جيڪڏهن تنهنجو مڙس گهر ۾ ڪم ڪندو آهي:
جڏهن مرد گهر کان ٻاهر ڪم تي ويندو آهي ته عورت سندس غيرموجودگيءَ ۾ آزاد هوندي آهي ۽ ان جي ابتڙ جيڪڏهن هو گهر ۾ ڪم ڪندو آهي ته پوءِ عورت پابند هوندي آهي. شاعر، ليکڪ، اديب، مصور ۽ اسڪالر عام ڪري پنهنجي گهر ۾ ئي ڪم ڪندا آهن ۽ پنهنجي وقت جو ڳچ ڀاڱو پنهنجي ڪم ۾ گذاريندا آهن. سندس ڪم اهڙي قسم جو هوندو آهي جو کين سانتيڪو ماحول کپندو آهي. هڪ ڪلاڪ سڪون ۽ ڌيان سان ڪم ڪرڻ ڪيترائي ڪلاڪ هُل هنگامي واري ماحول ۾ ڪم ڪرڻ کان گهڻو ڀلو آهي. اهڙي موقعي تي هڪ ڏکيائي ٿي پوندي آهي. هڪ پاسي مرد کي سڪون وارو ماحول گهربو آهي ته ٻئي پاسي وري سندس زال چاهيندي آهي ته هوءَ آزاديءَ سان رهي. عورت کي گهرجي ته هوءَ پنهنجا ڪم ائين ڪري جيئن سندس مڙس جي دماغي ڪمن ۾ ڪو خلل نه پئي. سڪون وارو ماحول مهيا ڪرڻ ڪو سولو ڪم ناهي، خاص ڪري ٻاراڻي گهر ۾! تنهن ڪري ايثار، سهپ ۽ صبر جي ضرورت پوندي آهي.
جيڪڏهن زال سهڪار ڪري ته پوءِ سندس مڙس سماج جو هڪ لاڀائتو ۽ ناموس وارو ماڻهو بنجي سگهي ٿو جيڪو سندس لاءِ پڻ فخر جو ڪارڻ ٿيندو. عورتن کي اها ڳالهه ذهن ۾ رکڻ گهرجي ته توڻي جو سندس مڙس گهڻو وقت گهر ۾ رهي ٿو. تنهنڪري کيس تنگ نه ڪرڻ گهرجي. کانئس اها اميد نه رکجي ته جڏهن گهنٽي وڄي ته هوئي دروازي تي وڃي. ٻار سنڀاري يا گهر جو ڪم ڪار ڪري. جڏهن هو ذاتي ڪم ۾ رُڌل هجي ته ائين فرض ڪجي ڄڻ هو گهر ۾ ئي ڪونهي.
ڀيڻ! توکي گهرجي ته پنهنجي مڙس جي پڙهائيءَ واري ڪمري (يا جنهن ڪمري ۾ هو پنهنجو ڪم ڪار ڪندو هجي) ۾ سندس ضرورت جي مڙني شين جهڙوڪ: ڪتاب، ڪاغذ، پين، ڪاپي، پينسل، سگريٽ، ماچيس، ايش ٽري وغيره مهيا ڪري رک ته جيئن کيس انهن شين جي ڳولا ۾ پنهنجو ڪم ڇڏڻو نه پئي. جيڪڏهن کيس هيٽر يا پکي جي گهرج آهي ته اهي به ڪمري ۾ مهيا ڪرڻ گهرجن. سندس ڪمري وٽان آهستي لنگهڻ گهرجي ۽ ڏاڍيان بنهه نه ڳالهائجي. جيڪڏهن ٻار گوڙ ڪندا هجن ته کين سمجهائجي ته توهان جو پيءُ ڪم ۾ مصروف آهي تنهن ڪري گوڙ ڪرڻ سان سندس ڪم ۾ خلل پوندو. جڏهن هو ڪم ۾ رُڌل هجي ته پوءِ زندگيءَ جي معاملن تي ساڻس نه ڳالهائڻ گهرجي ڇو جو ائين ڪرڻ سان سندس خيالن جو وهڪرو بيهجي ويندو ۽ پوءِ هو پنهنجو ڪم صحيح نموني ڪونه ڪري سگهندو. گهر ۾ کڙڪيدار چپل نه پائڻ گهرجن، دروازي جي يا فون جي گهنٽي وڄي ته يڪدم جواب ڏجي ته جيئن هو ڊسٽرب نه ٿئي ۽ جيڪڏهن عام ماڻهن مان ڪنهن کي ساڻس ڪم هجي ته چئي ڇڏجي ته جيئن ته هو هاڻي واندو ناهي تنهن ڪري فلاڻي وقت فون ڪري ساڻس ڳالهائجو. مهمانن کي به اهڙو وقت ڏجي جڏهن هو مصروف نه هجي. جيڪڏهن تنهنجا مٽ مائٽ توسان ملڻ اچن ته کين چئي ڇڏ ته ان وقت منهنجو مڙس واندو ناهي، تنهن ڪري توهان فلاڻي وقت اچو. جيڪڏهن اهي خيرخواهه هوندا ته پوءِ ان ڳالهه جو دل ۾ نه ڪندا. ويتر ان ڳالهه کان ته توکي پنهنجي مڙس جو ڪيڏو خيال آهي، ڏاڍو خوش ٿيندا ۽ تنهنجي واکاڻ پڻ ڪندا. گهر جي ڪم ڪار ۾ مصروف هئڻ، جي باوجود به توکي پنهنجي مڙس جو خيال رکڻ گهرجي. جيڪڏهن کيس ڪا شيءِ کپي ته اها هڪدم مهيا ڪري ڏجي. شايد ڪجهه عورتن کي اها زندگي ڏکي لڳي ۽ اهي اهو سوچين ته ڇا هڪ عورت لا ءِ اهو ممڪن آهي ته هو مڙس جي ڪمن ڪارين ۾ پڻ خلل نه وجهي. پر اهو پڪ سان چئي سگهجي ٿو ته ڪمن جي اهميت ۽ قدر جي خبر پئجي وڃي ۽ ايثار ۽ ڪوشش کان ڪم وٺڻ جو ارادو ڪري ته پوءِ ان مسئلي کي صبر ۽ سياڻپ ته اهڙن ئي موقعن تي ظاهر ٿيندي آهي نه ته عام زندگي ته هر ڪو ماڻهو گذاري سگهي ٿو.
ڀيڻ! ڪتاب لکڻ، تحقيقي مقالو تيار ڪرڻ، شاعري چوڻ، پينٽنگ ٺاهڻ يا سائنس جي ڪنهن مسئلي کي حل ڪرڻ ڪو سولو ڪم ٿوروئي آهي. پر اهو ڏکيڙو ڪم تنهنجي سهڪار وسيلي آسانيءَ سان ٿي سگهي ٿو.
ڇا ان ڏس ۾ تون ڪا قرباني نه ڏئي سگهندينءَ؟ ڇا تولاءِ اهو ممڪن ناهي ته تون پنهنجي روزاني زندگيءَ ۾ ٿوري تبديلي ڪري پنهنجي مڙس کي سماج جو لاڀائتو ۽ نامور ماڻهو بنائي سگهين ته جيئن سڄي قوم سندس ڪم مان فائدو وٺي؟ ائين توکي به ته ان ڪم مان ملندڙ فائدي ۽ سماج ۾ سندس مٿانهين رتبي مان حصو ملي سگهي ٿو.