پنهنجي تحريرن جو حصو بنايو آهي.