عيب نه ڳولجن:
هن دنيا ۾ ڪو به اهڙو ماڻهو ناهي جنهن ۾ هڙئي خوبيون هجن ۽ جيڪو مڙني بڇڙاين، نقصن ۽ عيبن کان آجو هجي. گهڻو ڪري هر انسان ۾ ڪيتريون ئي خوبيون ۽ خاميون هونديون آهن، جهڙوڪ: ڪو سنهو هوندو آهي ته ڪو وري ٿلهو مَتارو. ڪنهن جو نَڪُ ڊگهو هوندو آهي ته ڪنهن جون وري اکيون چُچيون هونديون آهن. ڪنهن جا ڏند وڏا هوندا آهن ته ڪنهن جا وري چپ ٿلها هوندا اهن. ڪو ڀورو هوندو آهي ته ڪو وري ڪارو. ڪو ڄامڙو هوندو آهي ته ڪو وري ڊگهو. ڪنهن جي وات مان ڌپ ايندي آهي ته وري ڪنهن جي پيرن مان. ڪو شرميلو ۽ گهٽ ڳالهاؤ هوندو آهي ته ڪو وري چالاڪ ۽ گهڻ ڳالهائو. ڪو بي ادب هوندو آهي ته ڪنهن کي وري اٿڻ ويهڻ جو ڍنگ ڪونه ايندو آهي ۽ جاهل، فضول خرچ، سُست، خود غرض ۽ بداخلاق به هن دنيا ۾ جام هوندا آهن. مطلب ته اهڙي قسم جا ننڍا وڏا عيب هر ماڻهوءَ ۾ هوندا آهن. ڪو به مرد يا عورت اهڙي ناهي جنهن ۾ مٿي ٻڌايل عيبن مان ڪو هڪ يا ڪجهه عيب نه هجن.
مرد عام ڪري شاديءَ کان اڳ هڪ تصوراتي شڪل کي ذهن ۾ ويهاري ڇڏيندا آهن جيڪا هر عيب کان آجي ۽ هر لحاظ کان مڪمل هوندي آهي ۽ جنهن کي اهي پنهنجي آئڊيل سمجهندا آهن ۽ اهو سمجهندا آهن ته مڙني خوبين سان ٽمٽار ملائڪن جهڙي ڇو ڪري سندس گهر واري بڻبي. کين اها حقيقت معلوم نه هوندي آهي ته هن دنيا ۾ اهڙيءَ هستيءَ جو ڪٿي به ڪو وجود ڪونهي. نيٺ جڏهن شادي ڪنداآهن ۽ زال سندس خيالي خاڪي پٽاندڙ ناهي هوندي ته پوءِ اعتراض ڪرڻ عيب ڪڍڻ شروع ڪنداآهن. نه رڳو اهو پر پاڻ کي بدنصيب سمجهي سدائين روئندا وتندا آهن. شل نه زال ڪا غلطي ڪري پوءِ ته همراهه اندر ۾ پيا وَٽ کائينداآهن. ننڍڙي ننڍڙي غلطي به کين وڏي نظر ايندي آهي. زال کي سدائين بي عزتو ڪندا وتندا آهن ۽ ماڻهن جي مُنهن تي کيس گهٽ وڌ ڳالهائيندا ۽ مٿس ٽوڪ ٺٺول ۽ تنقيد ڪندا آهن. اهڙيءَ طرح پنهنجي ازدواجي زندگيءَ جي بنيادن کي لوڏي پاڻ کي ۽ زال کي پريشان ڪري ڇڏيندا آهن.
ان ڳالهه جو نتيجو اهو نڪرندو آهي جو زال دلي طور تي ڏاڍو اداس ٿي ويندي آهي۽سندس پيار ۽ محبت ۾گهٽتائي اچي ويندي آهي زندگي، مڙس ۽ گهر گهاٽ مان سندس دلچسپي ختم ٿي ويندي آهي ۽ دل ۾ سوچيندي رهندي آهي ته اهڙي مرد سان ڇو گذاريان جيڪو سدائين وتي ٿو مون مان عيب ڳوليندو ،يا وري هو ڪڏهن ڪڏهن بدلو وٺڻ تي لهي ايندي آهي ۽مڙس جاعيب ڪڍڻ شروع ڪندي آهي مثال طور جيڪڏهن مڙس زال جي شڪل صورت تي کيس ٽوڪيندو آهي ته هو به موٽ ۾ ائين ئي ڪندي آهي. اهڙيءَ طرح هڪ ٻئي مان عيب ڪڍڻ جو سلسلو لاڳيتو هلندو رهندو آهي ۽ ڪنهن کي به هڪ ٻئي ۾ ڪا خوبي نظر ڪونه ايندي آهي. اهڙيءَ طرح زندگي، جنهن کي پيار ۽ محبت سان ڀريل هجڻ گهرجي، گڏيل ڇڪتاڻ ۾، هڪ ٻئي مان عيب ڪڍندي ۽ بي عزتي ڪندي گذرندي آهي.
جيڪڏهن معاملو ائين ئي هلندو رهيو ته پوءِ پڇاڙيءَ تائين چڱو ڏينهن نصيب ڪونه ٿيندو ڇو جو گهر جنهن ۾ پيار ۽ محبت نه هجي سو سڪون جهڙي وڏي نعمت کان سدائين وانجهيل رهندو آهي. ان کانسواءِ جيڪي مرد پنهنجي شاديءَ مان خوش ناهن هوندا ۽ پاڻ کي سدائين بدنصيب پيا سڏيندا آهن ۽ اهي عورتون جيڪي لاڳيتو مڙسن جي ٽوڪ ٺٺول ۽ بيعزتيءَ جو نشانو بڻيل رهنديون آهن، سي هميشه خطرناڪ نفسياتي ۽ روحاني روڳن جي وَر چڙهيل هونديون آهن. جيڪڏهن جهيڙو جهٽو وڌي ويو ۽ ڳالهه طلاق تائين پهچي وئي ته پوءِ عام ڪري زال ۽ مڙس ٻنهي جي زندگي برباد ٿي ويندي آهي، خاص ڪري جيڪڏهن ٻارڙا هوندا آهن ته پوءِ ته ڳالهه اڃا به ڳري ٿي ويندي آهي. مرد کي ڏاڍو عذاب ڀوڳڻو پوندو آهي ڇو جو پهرين ته طلاق جي ڪري مرد سماج ۾ پنهنجي عزت وڃائي ويهندو آهي ۽ ماڻهو کيس ڪڏهن به سٺو نه سمجهندا آهن. ٻيو اهو ته طلاق جي نتيجي ۾ مالي لحاظ کان به کيس وڏو نقصان ٿيندو آهي ۽ ٻي شاديءَ لا ءِ وري جهجهن ڏوڪڙن جي ضرورت پوندي آهي، جيڪا سولائيءَ سان پوري ٿي نه ٿي سگهي. ٽيون اهو ته طلاق کان پوءِ ٻي شاديءَ لاءِ هر عيب کان آجي زال به ملي سگهندي الائي جي نه! پهرين زال طلاق ڏيڻ کانپوءِ جيڪا بدنامي پلئه پوندي آهي تنهن جي ڪري گهٽ ڇوڪريون ساڻس شاديءَ لاءِ تيار ٿينديون آهن. فرض ڪريو جيڪڏهن کيس ڪا ڇو ڪري ملي به وئي ته ضروري ناهي ته هوءَ پهرينءَ کان وڌيڪ سٺي هجي يا وري منجهس ڪو عيب نه هجي. ائين ٿي ئي نه ٿو سگهي ته ڪنهن کي عيبن کان آجي ۽ هر نقص کان پاڪ زال ملي وڃي. ٻي زال ۾ پڻ ڪيترائي عيب ٿي سگهن ٿا ۽ هو پهرينءَ کان به وڌيڪ خراب ٿي سگهي ٿي. ان صورتحال ۾ ته ويچاري کي هر حال ۾ ساڻس جالڻو پوندو . توهان کي اهڙا گهٽ مرد ملندا جيڪي ٻي شاديءَ کان خوش هجن پر پنهنجي عزت بچائڻ لاءِ مٺي به ماٺ ته مُٺي به ماٺ! واري اصول تي عمل ڪري پيا گذاريندا آهن.
ڀاءُ! توهان ڀلا پنهنجي زال کي عيبن جي عينڪ سان ڇو ٿا ڏسو؟ ننڍڙا ننڍڙا ۽ ليکي ۾ نه ايندڙ عيب اوهان کي وڏا ڇو ٿا نظر اچن؟ ڇا توهان کي اهو احساس ناهي ته ائين ڪرڻ سان اوهان جي ڪٽنب جي زندگي برباد ٿي سگهي ٿي؟ ڇا توهان جي نظر ۾ اهڙي ڪا عورت آهي جيڪا مڙني عيبن کان آجي هجي؟ ڇا توهان ۾ به ڪو عيب ڪونهي؟ توهان هروڀرو اها اميد ڇو ٿا رکو ته زال صفا بي عيب هجي؟ اصولي طور تي انهن ننڍن ننڍن عيبن ۽ خامين جي ڪابه اهميت ڪانهي، تنهن ڪري انهن کي نظرانداز ڪرڻ ۾ ئي اوهان جو ڀلو آهي.
توهان رڳو پنهنجي زال جا عيب ۽ خاميون ڳولڻ ۾ پورا آهيو. توهان کي سندس خوبيون ۽ چڱايون ڇو نه ٿيون نظر اچن؟ توهان جيڪڏهن انصاف جي نظرن سان ڏسندا ته پوءِ توهان کي منجهس ڪيتريون ئي خوبيون نظر اينديون جن جي ڀيٽ ۾ سندس خاميون ته ڪجهه به ناهن ۽ جيڪڏهن توهان سندس خوبين تي ڌيان ڏيندا ته پوءِ سندس ننڍڙا ننڍڙا عيب ته ڳڻڻ لائق ئي نه هوندا. اسلام ۾ عيب ڪڍڻ کي هڪ اڻ وڻندڙ ۽ هاڃيڪار صفت سڏيو ويو آهي ۽ سختيءَ سان ان کان جهليو ويو آهي.
حضور ﷺ جن فرمايو آهي ته، ”مسلمانن جا عيب نه ڪڍو. جيڪو ٻين جا عيب اگهاڙيندو، خدا وري تنهن جا عيب ڪڍندو. پوءِ چاهي اهو ماڻهو گهر ۾ ئي ڇو نه هجي پر خوار خراب ضرور ٿيندو.“