فطري غارن جو سئر
جڏهن ڪجهه ڏينهن اڳ اسان سئن ائنٽونيو ڏسي آيا هئاسين ۽ طارق اسان سان گڏ نه هلي سگهيو هو ته اسان کان پڇيو هئائين: ”اوهان سئن ائنٽونيو کان ٿورو اڳ زمين جي اندر غارون ۽ تاريخي منظر ڏٺا؟“ ته اعجاز کيس ٻڌايو ته کيس ته ان جڳهه جي خبر ئي ڪا نه هئي، ان حد تائين جو ممتاز کي به خبر نه هئي جيڪو هر مهيني پيو هتي جا هڪ ٻه چڪر لڳائيندو رهندو هو. بهرحال پوءِ پروگرام ٺاهي اڄ 24 جنوري 2006ع تي طارق جي گاڏيءَ ۾ هيٺين پيارن جي سنگت ۾ سئن ائنٽونيو لاءِ ٻيهر روانا ٿياسين: اعجاز، ممتاز، فاروق، طارق ۽ سندس زندگي کي گل و گلزار بنائڻ واري سندس گهر واري نوشين ۽ سندس ٻه ٻارڙا.
جڏهن انٽر اسٽيٽ فري وي 1-10 جي 146 ميل تائين پهتاسين ته ان کان ٿورو اڳتي سئنٽا ڪلارا (Santa Clara) کان ٻاهر وڃڻ واري رستي (Exit) کان ساڄي پاسي مڙياسين. سئنٽا ڪلارا جو رستو وٺي جڏهن FM-78 تي پهتاسين ته اُتان کاٻي تي مڙياسين، پوءِ رچرڊ FM-3009 کان ساڄي طرف مڙي سڌو 10 ميل کن هلياسين ته نيچرل برج ڪئوَرنس تي اچي پهتاسين، جتي اسان کان اڳ ٻيا به ڪيترائي سياح موجود هئا جيڪي پڻ پري پري کان غارن ڏسڻ لاءِ هتي پهتا هئا.
بهرحال نيچرل برج ڪئوَرنس جي غارن ۾ هيٺ لهڻ شروع ڪيوسين. گائيڊ اسان سان گڏ هو جنهن جڳهه جڳهه تي اسان کي غارن جي تاريخي ۽ تمدني اهميت ۽ انهن جي قديمي حيثيت جي باري ۾ ٿي ٻڌايو. ڪمال جي ڳالهه هيءَ آهي ته هن جڳهه کي سئن ائنٽونيو سينٽ مئري يونيورسٽيءَ جي چئن شاگردن 27 مارچ 1960ع تي ڳولي لڌو هو. گورنر جان ڪونلي (John Connally) 5 آگسٽ 1964ع تي هن تاريخي جڳهه کي اُنهن چئن شاگردن جي نالي منسوب ڪيو جن هن کي Discover ڪيو هو.
هي غارون زمين کان 180 فوٽ هيٺ آهن. هتي اسان کي ٻڌايو ويو ته اڄ کان لکين ڪروڙين سال اڳ هتي هر طرف رڳو سمنڊ ئي سمنڊ ۽ پاڻي ئي پاڻي هو. جڏهن سمنڊن جو پاڻي هيٺ ٿيڻ لڳو ۽ مڪمل طور هتان ڇڏي ويو ته هي غارون قدرتي طور تي خودبخود ٺهي ويون. هنن غارن اندر قدرتي لوڻن، فاسفيٽس (Salts & Phosphates) ۽ الائي ٻين ڪيترين ئي معدنيات جا پهاڙ ٺهيل آهن جن جو تعلق ڏسڻ سان وڌيڪ ۽ بيان ڪرڻ سان گهٽ آهي. جهڙيءَ طرح سونهن ۽ حُسن جي جيتري به تعريف ڪجي ته گهٽ ٿيندي پر نظرن جي هڪڙي جهلڪ، هزارن بيانن ۽ داستانن کان وڌيڪ اثرائتي هوندي آهي.
ٻه اڍائي ڪلاڪ هتي گهمياسين ۽ هنن پراسرار غارن کي ڏٺوسين ۽ عبرت حاصل ڪئيسين. ان کان پوءِ هتي ئي منجهند جي ماني کاڌيسين جيڪا طارق جي شريڪِ حيات ادي نوشين نهايت سٺي طريقي سان ٺاهي هئي ۽ سليقي سان سجائي هئي. ماني کائڻ کان پوءِ مون کيس چيو: ”بابا توهان ته اهڙا پُرتڪلف ۽ لذيذ طعام کارائي اسان کي عياشي ڪرائي ڇڏي“. نوشين چيو: بھائی شکريه! آپکو کھانا پسند آيا، يهی تحسين ميرے لئے کافیہے کہ آپ نے Dishes کو پسند کيا. ماني کائي پوءِ جهنگلي جانورن جي علائقي ۾ آياسين جتي قسمين قسمين جانور بلڪل آزاد رهن ٿا ۽ هيڏي هوڏي ائين گهمن ڦرن ٿا جيئن اصل قدرتي طور پنهنجي جهنگ ۾ رهندا هجن. سوين هرڻ، ڦاڙها، جن جي سِڱن جون 10 کان 15 شاخون هيون، اُهي هر طرف گهمندي نظر آيا. هن کان سواءِ گڏهه، خچر، زيبرا، ظراف ۽ ٻيا قسمين قسمين جانور هيڏي هوڏي چڪر لڳائي رهيا هئا. جانورن جي حصي ۾ وڃڻ لاءِ پاس وٺڻ وقت اسان ٻه ٽي پئڪٽ جانورن ۽ پکين جي کاڌي لاءِ ورتا هئا. اندر گهمندي ئي سڀ کان اڳ ۾ اسان کي شتر مرغ نظر آيا، جيڪي قد ۾ ذري گهٽ اُٺ جيڏا هئا. اسان گاڏين جا شيشا کولي سندن هٿ تي کاڌي جون شيون رکيون ته شتر مرغن صفا ڄڻ حملو ڪري ڏنو. منهنجون ته ٻيئي آڱريون شتر مرغ جي وات ۾ هليون ويون. شتر مرغ کاڌي کائڻ لاءِ وٺي جو پنهنجو کاري جيڏو وڏو وات ڦاڙيو ته منهنجين آڱرين کي به چَٻَ ڏئي ڇڏيائين ۽ ساڄي هٿ جي وچين آڱر مان رت نڪري پيو. مون کي پوءِ ڪيترا ڏينهن آڱرين ۾ سور رهيو جنهن ڪيترن ڏينهن کان پوءِ وڃي منهنجي جان ڇڏي. نوشين جا ٻه ٻارڙا ۽ خاص طرح سندن پٽ عريب جانورن کان ڏاڍو مسرور ٿي رهيو هو. هر جڳهه ته چتاءُ (Warning) ڏنل هو ته: ”اوهان پنهنجي گاڏيءَ ۾ اندر ئي رهو ۽ گاڏيءَ مان هيٺ هرگز نه لهو ڇو ته جانور ڪنهن به وقت اوهان تي حملو ڪري سگهن ٿا“.
البت جتي گينڊا گهمي رهيا هئا انهن جي چوڌاري لوهين سيخن جو پڃرو ٺاهيل هو ته جيئن گينڊا ڪارن تي حملو نه ڪري سگهن، باقي هاٿي ۽ شينهن اسان کي ڪٿي به نظر ڪو نه آيا. هتي گهمندي مون کي انگلينڊ جو سفاري پارڪ ”ووبرن وائيلڊ ائنيمل ڪنگڊم“(Woburn Wild Animal Kingdom, England) ياد اچي ويو جنهن ۾ هتي جي مقابلي ۾ هزارين دفعا وڌيڪ جانور هئا. اُتي ته شينهن به کُليا ٿي گهميا ۽ اچي اسان جي گاڏين جي شيشن سان پنهنجا خوفناڪ مُنهن ملائي ٿي بيٺا ۽ اسان گاڏيءَ جي اندران اُنهن جا فوٽا ٿي ڪڍيا. مون انگلنڊ جي سفاري پارڪ جو تفصيلي ذڪر پنهنجي پهرئين سفرنامي ”پرين جي پرديس“ ۾ تفصيل سان ڪيو آهي.
قدرتي غارن ۽ جانورن جي دنيا جي چڪر لڳائڻ کان پوءِ اسان سئن ائنٽونيو پهچي وياسين جتي هڪ دفعو ڊائون ٽائون جا خوب چڪر لڳاياسين. ان کان پوءِ هتان جي مشهور هنڌ رِوَر واڪ (River Walk) تي آياسين جتي ڪلاڪ کن تفريح ڪري رات جو 8:30 وڳي سئن ائنٽونيو مان روانا ٿياسين.