سفرناما

ساهان اوڏا سپرين

عنايت بلوچ صاحب، سنڌي ٻوليءَ جو بَرجستو ۽ هر دلعزيز شاعر ته آهي ئي آهي، پر هُن پنهنجي دلچسپ نثر ذريعي به پڙهندڙن جي دلين کي موهيو آهي. سندس سفرنامي لکڻ جو انداز هجي يا وري شخصيتن تي لکيل خاڪا هُجن يا ڪتابن جا لکيل مُهاڳَ، عنايت بلوچ صاحب جي تحريرَ پڙهندڙن کي اَڌَ مان هَٿُ ڇڏائڻ ناهي ڏيندي. براڊڪاسٽنگ جي دنيا ۾ عنايت صاحب جو نالو اسان سڀني لاءِ فخر جوڳو رهيو آهي. بلوچ صاحب مختلف وقتن تي آمريڪا جا جيڪي سفر ڪيا آهن، انهن جو احوالُ تمام سُهڻي ۽ مَنَ موهيندڙ انداز ۾ هن ڪتاب ۾ ملي ٿو.
  • 4.5/5.0
  • 6290
  • 657
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • عنايت بلوچ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book ساهان اوڏا سپرين

هوسٽن کان لاس ائنجلس روانگي

(Houston to Los Angeles)

هوسٽن ۾ رهائش دوران منهنجي ننڍپڻ جي پياري دوست غلام فريد عباسي جو ٽيليفون ذري گهٽ روزانو پيو ايندو هو ۽ هو وڏي قرب ۽ چاهه مان لاس ائنجلس گهمڻ ۽ وٽن ٻه چار ڏينهن رهڻ جون دعوتون پيو ڏيندو هو. هتي اها وضاحت ڪندو هلان ته فريد صاحب جي نياڻي احسانا، جيڪا منهنجي ڌيءُ پروين (مرحومه) جي سهيلي رهي آهي، ڪافي سالن کان لاس ائنجلس ۾ رهائش اختيار ڪري چڪي آهي سو فريد صاحب جيڪو پاڪستان کان اڪثر لاس ائنجلس ۾ پنهنجي گهر ايندو ويندو رهندو آهي، جي فونن کان وڌيڪ منهنجي نياڻي احسانا جا فون پيا ايندا هئا ته چاچا هن دفعي ضرور اسان وٽ اچجو. جڏهن آءٌ 2006ع ۾ آمريڪا ويو هوس تڏهن به احسانا کي الائي ڪٿان خبر پيئي ته چاچا عنايت پنهنجي پٽ اعجاز وٽ هوسٽن آيل آهي، سو اعجاز جو فون هٿ ڪري ان سان ڳالهايائين، منهنجو پڇيائين ۽ مون سان ڳالهايائين. پر سندس لهجي ۾ ايتري ته اُڪير ۽ ٺيٺ ٻهراڙيءَ جي سنڌي عورت واري سِڪ هجي جو آءٌ حيران ٿي ويو هوس ته هيءَ ڪهڙي نه عجيب ۽ مثالي ڇوڪري آهي جو هتي آمريڪا ۾ سالن جا سال رهڻ کانپوءِ به وطن نه وساريو اٿس. لاکيڻي لطيف جو بيت ياد آيو جيڪو لطيف سائين مارئي جي زبان ۾ اسان کي ٻڌايو آهي:
آءٌ ڪيئن ڇڏيان سومرا تن پنهوارن پچار،
جڙ جنين جي جان ۾ لڳي ريءَ لهار،
ميخون محبت سنديون هينئڙي منجهه هزار،
پکا ۽ پنهوار، ڏٺي مون ڏينهن ٿيا.
نياڻي احسانا ۾ مون کي لطيف جي بيت واري مارن لاءِ ڇِڪ ۽ سانگين لاءِ سِڪ نظر آئي.
2006ع ۾ بهرحال مان احسانا وٽ لاس ائنجلس نه وڃي سگهيو هوس، تنهنڪري هن دفعي حجت ڪندي چيائين ته چاچا اوهان کي هن دفعي هر صورت ۾ لاس ائنجلس اچڻو آهي. وري فارسيءَ جي چوڻي مطابق: يک نہ شد، دو شد. هاڻي هڪ مان ٻه ٿي ويا آهن يعني فريد ۽ احسانا (پيءُ ۽ ڌيءَ) جي فونن کانپوءِ منهنجي اندر ۾ پڻ لاس ائنجلس وڃڻ جي اُڻ تُڻ پيدا ٿي ويئي ته پنهنجي ديرينه دوست ۽ پنهنجي نياڻيءَ ڏانهن ضرور وڃان. اعجاز به مون تي ڏاڍو زور ڀريو ته بابا اوهان لاس ائنجلس ضرور وڃو ۽ اُتي اوهان کي ڏاڍو مزو ايندو. مون اعجاز کي ٻڌايو ته مان لاس ائنجلس 1986ع ۾ ڏٺو هو جڏهن انٽرنيشنل وزيٽر پروگرام(International Visitor Program) هيٺ آمريڪا گهمڻ ويو هوس ۽ لاس ائنجلس ۾ پورا پنج ڏينهن رهيو هوس.
بهرحال اڄ 30 نومبر 2012ع تي يونائيٽيڊ ايئرلائينس جي فلائيٽ ۾ هوسٽن جي جارج بش انٽرنيشنل ايئرپورٽ (IAH) تان منجهند جو ٻه لڳي چاليهن منٽن تي روانو ٿيس پر ٿورو ترسو. رواني ٿيڻ کان اڳ بورڊنگ ڪارڊ حاصل ڪرڻ جو مرحلو ڪيئن طئه ٿيو، ان بابت به اوهان کي ڪجهه ٻڌائجي.
ايئرپورٽ جي اندر وڃي چيڪ اِن ڪائونٽر تي بوڪنگ ڪرڻ وارن همراهن لاءِ هيڏي هوڏي نهاريم پر هتي ”بندا نه بندي دي ذات هووي“، وارو منظر هو. هرطرف رڳيون مشينون نظر آيون، سو آءٌ به هڪ مشين اڳيان وڃي بيٺس جيئن ٻيا به ڪيترائي ماڻهو بيٺا هئا. مشين کي پنهنجي بوڪنگ جو رفرنس نمبر ڏيئي ٿوري ٽِڪ ٽِڪ ڪيم ته فورن منهنجي بورڊنگ ڪارڊ جو پنو نڪري آيو جنهن تي منهنجو نالو، فلائيٽ نمبر، سيٽ نمبر ۽ گيٽ نمبر وغيره جا سڀ تفصيل لکيل هئا. توڙي جو مشين مان پنهنجي بورڊنگ ڪارڊ حاصل ڪرڻ ۾ مون کي هڪ منٽ به مس لڳو هوندو، پر تڏهن به الائي ڇو انسانن جي ڪميءَ کي مون ڏاڍو محسوس ڪيو ڇو ته مان اڪثر ڪري بوڪنگ تي ويٺل مردن يا ڇوڪرين کي گذارش ڪندو آهيان ته مون کي Leg Space واري سيٽ ڏيو جتي ڄنگهون پکيڙي ماڻهو آرام سان سفر ڪندو آهي. هن دفعي آمريڪا ويندي به ڪراچي ۾ بوڪنگ تي ويٺل آفيسر هڪ ڀلي مانس نظر آيو جنهن دبئيءَ کان هوسٽن (جيڪو 16 ڪلاڪ لڳاتار اڏام جو سفر هو) جي سيٽ مون کي Leg Space واري ڪنفرم ڪري ڏني هئي جنهن جو تفصيل گذريل صفحن ۾ لکي آيو آهيان. بهرحال هتي جيڪا به سيٽ مشين ڪڍي ڏني ان تي ئي سفر ڪرڻو پيو.
آمريڪا توڙي يورپ جي ايئرپورٽس تي سيڪيورٽيءَ جي مرحلن مان گذرڻ وڏي خواريءَ جو ڪم هوندو آهي. مسافرن کان بوٽ، پينٽ ۾ پيل پٽو (Belt)، موبائيل، پين، واچ وغيره لهرائي هڪ ٽوڪريءَ ۾ رکن ٿا ۽ اُها ٽوڪري وڏين ۽ تيز ڪئميرائن اڳيان گذرندي ان طرف وڃي ٿي جتي مسافرن جي جسماني چيڪنگ کانپوءِ آخر اُتي پهچڻو هوندو آهي. جسماني چيڪنگ ڪندي هڪ هنڌ تي ڪئميرا جي هيٺان بيهاري ٻيئي ٻانهون مٿي کڻائين ٿا ته ڪٿي اسان پنهنجي ڪڇَ ۾ ڪجهه لڪايو ته نه آهي. هن ايئرپورٽ تي به سيڪيورٽيءَ جي ساڳين سخت مرحلن مان گذرڻو پيو.
يونائيٽيڊ ايئرلائينس جي فلائيٽ ڏاڍي فضول ۽ بيڪار نظر آئي. اڌ مُني ڪلاڪ تائين ته ايئرهوسٽيسون اسان جي ويجهو ئي نٿي آيون نيٺ ڪلاڪ گذرڻ کانپوءِ مانيءَ جون ٽراليون ڀري آيون ۽ مون ڏٺو ته ماڻهو ماني کائڻ لاءِ پئسا ڏئي رهيا هئا. جڏهن هوسٽيس مون کان پڇيو ته ڇا کائيندئو؟ ته مون کانئس پڇيو: ”ڇا اوهان ٻين ايئرلائينس جيان ماني مفت ۾ (Complimentary) نٿا کارايو؟“ ته سخت رُکائيءَ مان جواب ڏنائين: ”اسان مفت ۾ نٿا کارايون، اوهان کي پئسا ڏيڻا پوندا“. بُک به اچي پاسا ورتا هئا سو 9 ڊالرن ۾ منجهند جي ماني خريد ڪري کاڌم ۽ ايئرلائين کي دل ۾ بُرو ۽ کين ملامت ڪيم. مون کي پنهنجي پي-آءِ-اي توڙي پنهنجون ٻيون ايئرلائنون ياد آيون، جيڪي ڪراچيءَ کان اسلام آباد، لاهور، پشاور، ڪوئيٽا وغيره جي اڏام جيڪا ڏيڍ کان ٻه ڪلاڪ مس هوندي آهي ته ان ۾ به بهترين لنچ يا ڊنر (جنهن جو به وقت هجي) کارائيندا آهن ۽ جوسز به پياريندا رهندا آهن، پر هوسٽن کان لاس ائنجلس جي فلائيٽ ساڍن ٽن ڪلاڪن جي هئڻ جي باوجود منجهند جي ماني اسان کي پنهنجن پئسن جي کائڻي پيئي. بهرحال ڪئليفورنيا اسٽيٽ (جنهن جو ٽائيم هوسٽن کان ٻه ڪلاڪ پُٺتي آهي) جي وقت موجب شام جو ساڍي چئين وڳي لاس ائنجلس پهچي ويس. جيئن لاس ائنجلس جي انٽرنيشنل ايئرپورٽ (LAX) کان ٻاهر آيس ته فريد عباسي صاحب سامهون بيٺل نظر آيو. ان سان گڏ سندس نياڻو ظفر جماڻي به موجود هو. مون کي ڏسي ۽ مون سان ملي ڏاڍا خوش ٿيا.
منهنجي پهچڻ کان اڳ لاس ائنجلس ۾ ٺاهوڪو مينهن پئجي چڪو هو پر هاڻي به سنهي بوند برسي رهي هئي ۽ هر طرف ڪارا ڪڪر ڇانيل هئا. ڪلاڪ کن ۾ فريد صاحب جي نياڻي احسانا جي گهر پهچي وياسين جتي منهنجي نياڻي مون کي ڏسي خوشيءَ ۾ ٻهڪي رهي هئي. مون کان منهنجي خيريت پڇڻ بعد منهنجي سڀني گهر وارن جو حال احوال پڇيائين ڇو ته هوءَ سڀني کي چڱيءَ طرح ڄاڻندي سڃاڻندي آهي ۽ پنهنجي سهڻي اخلاق، عادتن سبب سڀني کي پياري به آهي. احسانا جو گهر ڏسي مون کي ڏاڍي خوشي ٿي جيڪو لڳ ڀڳ هڪ هزار والن جي ايراضيءَ تي ٺهيل آهي. رات جي مانيءَ تي احسانا اٺ-ڏهه طعام پچايا جن ۾ ديسي طعامن کانسواءِ آمريڪي طرز جا طعام به هئا ۽ هر ڊش جو ذائقو ۽ مزو نئون ۽ نرالو هو. مون احسانا جي ڪوڪنگ تي کيس ڏاڍو داد ڏنو ته سندس جيوَن ساٿي ظفر چيو: ”سائين ڪجهه داد مون کي به ڏيو جو مون به سندس هٿ ونڊايو آهي“.