سفرناما

ساهان اوڏا سپرين

عنايت بلوچ صاحب، سنڌي ٻوليءَ جو بَرجستو ۽ هر دلعزيز شاعر ته آهي ئي آهي، پر هُن پنهنجي دلچسپ نثر ذريعي به پڙهندڙن جي دلين کي موهيو آهي. سندس سفرنامي لکڻ جو انداز هجي يا وري شخصيتن تي لکيل خاڪا هُجن يا ڪتابن جا لکيل مُهاڳَ، عنايت بلوچ صاحب جي تحريرَ پڙهندڙن کي اَڌَ مان هَٿُ ڇڏائڻ ناهي ڏيندي. براڊڪاسٽنگ جي دنيا ۾ عنايت صاحب جو نالو اسان سڀني لاءِ فخر جوڳو رهيو آهي. بلوچ صاحب مختلف وقتن تي آمريڪا جا جيڪي سفر ڪيا آهن، انهن جو احوالُ تمام سُهڻي ۽ مَنَ موهيندڙ انداز ۾ هن ڪتاب ۾ ملي ٿو.
  • 4.5/5.0
  • 6290
  • 657
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • عنايت بلوچ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book ساهان اوڏا سپرين

لاس ائنجلس ۾ آخري ڏينهن

اڄ اڱاري جو ڏينهن ۽ ڊسمبر 2012ع جي 4 تاريخ هئي. صبح صبح جو منهنجي نياڻي احسانا چيو: ”چاچا اوهان ته رڳو گهمڻ جي بلي آهيو، پر مون وٽ ته اوهان ڪي چند گهڙيون ئي گذاريون آهن“. سندس خلوص ۽ سِڪ جي احساسن کي چڱيءَ طرح سمجهي ويس، پر پوءِ کيس چيم ته: ”پُٽ اهو سوال ته پنهنجي بابا ۽ جيون ساٿي جماڻيءَ کان پُڇ جن گڏجي مون کي هيڏي هوڏي گهمائڻ ڦيرائڻ جي سازش سِٽي هئي ۽ مون کي پڪ آهي ته ان سازش ۾ تون به يقينن شريڪ ٿي هوندينءَ“، ڏٺم ته سندس چهري تي معصوميت واري مُرڪ نروار نظر آئي ۽ کلندي چيائين ته: ”چاچا سچ ٿا چئو، اوهان کي گهمائڻ ڦيرائڻ جو پروگرام اسان سڀني گڏجي ٺاهيو هو“.
لاس ائنجلس جي شهر ۾ مون کي ان وقت حيرت ٿي جڏهن مون هتي کجين جا ڪيترائي ڊگها وڻ ڏٺا جن ۾ ٻُهارا پڻ نظر آيا ۽ اُهي ٻُهارا کارڪن سان ڀريل هئا. کجين کانسواءِ هتي ڏاڙهون، انگور، ناسپاتيون، تُرنج، زيتون ۽ نارنگيون به جام ٿين ٿيون. احسانا وڌيڪ ٻڌايو ته چاچا هن شهر جي آس پاس سبزيون به جام پيدا ٿين ٿيون ۽ اسين گهڻو ڪري پنهنجي گهر ۾ مقامي سبزيون ٿا کائون.
اڄوڪي ڏينهن تي لاس ائنجلس شهر ۾ مختلف شين کي ڏسڻ جو پروگرام هو ۽ طئي اهو ٿيو ته سڀ کان اڳ تحقيق گاهه (Observatory) ڏسنداسون، جنهن ۾ آسماني، شمسي ۽ قمري نظام بابت گهڻو ڪجهه ٻڌائن ٿا. هي آبزرويٽري هالي ووڊ جي جڳ مشهور فلم انڊسٽريءَ جي علائقي ۾ آهي. جيئن هالي ووڊ پهتاسين ته خبر پيئي ته آبزرويٽري سومر ۽ اڱاري جي ڏينهن تي بند رهندي آهي ۽ اڄ 4 ڊسمبر اڱاري جو ڏينهن هو. ڏاڍو افسوس ٿيو ته آبزرويٽري نه ڏسي سگهياسين. البت بند ٿيل تحقيق گاهه جي اِرد گرد چڪر لڳائيندا رهياسين جتان پڻ چڱي خاصي معلومات ملي. تحقيق گاهه Griffith Observatory LA جي احاطي ۾ هڪ ننڍو يادگار (Monument) تعمير ڪيو ويو آهي جتي ڪجهه وڏن سائنسدانن جا مجسما اُن يادگار جي چوگرد اُڪريل آهن. نمايان سائنسدانن ۾ هي نالا اُنهن جي زندگيءَ جي سَنن سميت اُڪريل هئا:

1. گئليلو (Galileo) (1564-1642)
2. ڪاپرنيڪس (Copernicus) (1473-1543)
3. هپارچس (Hipparchus) (160 BC-125 BC)
4. هرشيل (Herschel) (1738-1822)
5. نيوٽن (Newton) (1642-1722)
6. ڪيپلر (Kepler) (1571-1630)
وغيره وغيره هن يادگار تي آخر ۾ لکيل هو: Astronomers Monument sponsored by Morton LA Kretz (فلڪيات جي ماهرن جو هي يادگار مارٽن لاڪريز جي تعاون سان تعمير ٿيو).
مون هاڻي فريد صاحب ۽ ظفر جماڻي کان مطالبو ڪيو ته لاس ائنجلس جي انڊر گرائونڊ جو چڪر لڳائجي، تنهنڪري طئي اهو ٿيو ته ظفر گاڏي ڪاهي پيڪو اسٽيشن تي وڃي بيهندو جتي اسان ٽيوب ۾ سُوار ٿي وڃي لهنداسون. پيڪو اسٽيشن انڪري چونڊي ويئي هئي ته اُها سندن گهر جي ويجهو هئي. فريد صاحب ۽ مان ڀر واري انڊر گرائونڊ اسٽيشن تي آياسين جنهن جو نالو هينئر ياد نه پيو اچي. اتان انڊر گرائونڊ ۾ سُوار ٿي پيڪو اسٽيشن تي وڃي لٿاسين. رستي تي فريد صاحب سان خيالن جي ڏي وٺ ٿي ۽ هتان جي انڊر گرائونڊ کي لنڊن انڊر گرائونڊ سان ڀيٽي ڏٺوسين، پر ٻنهي جي ساڳي راءِ هئي ته لنڊن جي انڊر گرائونڊ سان شايد دنيا جي ڪنهن به انڊر گرائونڊ کي ڀيٽي نٿو سگهجي. لنڊن ۾ انڊرگرائونڊ پوري لنڊن ۾ هر طرف ڦهليل آهي جڏهن ته لاس ائنجلس ۾ اهو گهڻو محدود آهي. البت پئرس ۽ ٽوڪيو جي انڊرگرائونڊ کي شايد ڪجهه قدر لنڊن سان ڀيٽي سگهجي ٿو. پئرس ۽ ٽوڪيو جون ٽرينون لنڊن جي ٽرينن جي مقابلي ۾ وڌيڪ جديد ۽ سٺيون آهن پر اُتان جا انڊرگرائونڊ لنڊن جي ڀيٽ ۾ ايترا وسيع ۽ ڦهليل نه آهن. اسان ٻنهي کي ان راءِ ڏيڻ جو حق ان ڪري مليو ته اسان ٻيئي ڪافي عرصو لنڊن ۾ رهيا آهيون. فريد صاحب ته يڪو ٻه-ٽي سال لنڊن ۾ پوسٽنگ تي ويو هو ۽ آءٌ مختلف وقتن تي 6-7 دفعا لنڊن ويو آهيان. بهرحال ڳالهين ڳالهين ۾ پيڪو اسٽيشن اچي ويئي. ٻاهر آياسين ته ظفر بيٺو هو ۽ سڌا گهر آياسين.
فريد صاحب، ظفر جماڻي ۽ نياڻي احسانا طرفان خلوص ۽ محبتون ڏسي مان ڏاڍو متاثر ٿيس. سندن گهر ۾ ويٺي خيالن جي وهڪري ۾ ڪجهه شعر لکجي ويا، هڪ سنڌي ۽ ٻيو اردو ۾. سڀني کي گڏ ويهاري اُهي شعر پڙهيم ته سڀئي تمام گهڻا خوش ٿيا.
رب سائينءَ جا لَکَ شڪرانا،
ٿيا نوان، اڄ پراڻا يارانا،
منهنجو ڄڻ ڀاءُ آ غلام فريد،
منهنجي پروين آهي احسانا.
ٻه-ٽي سِٽون اردو ۾ هن ريت لکجي ويون:
دُورياں مٹ گئی هيں اس لمحے
آپکا، میں نے اپنا گھر جانا،
دوست دیرینہ ہے غلام فريد
جس نے رشتوں کو خوب پہچانا
ميري انمول بيٹياں هيں دو
جيسي پروين، ویسی احسانا.
اڄ ڊسمبر 2012ع جي پنجين تاريخ هئي ۽ منهنجي هوسٽن واپسيءَ جي فلائيٽ جو وقت صبح جو ساڍي ڏهين وڳي هو. نياڻي احسانا کان موڪلائي پوڻين اٺين ڌاران گهران نڪتاسين پر رستي تي سخت ڪوهيڙو ڇانيل هو، ان ڪري ظفر گاڏيءَ کي تيز نٿي هلائي سگهيو. ٻيو ته اڄ ويچاري ظفر کي موڪن (Piles) جي سخت تڪليف هئي، تنهنڪري گاڏي هلائڻ ۾ به ويچاري کي ڏاڍي پريشاني محسوس پئي ٿي ۽ اسان سڀئي سندس تڪليف جي شدت ڏسي بيحد پريشان ٿي ويا هئاسون. بهرحال خدا خدا ڪري 9 وڳي ڌاران لاس ائنجلس انٽرنيشنل ايئرپورٽ (LAX) پهچي وياسين. فريد صاحب ۽ ظفر کي خدا حافظ چئي جهاز ۾ سُوار ٿي اچي هوسٽن پهتس، جتي شام جا ساڍا ٽي ٿيا هئا. اعجاز ۽ فاروق مون کي ايئرپورٽ تان وٺڻ آيا هئا. پهريون فاروق جي گهر آياسين جتي فاروق گرماگرم چانهه پياري. گهڙي کن ڪچهري ڪري پوءِ ممتاز ۽ انيتا جي گهر آياسين. اعجاز رات جي ماني کائي ڪلوٽ هليو ويو ۽ مان ممتاز وٽ رهي پيس ڇاڪاڻ ته ٻئي ڏينهن تي وري اشفاق سيهڙ صاحب جي دعوت ۾ شريڪ ٿيڻو هو، جتي ممتاز جي گهر کان وڃڻ وڌيڪ آسان هو.