مان هاڻي مردن کي ڪجهه چوڻ چاهيندس:
مردن جي خدمت ۾ اهو عرض ڪندس ته توهان کي اها ڳالهه ذهن ۾ رکڻ گهرجي ته توهان جي زال پنهنجي شڪي طبيعت جي هوندي به توهان کي چاهي ٿي. ٻارڙن کي پيار ڪري ٿي ۽ طلاق جي خيال کان کيس ڏاڍو ڊپ ٿئي ٿو ۽ توهان جي زندگيءَ جي ڏکائيندڙ حالتن جي ڪري دلي طور ته غمگين آهي. ڀلا جيڪڏهن هوءَ توهان کي نه چاهي ها ته پوءِ ساڙ به نه ڪري ها. اصل ۾ هوءَ ناهين چاهيندي ته اهڙي قسم جون حالتون پيدا ٿين، پر ڇا ڪري ويچاري بيمار جو آهي. رڳو هارٽ اٽيڪ، اپنڊيڪس، ڪينسر، ٽي بي وغيره ئي بيماريون ناهن پر ذهني بيماريون به موتمار بيمارين ۾ ڳڻيون وڃن ٿيون. توهان جي زال جيتوڻيڪ نفسياتي مريضن جي اسپتال ۾ علاج هيٺ ناهي پر حقيقت ۾ هوءَ هڪ نفسياتي مريض ضرور آهي. جيڪڏهن اعتبار نه اچي ته پوءِ ڪنهن نفسيات جي ماهر سان ملي پڪ ڪر ي وٺو. توهان کي اهڙي عورت تي رحم جي نظر وجهڻ گهرجي. بيمارن سان جهيڙو جهٽو ڪا سٺي ڳالهه ٿوروئي آهي. توهان کي گهرجي ته سندس سخت هلت ۽ اڻ وڻندڙ ڳالهين تي رد عمل نه ڏيکاريو، ڌڪ چنبو ۽ گارگند نه ڏيو، ڳالهه ٻولهه به بند نه ڪريو، طلاق جي ڳالهه به نه ڪيو ۽ نه ئي ڪورٽن تائين وڃي پهچو. اهڙي قسم جي هلت سان ان بيمار عورت جو علاج ته ڪونه ٿي سگهندو ويتر ان ۾ شدت پيدا ٿي ويندي. توهان جي اڍنگي هلت سندس شڪ کي سچ ثابت ڪرڻ جو دليل ٿي سگهي ٿي.
صحيح طريقو اهو آهي ته توهان کان جيترو به پُڄي سگهي، ساڻس پيار ۽ محبت جو اظهار ڪريو. ٿي سگهي ٿو ته توهان سندس شڪي طبيعت ۽ وهم مان بيزار ٿي ويا هجو، پر محبت جي اظهار کانسواءِ ٻي ڪا واهه ڪانهي. جيڪڏهن ساڻس محبت جو اظهار ڪندا ته پوءِ کيس پَڪ ٿيندي ته توهان جي دل ۾ سندس لاءِ محبت ڀريل آهي ۽ ان ۾ ٻئي ڪنهن جي لاءِ ڪا به گنجائش ڪانهي. ٻيو هي ته پاڻ ۾ ميٺ محبت سان رهڻ جي پوري پوري ڪوشش ڪريو، کانئس ڪا به ڳالهه نه لڪايو، پنهنجا خط پٽ کيس به پڙهڻ لاءِ ڏيو. ڪنهن خاص الماري يا ضروري ڪاغذن ۽ سندن جي پيتيءَ جي چاٻي به کيس ئي ڏئي ڇڏيو ته جيڪڏهن دل چاهيس ته پاڻ ئي کولي ڏسي پڪ ڪري. جيڪڏهن هوءَ توهان کان کيسن جي تلاشي وٺي ته توهان ان ڳالهه تي ناراض نه ٿيو، جيڪڏهن توهان جي اٿڻ ويهڻ ۽ اچ وڃ جي نگراني ڪري ته کيس ائين ڪرڻ ڏيو. روزاني ڪم ڪار کان جيڪڏهن جلدي واندا ٿيو ته هڪدم گهر هليا اچو. جيڪڏهن ڪو ضروري ڪم ٿي وڃي ته زال کي اطلاع ڪري ڇڏيو ته مان فلاڻي وقت تائين موٽي سگهندس. ڪوشش ڪري ان وقت پهچو پر جيڪڏهن اتفاق سان ڏسيل ٽائيم تي گهر نه پهچي سگهو ته پوءِ گهر ۾ اچڻ سان ئي کيس دير سان اچڻ جو سبب ٻڌايو. ها! انهن سڀني ڳالهين ۾ ٿورڙو به ڪوڙ نه هجي نه ته سندس شڪ ۾ اڃا به واڌارو ٿي ويندو. ڪم ڪار ۾ کانئس صلاح ثواب وٺو، ڪڏهن به سچائي ۽ ايمانداريءَ جو دامن هٿن مان نه ڇڏيو. کيس اهو پڻ چئي ڇڏيو ته جتي به توکي ڪوشڪ شبهو ٿئي ته هڪ دم وضاحت ڪر يا پُڇي وٺو ته جيئن سندس دل وهمن ۽ شڪن کان خالي رهي.
ٻيو ته ٿي سگهي ٿو ته اوهان دل جا صاف هجو ۽ خيانت ڪرڻ جو سوچيندا به نه هجو پر عورتن جو شڪ بنا ڪنهن سبب جي نه هوندو آهي. ٿي سگهي ٿو ته لاپرواهي مان توهان کان ڪا اهڙي غلطي ياڪوتاهي ٿي وئي هجي جنهن جو خراب اثر اوهان جي زال تي پيو هجي ۽ هوريان هوريان وري اهو شڪ شبهي جي شڪل وٺي چڪو هجي. تنهن ڪري توهان لاءِ اهو ضروري آهي ته توهان پنهنجي عملن ۽ ورتاءَ تي ٿورو ويچاريو ۽ پنهنجي زال جي شڪ جي اصل ڪارڻ جي پاڙ ڳولي ان کي ختم ڪريو. جيڪڏهن توهان ڌارين عورتن سان ڀوڳ ٺڪاءَ ڪندا آهيو ته پوءِ ائين ڪرڻ ڇڏي ڏيو، ٿي سگهي تي اهي عورتون توهان کي سٺو سمجهي توهان جي ويجهو اچڻ جي ڪوشش ڪنديون هجن. پر اها ڳالهه توهان جي زال جي ڪاوڙ جو سبب بنجي سگهي ٿي ۽ اهڙي طرح توهان جي گهريلو زندگي اڻ وڻندڙ ٿي سگهي ٿي. ضروري ٿورئي آهي ته توهان پنهنجي سيڪريٽري سان ادائن ۽ مام سان ڳالهائيو، ائين ڪرڻ سان توهان جي زال کي شڪ پوندو ته تنهنجا ساڻس لاڳاپا آهن. ڀلا هڪ عورت کي ئي پنهنجو سيڪريٽري ڪري ڇو رکجي؟ محفلن ۾ ڌارين عورتن سان گرمجوشي جو اظهار نه ڪريو ۽ نه ئي ڏانهن گهڻو ڌيان ڏيو. جيڪڏهن توهان ڪنهن غريب رن زال جي مدد ڪرڻ چاهيندا هجو ته پوءِ اها ڳالهه پنهنجي زال کي اڳواٽ ئي ٻڌائي ڇڏيو، ڀلو ته ائين ٿيندو جو اهو نيڪيءَ جو ڪم ان کان ئي ڪرايو. ائين هرگز نه سوچيو ته ”ڀلا! چڱي ڪم ڪرڻ لاءِ زال کي ڇو ٻڌائجي ۽ مان سندس غلام يا قيدي ته ناهيان.“ حقيقت ۾ نه توهان قيدي آهيو ۽ نه ئي وري غلام، پر توهان عقلمند آهيو جو توهان پنهنجي زال جي سهڪار سان ڪري رهيا آهيو. محبت ۽ وفاداري جي تقاضا به اها آهي ته زال جي سٺي نموني سارسنڀال لڌي وڃي ۽ سياڻپ، سهپ ۽ صبر وسيلي سندس شڪ واري بيماريءَ جو علاج ڪيو وڃي. سٺي ورتاءَ ۽ ايثار وسيلي اوهان ان وڏي خطري سان چڱيءَ طرح مُنهن ڏئي سگهو ٿا جيڪو توهان کي ڇني ڌار ڪري سگهي ٿو. ائين ڪرڻ سان نه رڳو اوهان پنهنجي بيمار زال کي ٺيڪ ڪري سگهندا پر پنهنجي ٻارڙن کي پڻ دربدر ٿيڻ کان بچائي سگهندا ۽ پاڻ پريشاني کان بچي سگهندا.
جيڪي مرد عورتن جي معاملي ۾ سهپ کان ڪم وٺندا آهن تن کي خدا پاڪ وڏو اجر ڏيندو آهي.
حضور ﷺ جن فرمائن ٿا ته، ”جيڪو مرد پنهنجي بداخلاق زال سان نڀائيندو آهي، تنهن کي خدا تعاليٰ هر صبر جي بدلي ۾ حضرت ايوب عه جي صبر جي ثواب جيترو ثواب ڏيندوآهي.“