گهر جو خرچ پکو هلائيندڙ:
گهر جي خرچ پکي جو بندوبست عام ڪري مرد جي ذمي ئي هوندو آهي. مرد ڏينهن رات محنت ڪري ڪٽنب جو ن ضرورتون پوريون ڪندو آهي. ان لاڳيتي ڪم کي شرعي ۽ انساني فرض سمجهندي دل سان نڀائيندو آهي، پنهنجي ڪٽنب جي آرام ۽ سک ڪاڻ هر قسم جي تڪليف ۽ پريشاني کي خوشيءَ سان برداشت ڪندوآهي ۽ ڪٽنب کي خوش ڏسي پاڻ به پيو ٻهڪندو آهي پرزال مان اها اميد ضرور رکندو آهي ته هوءَ پئسن ڏوڪڙن جو قدر ڪري، اجائي خرچ کان پاسو ڪري ۽ گهر جي خرچ پکي ۾ سياڻپ کان ڪم وٺي يعني زندگيءَ جي ضرورتن ۽ مکيه شين جي درجي بندي ڪري جهڙوڪ: کاڌي پيتي، لٽي ڪپڙي، گهر جي مسواڙ، بجلي، پاڻي، گئس، ڊاڪٽر ۽ دوائن جي خرچ کي پهرين نمبر تي رکي، گهٽ ضروري شين يعني گهر جي سامان کي ٻئي نمبر تي رکي ۽ وري غير ضروري شين کي ٽئين نمبر تي رکي. مڙس اجائي خرچ کي هڪ قسم جي بي قدري ۽ ناشڪري سمجهندو آهي.
مڙس کي جيڪڏهن زال تي ويساهه ٿي وڃي ته سندس محنت جي ڪمائيءَ کي اجاين خرچن ۾ نه اڏايو ويندو ته پوءِ هو آمدني وڌائڻ ۾ دلچسپي وٺندو ۽ پاڻ به اجائي خرچ کان پاسو ڪندو، پر جيڪڏهن ڏسندو ته سندس زال اجاين ۽ غير ضروري لٽن ڪپڙن ۽ هار سينگار ۽ ٻين غير ضروري شين تي خرچ ڪري ٿي ته پوءِ مٿانئس ويساهه کڄي ويندو آهي ۽ پوءِ هو محنت ڪرڻ کان ڪيٻائيندو آهي ۽ پنهنجي دل ۾ سوچيندو آهي ته بي قدرن کي ڪمائي کارائڻ جي ڪابه ضرورت ناهي. مان ته ڏينهن رات محنت ڪري ڪمايان ٿو پر گهر وارن کي اجاين خرچن تي ڏوڪڙ اڏائڻ کانسواءِ ٻي ڪا به ڳڻتي ڪونهي. اهو به ٿي سگهي ٿو ته هو عياشيءَ ڏانهن لاڙو رکي ۽ پوءِ توهان ويٺا بکون ڪاٽيو.
ڀيڻ! تنهنجو مڙس جيڪي ڪجهه ڪمائي آڻي ٿو سو سڀ توکي ڏئي ڇڏيندو آهي ڇاڪاڻ ته تون گهر جو خرچ پکو هلائين ٿي پر ان جو مطلب اهو ناهي ته تون ان ڪمائي جي اصل مالڪياڻي آهين. ان ڪمائيءَ جو مالڪ شرعي ۽ قانوني طور تي تنهنجو مڙس ئي آهي تنهن ڪري سمورا خرچ تنهنجي مڙس جي موڪل سان ئي هلڻ گهرجن. سندس مرضيءَ کان سواءِ توکي ڪوبه خرچ ڪرڻ يا ڪنهن کي سوکڙيون پاکڙيون ڏيڻ جو ڪو حق ناهي. اهو ته ٺهيو پر تون پنهنجي مائٽن کي به سندس مرضيءَ کان سواءِ ڪجهه نه ٿي ڏئي سگهين. تون پنهنجي ڪٽنب جي امانتدار آهين ۽ ان ڏس ۾ تو تي اها ذميداري آهي ته امانت ۾ خيانت نه ڪر، نه ته قيامت ڏينهن توکان ضرور پڇاڻو ٿيندو.
حضور ﷺ جن فرمايو آهي ته، ”زال پنهنجي مڙس جي مال ملڪيت جي سنڀاليندڙ ۽ امانت دار آهي ۽ ان ڏس ۾ مٿس ذميداري آهي.“
هڪ عورت حضور ﷺ کان پڇيو ته، ”مڙس جا زال تي ڪهڙا حق آهن؟“ پاڻ فرمايائون ته، ”سندس فرمانبردار هجي، چوڻ موٽائيندڙ نه هجي ۽ سندس مرضيءَ کان سواءِ ڪا به شيءِ ڪنهن کي نه ڏي.“
پاڻ ﷺ جن فرمايو آهي ته، ” توهان مان ڀلي عورت اها آهي جيڪا گهٽ خرچ ڪري.“