لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

سنڌي نثر جي ڪن صنفن جو اڀياس

ھي ڪتاب مضمون، مقالن، سفرنامن، ناول، افساني ۽ ڊرامي جو اڀياس آھي. ھي ڪتاب سي.ايس.ايس، پي.سي.ايس ۽ ڊگري حاصل ڪندڙن لاءِ ڪارائتو آھي. پروفيسر پروين موسى جو هيءُ ڪتاب، سنڌي ادب ۾ تنقيدي ادب جي تاريخ ۾ هڪ بهترين اضافو آهي. محترمہ جي لکڻ موجب، پاڻ هيءَ محنت C.S.S, P.C.S جهڙن چٽا ڀيٽيءَ وارن امتحانن کان سواءِ گرئجويٽ ۽ ايم. اي جي امتحانن جي نصابي ضرورتن کي سامھون رکي لکيو اٿس، پر منھنجي خيال ۾، هن ڪتاب ۾ شامل ڪيل مواد جو معيار، گھڻو مٿانھون آهي، هي ڪتاب سچ، پچ تہ شاگردن کان سواءِ سنڌي علم ادب جي عام مطالعي۾ دلچسپي رکندڙ هر ماڻهو ۽ محقق جي خواهش پوري ڪرڻ جي سلسلي ۾ معلومات ۽ اُن لاءِ گھربل مواد جون گهرجون پوريون ڪري ٿو.

Title Cover of book سنڌي نثر جي ڪن صنفن جو اڀياس

ڊرامي جي صنف جو تعارف

ڊرامو يوناني لفظ ”ڊراؤ“ مان نڪتل آهي. جنهن جي معنى عمل يا ايڪشن آهي. سنڌيءَ ۾ ڊرامي کي ناٽڪ چيو ويندو آهي، پر هاڻي ”ڊرامو“ لفظ مڪمل طور هلندڙ آهي. ڊرامو اها ادبي صنف آهي. جنهن کي پيش ڪيو وڃي. پروفيسر منگھارام ملڪاڻي لکي ٿو ته ناٽڪ جو آخرين مقصد تڏهن پورو ٿيل سمجهبو جڏهن ناٽڪ گھر ۾ اهو ڪري ڏيکاريو وڃي“. معنى ته ڊرامو انساني چرپر جي فطري عمل جو نقل آهي، ڊرامي جي شروعات ۽ آخر نقاليءَ تي دارومدار رکي ٿي. ورڊس ورٿ، موجب:
Drama Is the Imitation of Life (W. Worth)
هن نقاليءَ ۾ ڏک به آهن ته سک به آهن. انهيءَ ڪري ڊراما الميه ۽ طربيه لکيا ۽ پيش ڪيا ويندا آهن. ڊرامي جي ٻين فني خوبين ۾ پلاٽ، ڪهاڻي آغاز ۽ انجام خاص آهن. ڊرامو سبق آموز ۽ اصلاحي هئڻ سان گڏ معاشري جي سماجي، سياسي ۽ معاشي مسئلن جي عڪاسي ڪندڙ هجي، جنهن ۾ فحاشيءَ کان پاسو ڪيو وڃي. مقصد صرف معاشري جي اوڻاين کي کولي بيان ڪرڻ هجي.
ناٽڪ يا ڊرامو، قديم هندوستان ۾ ڌرمي لحاظ کان جڳن کان اهميت رکندڙ آهي، يونان هن فن کي وڌيڪ وڌايو آهي. مشرق ۽ مغرب جي اثر هيٺ سنڌ ۾ ڊراما لکجڻ ۽ کيڏڻ جو رواج پيو.