جيڪڏهن پرديس ۾ رهڻو پوي:
ڪڏهن ڪڏهن ديس ڇڏي پرديس ۾ به رهڻو پوندو آهي. نوڪري جي سلسلي ۾ مرد کي سدائين يا ٿوري وقت لاءِ پرديس ۾ زندگي گذارڻي پوندي آهي. مردن لاءِ وطن کان پري رهڻ ڪو مسئلو ناهي هوندو پر ڪي عورتون نه چاهنديون آهن ته وطن کان پري رهجي. اهي پنهجي پيءُ ماءُ ۽ مٽن مائٽن جي ويجهو رهن پسند ڪنديون آهن. هن جتي پنهنجي ننڍپڻ جا ڏينهڙا گذاريا هونداآهن اتان جي گهرن گهٽين ۽ وڻن ٽڻن سان کين خاص چاهت هوندي آهي. تنهن ڪري اهو سڀ ڪجهه ڇڏڻ سندن وس کان ٻاهر هوندو آهي. اهي پنهنجي مڙسن سان وڙهنديون آهن ته آخر ڪيستائين پرديس ۾ زندگي گذارڻي پوندي ۽ ڪيستائين ابي امان کان ڌار رهڻو پوندو؟ هتي ته اسان جو ڪو به مٽ مائٽ ڪونهي. تون مون کي ڪٿي وٺي آيو آهين؟ مان هاڻي هتي وڌيڪ نه رهي سگهنديس. توکي جيڪو وڻي سو ڪر.
اهڙي قسم جون عورتون اجايون اهڙيون ڳالهيون ڪري مڙس کي پريشان ڪنديون آهن. اهي ايتريون ته اياڻيون هونديون آهن جو رڳو پنهنجي اباڻي ڳوٺ کي ئي سٺو سمجهنديون آهن ۽ سندن خيال ۾ زندگي سٺي نموني اتي ئي گذاري سگهجي ٿي ۽ خوشي به رڳو اتي ئي ملي سگهي ٿي.
انسان هن هيڏي ساري ڌرتيءَ تي به بس ناهي ڪئي ۽ڪائنات جي الائي جي ڪهڙن ڪهڙن هنڌن تي وڃي پهتو آهي پر تنگ نظر عورتون پنهنجي ڄمڻ جي هنڌ کان ڪجهه ميل پري رهڻ لاءِ به تيار نه ٿينديون آهن. کين پنهنجي ساهيڙين ۽ مٽن مائٽن کي ڇڏڻ جو پڻ ڏک هوندو آهي. حقيقت ۾ اهڙين عورتن کي پنهنجو پاڻ تي ويساهه ئي ناهي هوندو.
ڀيڻ! همت، ايثار ۽ سياڻپ کان ڪم وٺڻ گهرجي. رڳو پنهنجي لاءِ ئي نه سوچ. تنهنجي مڙس جي نوڪري اهڙي قسم جي آهي جو اهو ويچارو وطن کان پري زندگي گهارڻ تي مجبور آهي. جيڪڏهن سندس نوڪري سرڪاري آهي ته پوءِ ته کيس اتي وڃڻو ئي پوندو جتي سندس پوسٽنگ ڪئي وئي آهي يا جيڪڏهن سندس ڌنڌو وڻج واپار آهي ۽ هو پرديس ۾ رهي چڱو چوکو ڪمائي سگهي ٿو ته پوءِ تون سندس ترقيءَ جي واٽ ڇو ٿي جهلين؟ جڏهن توکي اها خبر آهي ته تنهنجو مڙس وطن کان ٻاهر رهڻ تي مجبور آهي ته پوءِ تون اجايا بهانا ٺاهي ۽ سکڻا اعتراض ڪري کيس پريشان ڇو ٿي ڪرين؟ جيڪڏهن کيس نوڪريءَ جي سلسلي ۾ ڪنهن ٻئي شهر يا ٻي ملڪ وڃڻو پوي ته تون ارهي نه ٿيءُ پر پنهنجو فرض نڀائيندي هڪدم اوڏانهن هلڻ لاءِ تياري ڪر، خوشيءَ وچان گهر جي سامان کي پيڪ ڪري سڪون ۽ دلجاءِ سان نيئن شهر يا ملڪ ڏانهن رواني ٿيءُ. اتي پهچڻ کان پوءِ وري ان جاءِ کي پنهنجو سمجهڻ ۾ ٿورڙي دير به نه ڪر ۽ سرگرميءَ سان پنهنجي زندگي جي شروعات ڪر. پنهنجي ماحول ۽ حالتن سان ٺاهه ڪرڻ سک ۽ سٺي اخلاقن وسيلي ٻين کي پنهنجو ڪر. ٻيو ته جيئن ته تون ان شهر ۾ نيئن هوندينءَ تنهن ڪري توکي ماڻهن جي چال چلت، اخلاق، عادتن ۽ ڪردار جي ڄاڻ نه هوندي. ان لاءِ ضروري آهي ته تون ڏيٺ ويٺ پيدا ڪرڻ ۾ وڏو خيال ڪر. ان بابت پنهنجي مڙس سان مشورو ڪر، پنهنجو پاڻ کي اڪيلو نه ڀانءَ. ۽ نئين ماحول ۽ ماڻهن کان واقف ٿيڻ جي ڪوشش ڪر. هر علائقي ۾ ڪي گهمڻ ڦرڻ جا هنڌ هوندا آهن، تنهن ڪري تون اتان جي قدرتي نظارن ۽ گهمڻ جهڙين جاين جو سير ڪري پنهنجي اڪيلائي ختم ڪري سگهين ٿي. گڏوگڏ پيار ۽ محبت سان پنهنجي گهر جي ماحول کي وڻندڙ بناءِ ۽ پنهنجي مڙس کي همٿاءِ ته جيئن هو پنهنجي ڪم ڪار ۾ وڌيڪ دلچسپي وٺي سگهي. جڏهن تون نيئن ماحول کان سونهين ٿي ويندينءَ ته پوءِ توکي پاڻ ئي محسوس ٿيندو ته هتي به ڪا گهٽتائي ڪانهي ۽ هتان جو ماحول ته وطن جي ماحول کان به گهڻو ڀلو آهي. نون ماڻهن مان اهڙا ماڻهو ڳولي ڪڍ جيڪي تنهنجي پراڻي ساهيڙين، پيءُ ماءُ ۽ مٽن مائٽن کان به وڌيڪ مهربان ۽ هڏ ڏوکي هجن. جيڪڏهن ڪنهن ڳوٺ ۾ رهڻ ٿئي ۽ اتي شهر جهڙيون سهولتون ۽ سک نه هجن ته پوءِ انهن شين تي سوچڻ ئي ڇڏي ڏي. اتان جي فطري ماحول ۽ صاف سٿري زندگيءَ سان پنهجائپ پيدا ڪر ۽ اهڙي قسم جي زندگيءَ جي چڱاين ۽ خوبين تي ڌيان ڏي. هتي توکي بجلي، پکا، ڪولر، فرج وغيره ڪونه ملندا پر صاف ۽ تازي هوا ۽ کائڻ لاءِ نج کاڌو به ملي سگهندو، جيڪو شهرن ۾ گهٽ ميسر ٿيندو آهي. روڊ ۽ ٽيڪسيون ته ناهن پر گاڏين ۽ ڪارخانن جي دونيهن ۽ گوڙ گهمسان کان محفوظ آهين.
ڪجهه دير پنهنجي آسپاس رهندڙ ماڻهن جي زندگيءَ تي نظر وجهه. ڏس ته اهي ڪيئن نه ڪچين جاين ۾ مزي ۽ سک سان پيا گذارين ۽کين شهري زندگيءَ جي سهولتن ۽ خوبصورت محل جهڙن گهرن جي ڪابه پرواهه ناهي. گڏوگڏ سندن ضرورتن ۽ محرومين کي پڻ ڏس. جيڪڏهن تون سندن ڀلي لاءِ ڪجهه ڪري سگهين ٿي ته پوءِ ڪنهن قسم جي هٻڪ محسوس نه ڪر. نه رڳو اهو پر پنهنجي مڙس کي چؤ ته هو به سندن ڀلي لاءِ وس آهر ڪجهه نه ڪجهه ڪري.
جيڪڏهن تون سياڻپ کان ڪم وٺندي پنهنجا فرض پورا ڪندينءَ ته پوءِ پرديس ۾ تنهنجي زندگي سڪون ۽ سک سان گذرندي ۽ پڻ تون پنهنجي مڙس جي ترقيءَ ۾ ساڻس سهڪار ڪري سگهندينءَ ۽ اهڙيءَ طرح تون هڪ شريف ۽ مانائتي عورت ۽ هڪ وفادار زال جي حيثيت سان سڃاتي ويندينءَ ۽ پنهنجي مڙس ۽ ٻين جي نظرن ۾ تنهنجي لاءِ عزت ۽ محبت وڌي ويندي ۽ گڏو گڏ توکي خدا جو راضپو پڻ ملندو.