الطاف شيخ ڪارنر

هي ٻيٽ هي ڪنارا

ھن ڪتاب جو موضوع بنيادي طور تي دنيا جي مختلف ٻيٽ ۽ ڪنارا ۽ اتي رھندڙن ماڻھن متعلق آھي. ھي ڪتاب ڪنھن ھڪ سفر جو داستان ناھي پر ھي سندس زندگيءَ جي سڀني ڪيل سفرن جو نچوڙ آھي. ھي ڪتاب سنڌي پڙھندڙ لاءِ ڄڻ ٻيٽن متعلق معلومات جو ھڪ خزانو آھي، گڏوگڏ ڪراچيءَ جي تفصيلي ذڪر سان گڏ اتي موجود اھم ٻيٽ منھوڙي متعلق پڻ معلومات ڏني وئي آھي.

4.5/5.0
13
1
آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
الطاف شيخ
ڇاپو پھريون

پاپئا معنيٰ گھنڊي وار

گرين لئنڊ کانپوءِ ٻئي نمبر تي وڏو ٻيٽ نيو گني (New Guinea) آھي جيڪو آسٽريليا جي ويجھو پئسفڪ سمنڊ ۾ آھي. نيو گني ٻيٽ جي پکيڙ اٺ لک کن چورس ڪلوميٽر آھي يعني اسانجي پاڪستان جيڏو آھي. نيوگني ٻيٽ ٻن حصن ۾ ورھايل آھي. ساڄي پاسي وارو اڌ پاپئا نيوگني سڏجي ٿو ۽ ھڪ آزاد ملڪ آھي. کاٻي پاسي وارو ايريان جايا ھيستائين تھ انڊونيشيا جي ھٿ ۾ ھو پر ھن سال (2000-01)، اتي رھندڙ عيسائين ۽ مسلمانن جي خونريز جھڳڙن بعد آسٽريليا ۽ ٻين طاقتور ملڪن جي اکين ڏيکارڻ تي انڊونيشيا حڪومت کي ھن کي خودمختياري ڏيڻي پئي. نئين دنيا جي ڳولھا ۾ ھي ٻيٽ پھرين پورچوگالين ۽ اسپيني جھازين کي نظر آيو. اسپين ۽ پورچوگال ٻئي پاڙيسري يورپي ملڪ آھن. ڊچ ۽ انگريزن وانگر ھنن ملڪن جا ماڻھو بھ سٺا جھازي ھئا ۽ ويا ايشيا ۽ آفريڪا جي ملڪن تي قبضو ڪندا. ان کان اڳ ۾ سمنڊن تي مسلمانن جو راڄ ھو ۽ ڪنھن يورپيءَ کي خواب خيال ۾ بھ نھ ھو تھ مسلمان سمنڊ لتاڙي آفريڪا کان يورپ ھلي ايندا ۽ اسپين، پورچوگال ۽ فرانس جي ڪجھھ حصن تي بنو اميھ خاندان جو ست سؤ سال کن قبضو رھندو. ان بعد يورپين اھو ئي نتيجو ڪڍيو تھ دنيا تي ان جي حڪومت رھندي جن جي حڪومت سمنڊن تي رھندي ۽ سمنڊن تي انھن جو راڄ ھوندو جيڪي جھاز رانيءَ ۾ ڀڙ ھوندا. ويھين صديءَ جي اڌ تائين سڄي ايشيا، آفريڪا ۽ آمريڪا تي يورپي ملڪن جو قبضو ٿي ويو- ڪو ھڪ ٻھ ملڪ سيام (ٿائلنڊ) جھڙو يورپين يا انگريزن جي ڪالوني ٿيڻ کان بچي ويو. بھرحال انڊونيشيا جي ٻيٽن جي ھن قطار ۾ سڀ کان ھن وڏي ٻيٽ نيوگني تي جڏھن پورچوگالي ۽ اسپيني پھتا تھ ھن ٻيٽ جي مڪاني ماڻھن جا گـُـھنڊي وار ڏسي پورچوگالين ان جو نالو پاپئا (Papua) رکيو معنيٰ گھـنڊي وار ۽ اسپيني ماڻھن نيو گني رکيو. ھن ٻيٽ جي کاٻي پاسي (يعني الھندي پاسي) واري اڌ تي 1828ع ۾ ڊچن قبضو ڪيو ۽ ساڄي پاسي (يعني اڀرندي پاسي) وارو باقي اڌ جيڪو آسٽريليا پاسي آھي اھو جرمني ۽ انگلينڊ ورھائي کنيو. ڪجھھ عرصي کانپوءِ انگلينڊ پنھنجي حصي جو ٻيٽ آسٽريليا حوالي ڪيو جن پھرين وڏي لڙائيءَ بعد جرمنن کي ڀڄائي انھن جو حصو بھ پنھنجي قبضي ۾ ڪيو ۽ اڌ جنھن جو نالو ايريان جايا ھو اھو 1963۾ انڊونيشيا حوالي ٿيو. ان کان اڳ نھ فقط ايريان جايا تي پر انڊونيشيا جي سڀني ٻيٽن (جاوا، سماترا، بالي وغيره وغيره) تي ڊچن (يعني ھالنڊ وارن) جو قبضو ھو جيئن 1947 کان اڳ سڄي انڊو پاڪ تي انگريزن جي حڪومت ھئي. آسٽريليا وارن پنھنجي حصي واري اڌ ٻيٽ (پاپئا نيو گني) کي 1975 ۾ آزاد رياست جو درجو ڏنو ۽ باقي اڌ يعني اريان جايا کي بھ انڊونيشيا کان کسرائي خودمختيار بنايو جنھن جو ذڪر شروع ۾ لکي آيو آھيان.