ڪاروبار ۾ ڪميشين جو رواج
اهو سلسلو ڏينھن و ڏينھن وڌندو وڃي ٿو. مون ياد آهي تہ اسان وٽ هڪڙو پلمبر ايندو هو، جنھن جو اهو ڪم هوندو هو. هوچوندو هو،”سائين هي شي فلاڻي دڪان تي نہ ملي، ٻي دڪاندار کان وٺي آيو آهيان. هو دڪاندار منھنجو واقف آهي. هو هيترا ڏوڪڙ گهري ٿو، پر توهان هن کي هيترا ڏيوس. مان هن کي سمجهائيندس تہ سائين پنھنجو آهي، سائين سان ڪو حساب نہ آهي“. بلڪل ائين ئي ٿيو مون سان بہ. منھنجو پنھنجو جونيئر ئي مون کي لٽي ويو. ڇو تہ مان ان شخص تي حد کان وڌيڪ اعتبار ڪندو هئس.هن کي پنھنجو سمجهندو هوس. هو مون کي چوندو هو،”سائين توهان منھنجا ڀاءُ آهيو“. مون کي هن کان ان ويل اهو پڇڻو هيو تہ ڪھڙو ڀاءُ؛ هابيل يا قابيل“. سو ٿيو ائين جو مون کي ايران جو ڪو عقيق مليو مون ان کي چاندي ۾ جڙائڻ چاهيو، مون منڊي پنھنجي ان جونيئر کي جڙائڻ لاءِ ڏني، پر جڏهن اها منڊي جڙجي آئي تہ چيائين،”سائين ٻيا هيترا وٺن ٿا توهان بس پنج هزار ڏيوس.“ مون کي حيرت ٿي تہ چاندي جي منڊي ايڏو مھانگو ملھہ. خير مان سمجهي ويس تہ هن کي پنھنجي پيٽ جو سور آهي. ڇو تہ اهي ڳالھيون لڪن ڪونہ ٿيون. ان ڪري مون هن کي ڪجهہ بہ نہ چيو، بلڪ هن جيترا پئسا چيا اوترا ڪڍي ڏنا. ان کان علاوہ ڪيترن ڪمن ۾ هن اها حرڪت ڪئي. بعد ۾ خبر پئي اسان جو ماڻھو ئي اسان کي لٽي پيو تہ پوءِ ٻين تي ڪھڙي ميار. سو اهو ڪميشن وارو ڪم ويندي نوڪري کان وٺي معمولي ڪم تائين بہ هلي پيو. سو هتي بہ اها ڪميشن واري بيماري عام آهي. ان ڪري ان ڊرائيور سان اڳتي هلڻ کان بنھہ نابري واري ويٺاسين، هن کي واپسي جو رستو وٺرايوسين. جنھن تي اسان هن کي پيار سان سمجهائيندي چيوسين تہ،”توهان جيڪي پئسا طئي ڪيا، جيڪي جايون گهمائڻ جو واعدو ڪيو، تون ان ڪميٽنمٽ تي پورو نہ لٿو آهين، تون پنھنجي ان واعدي وچن کان ڦري ويو آهين، تون اسان سان فراڊ ڪري رهيو آهين. اسان تنھنجي شڪايت درج ڪرايون ٿا ۽ تنھنجي گاڏي جو نمبر ۽ تنھنجي تصوير اسان ڪڍي ڇڏي آهي .“
هن ڪاوڙ ۾ منھن خراب ڪندي چيو تہ،”توهان کي هاٿي جي سواري ڪرڻي هئي.“
جنھن تي اسان هن کي چيو تہ،”ڇو ضروري هو ڇا. اسان هاٿي جي سواري نہ پيا ڪرڻ چاهيون، توهان سان ڇا اسان اهو طئي ڪيو هو تہ ڇا بہ ٿئي اسان هاٿي جي سواري ضرور ڪنداسين؟.“
همراھہ ڏاڍو شڪي تہ ٿيو پر هيو وري بہ وطني ۽ اسان جيڪي غير وطني هياسين اهي مظلوم هياسين. سو هي فراڊي ڊرائيور اسان کي واپس اسان جي هوٽل تي کڻي آيو. اسان جو موڊ خراب ٿي ويو هو.
دل جي دنيا جي عجيب ڪيفيت ٿي ويئي هئي. اهو سوچيون پيا تہ ڇا هتي بہ ايئن فراڊ ٿيندو آهي؟ سو منھنجي صلاح آهي تہ جڏهن بہ توهان ڪا بہ بڪنگ ڪرايو هڪ تہ ڪنھن خاص شاپ/آفيس يا معتب جڳھہ کان ڪرايو، ٻيو تہ سڀ شيون واضع چٽيون ڪري اڳواٽ ئي طئي ڪيو تہ بھتر، نہ تہ هن قسم جا ڌوڪيباز توهان جو سڄو ڏينھن خراب ڪري ڇڏيندا، نتيجي ۾ توهان جو ڏينھن بہ ويو تہ رات بہ.
دوستن جو خيال هيو تہ هن فراڊي/ڌوڪيباز/جڳاڙي ڊرائيور جي ڪري پنھنجي رات خراب نہ ڪنداسين، بلڪ هتان جي نائٽ لائيف کي انجواءِ ڪنداسين. ڊرائيور آخر ۾ جڏهن ڪمپلين جي ڌمڪي ٻڌي تہ هي ماڻھو آن لائين ڪمپلين ڪندا تہ هن اسان کي پئسا موٽائي ڏنا، جيڪي اسان وٺڻ کان انڪار ڪيا، پر هن پنھنجي جان ڇڏائڻ لاءِ ۽ قانوني ڪاروائي کان بچڻ لاءِ اسان کان ورتل پئسا تہ واپس ڪري ڇڏيا. پر اسان جو جيڪو ٽائيم هن خراب ڪيو هو، اهو ڪٿان واپس اچي ۽ اسان جو جيڪو خوشگوار موڊ هن خراب ڪري اسان جو ڏينھن بگاڙي ڇڏيو هو، اهو سٺو موڊ ڪٿان اچي. بس پوءِ ان درد کي اتي ئي دفن ڪري، وري واپس هوٽل جي ڪمرن ۾ آياسين ۽ ٻي ڏينھن جو شيڊيول ٺاهيوسين تہ پاڻ کي سڀاڻي ڪٿي ڪٿي نڪرڻ گهرجي.
ٺڳ ٽيڪسي واري کي دماغ جي دري مان اڇلائي، گرم گرم ڪافي جو مزو وٺي وري چئن يارن جي چوڪڙي هڻي ڪچھري منجهند جو ڪچھري ۾ گم ٿي وياسين.