اجايون اميدون نه رکجن:
سڀني ماڻهن جا مالي وسيلا ۽ آمدني هڪ جهڙي ناهي هوندي، تنهنڪري سڀئي هڪڙي ئي معيار مطابق زندگي گذاري نه ٿا سگهن. هر ڪٽنب کي پنهنجي آمدني ۽ خرچ پکي جو حساب ڪتاب پاڻ ڪرڻ گهرجي ۽ پنهنجي آمدنيءَ مطابق خرچ هلائڻ گهرجي. اسان کي زندگي گذارڻ لاءِ ملي آهي، تنهنڪري اها هر طريقي سان گذاري سگهجي ٿي. اهو سياڻي ماڻهوءَ جو ڪم ناهي ته غير ضروري شيون خريد ڪرڻ لاءِ وتي قرض وٺندو ۽ پوءِ وري ڇڪ ڇڪان پئي ٿئي.
ڀيڻ! تون گهر جي مالڪياڻي آهين ۽ سياڻي، سيبتي ۽ سگهڙ آهين. پنهنجي آمدني ۽ خرچ جو ڪاٿو ڏاهپ سان ڪر ۽ پوءِ اهڙيءَ طرح ڏوڪڙ پئسا خرچ ڪر ته جيئن تنهنجي ڪٽنب جي عزت به رهندي اچي ۽ تو وٽ به ڪجهه پئسا بچيل رهن. ان ڏس ۾ تون عقلمنديءَ کان ڪم وٺ ۽ ٻين سان اجائي ريس نه ڪر. جيڪڏهن ڪنهن عورت کي نئين ڊزائين جو وڳو پهريل ڏٺو اٿئي ۽ مالي حالتون توکي اهڙو وڳو وٺڻ جي موڪل نه ٿيون ڏين ته پوءِ هرو ڀرو پنهنجي مڙس کي تنگ نه ڪر. جيڪڏهن تون پنهنجي پاڙي ۾ ڪا ٺاهه ٺوهه جي شيءِ ڏٺي آهي ته پوٰءِ مڙس کي اهڙي شيءِ آڻي ڏيڻ تي مجبور نه ڪر. توکي خبر آهي ته گهر جي مالي حالت ۽ مڙس جي آمدني اهڙي عياشيءَ جي موڪل نه ٿي ڏي ته پوءِ مڙس کي قرض وٺڻ، قسطن تي اهڙيون شيون وٺي ڏيڻ يا وري ناجائز ڪم ڪري اهڙيون ضرورتون پوريون ڪرڻ تي ڇو ٿي مجبور ڪرين؟ ڇا ائين چڱو نه ٿيندو ته تون ٿورو صبر ڪر ۽ جڏهن مالي حالت ڪجهه سڌري وڃي ۽ تو وٽ ڪجهه رقم گڏ ٿي وڃي ته پوءِ ئي تون روڪ بها ڀري اهڙي ڪا وڻندڙ شيءِ خريد ڪر؟
اڪثر اياڻيون ۽ خود غرض عورتون اهڙي قسم جا اجايا خرچ ڪرڻ ۾ اڳ کان اڳريون هونديون آهن ۽ هڪ ٻئي کي ڏسي ساڙ ۾ پيون سڙنديون آهن. شل نه ڪنهن جي گهر ۾ ڪنهن ٺاهه ٺوهه جي شيءِ تي نظر پئين! پوءِ ته مڙس ويچاري جو مغز کائي وينديون ته اها شيءِ ڪيئن به ڪري آڻي ڏي. ايڏو ضد ڪنديون ۽ زور ڀرينديون جو مڙس ويچارو قرض کڻي يا قسطن تي اها شيءِ آڻي ڏيندو ۽ اهڙيءَ طرح پنهنجو پاڻ کي قرضي ڪري ڇڏيندو.
اهڙي حالت ۾ مڙس ان ڳالهه تي مجبور ٿي ويندو آهي ته پنهنجي ازدواجي زندگيءَ جي تندن کي ڇني ڇڏي ۽ پنهنجي خود غرض زال کي طلاق ڏئي ڇڏي ته جيئن سندس اجاين فرمائشن ۽ ويڙهه جهيڙ کان ڇوٽڪارو ملي وڃي يا وري آپگهات ڪري پنهنجو انت آڻي ڇڏي.
اصل ۾ اهڙي قسم جي عورتن شادي جي اصل مقصد کي سمجهيو ئي ناهي. سندن خيال ۾ شاديءَ جو مطلب مڙس نه پر هڪ غلام خريد ڪرڻ هوندو آهي، جيڪو سندن ٻاراڻين خواهشن ۽ فرمائشن جو پوراءُ ڪري سگهي.
اهڙين عورتن جون خواهشون ڪڏهن ڪڏهن ته ايترو وڌي وينديون آهن جومڙس جي هڙئي آمدني به پوري نه پئجي سگهندي آهي. انهن جو مڙس جي آمدنيءَ سان ڇا وڃي! سندن خواهش ته ٺهه پهه پوري ٿيڻ گهرجي پوءِ چاهي مڙس کي ڪيترائي حيلا ڇونه ڪرڻا پون يا هو حرام جي ڪمائيءَ تي مجبور ٿي وڃي.
مڙسن جي ڏيوالپڻي ۽ قرضي ٿيڻ جا مکيه ڪارڻ اڪثر خود غرض ۽ اياڻين زالن جون اجايو خواهشون، ٻين سان ريس ۽ اجايا خرچ هوندا آهن. زالن جو ڪروڌ ۽ اجاين گهرجن جي پوراءَ لاءِ ڳت ڏئي بيهڻ مڙس کي ناجائز ڪمن ڪرڻ تي مجبور ڪندا آهن. حقيقت ۾ اهڙي قسم جون عورتون، عورت ذات لاءِ شرم جو باعث هونديون آهن. فرض ڪريو، جيڪڏهن انهن ڳالهين ڪري توکي طلاق ملي ته پوءِ ڇا مسئلو حل ٿي ويندو؟ هرگز نه! طلاق کان پوءِ خواهشون ڪڏهن به پوريون نه ٿي سگهندئي. پيڪين وڃي تون پنهنجي ماءُ پيءُ تي بار بنجي ويندينءُ ۽ پوءِ توکي ڪير به نه ليکيندو ۽ تون پيار، محبت ۽ اولاد جهڙي نعمت کان محروم ٿي ويندينءَ.
ڇا تون ائين سوچين ٿي ته طلاق کان پوءِ تنهنجي چاهت ۽ طلب لاءِ مرد قطار ڪيو بيٺا هوندا؟ ائين بنهه ناهي! جيڪي عورتون طلاق وٺنديون آهن تن کي ٻي شاديءَ جو موقعو گهٽ ئي ملندو اهي. ڀلا جيڪڏهن ٻيو مڙس ملي به وڃي ته ڇا ضروري آهي ته اهو پهرين مڙس کان سٺو هجي؟
ڇا اهو تنهنجي حق ۾ چڱو ناهي ته تون سياڻپ کان ڪم وٺي پنهنجي انجام تي ويچارين؟ ڇا پنهنجي آمدني ۽ خرچ جو ڪاٿو لڳائي ان پٽاندڙ خرچ ڪرڻ سياڻپ ناهي؟ ڇا اجائي خرچن بدران پنهنجي ۽ پنهنجي مڙس جي زندگي ۽ گهر گهاٽ تي ڌيان ڏيڻ تنهنجي لاءِ چڱو ناهي؟
پيار ۽ محبت جوا ظهار ڪري پنهنجي گهر جي ماحول کي وڻندڙ ۽ خوشين ڀريو بنائڻ گهرجي. ٻين جي زندگيءَ سان تنهنجو ڪو وڙ واسطو نه هئڻ گهرجي. ٻيا ڇا به ڪن، تنهن ۾ تنهنجو ڇا؟ پنهنجي آمدنيءَ پٽاندڙ خرچ ڪرڻ سان تنهنجي زندگي ڏاڍي سولي سڻائي ٿي پوندي. پنهنجي مڙس ۽ ٻارڙن سان کل خوشيءَ سان رهه، روزاني جي خرچ پکي مان ڪجهه پئسا لاڙي رک ته جيئن مالي حالت سڌري وڃي ۽ تنهنجو ڪٽنب عزت ڀري زندگي گذاري سگهي. بچت جي ڪري تون پنهنجون خواهشون به پوريون ڪري سگهين ٿي. جيڪڏهن تنهنجو مڙس خرچائو آهي ته پوءِ تون کيس ائين ڪرڻ کان جهل ۽ جيڪڏهن هو قرض يا قسطن تي ڪا شيءِ آڻي ٿو ته پوءِ تون کيس ائين ڪرڻ نه ڏي. تنهنجي مڙس وٽ جيڪو ڪجهه آهي سو حقيقت ۾ تنهنجو ئي آهي. ان ڳالهه کان نه ڊڄ ته هو پنهنجي ڪمائي ٻين کي ڏئي ڇڏيندو. بچت نهايت سٺي عادت آهي. تون بچت ڪندينءَ ته ڏکيا ڏينهن نه ڏسڻا پوندا. هر ماڻهوءَ جي زندگيءَ ۾ الائي ڪهڙا ڪهڙا حادثا پيش اچي سگهن ٿا تنهن ڪري انهن کي منهن ڏيڻ لاءِ ڪجهه ڏوڪڙ پاسيرا ڪري رکڻ نهايت ضروري آهن.
پاڻ سڳورن ﷺ جن فرمايو آهي ته، ”هر اها عورت جيڪا پنهنجي مڙس سان ٺهي نه ٿي هلي ۽ جيڪي ڪجهه کيس خداپاران ڏنو ويو آهي تنهن تي راضي نه رهي ۽ پنهنجي مڙس سان سٺو ورتاءُ نه ٿي ڪري ۽ سندس وس کان ٻاهر جي خواهش ٿي ڪري ته اهڙي عورت جا عمل قبول نه ٿيندا ۽ خدا مٿس عذاب نازل ڪندو.“
حضور ﷺ جن فرمايو آهي ته، ”خدا پاڪ تي ايمان آڻن کان پوءِ ڪا به نعمت، مڙس سان سهڪار ڪرڻ کان وڌيڪ ناهي.“