سنگاپور ھڪ ٻيٽ بھ آھي تھ ملڪ بھ
- سنگاپور ويندي ويندي
- سنگاپور ٿو سڏ ڪري، ۽
- آل ابائوٽ سنگاپور.
ان ڪري ھتي، ھن مشغول ۽ ماڊرن ٻيٽ بابت وڌيڪ لکڻ اجايو ثابت ٿيندو. مختصر ھن ريت تھ ھي ٻيٽ انگريزن پاران ھنن جي نمائندي سراسٽئمفورڊ رئفلس ھتي جي ملئي حاڪم کان ھٿ ڪري ٺاھيو جوڙيو. انھن ڏينھن ۾ رئفلس بينڪولين جو ليفٽيننٽ گورنر ھو. بينڪولين (جنھن کي ملئي زبان ۾ بينگڪولو بھ سڏين) انڊونيشيا جي ٻيٽ سماترا جو انھن ڏينھن ۾ مشھور بندرگاھھ ھو. انھن ڏينھن ۾ انڊيا جو گورنر جنرل لارڊ ھئسٽنگس ھو. ھن جي اجازت سان رئفلس ھن ويران ٻيٽ (سنگاپور) جي ڳالھھ چوري ۽ پھريون دفعو 28جنوري 1819ع ۾ ھن ٻيٽ تي قدم رکيو. انھن ڏينھن ۾ سنگاپور جي ڀروارو ٻيٽ ريائو وڏي شان شوڪت وارو ھو جتي ھن تـَـر جو ملئي حاڪم ۽ ٻيا مان شان وارا ماڻھو رھيا ٿي. پر پوءِ اسٽئمفورڊ رئفلس ۽ ان کانپوءِ وارن ٻين انگريز حاڪمن ۽ ھن دور ۾ ھن ٻيٽ جي چيني پرائيم منسٽر لي ڪئان يو ھن ننڍڙي ۽ پٺتي پيل ايشيائي ٻيٽ کي ھڪ سھڻو، ماڊرن، پرامن ۽ طاقتور ملڪ بنائي ڇڏيو آھي.
جتي ملائيشيا ختم ٿئي ٿو ۽ ملائيشيا جي آخري رياست جوھور جو وڏو شھر ۽ بندرگاھھ جوھور بارو آھي اتان ميل ٻن جي پل (Cause Way) ٽپي ھن ٻيٽ تي پھچي سگھجي ٿو. ھن ٻيٽ جي550 چورس ڪلوميٽر پکيڙ آھي. ھن ٻيٽ تي رھندڙ 25 لک عوام ۾ ٽي حصا چينين جا آھن جيڪي گھر ۾ پنھنجي پنھنجي صوبي جي چيني زبان ڳالھائين ٿا پر آفيس ۽ ڪاليج ۾ منڊارن (چيني زبان) ڳالھائين ۽ اھا زبان سنگاپور جي چئن قومي زبانن مان ھڪ سرڪاري زبان آھي. ھن ٻيٽ جون باقي ٽي سرڪاري زبانون ھي آھن: ملئي، تامل ۽ انگريزي. ھي ٻيٽ ملئي علائقي ۾ ھجڻ ڪري ٻئي نمبر تي ملئي ڳالھائيندڙ گھڻا آھن. ۽ ٽئي نمبر تي تامل. انگريزن جي ڏينھن ۾ ڏکڻ ھندستان کان ڪيترائي مدراسي تامل ھتي آيا. دراصل شروع ۾ ھي ٻيٽ مدارس پريزيڊنسي ۾ ھو جيئن سنڌ جو صوبو ڌار ٿيڻ کان اڳ انتظام جي حساب سان بمبئي پريزيڊنسي سان لاڳاپيل ھو.
سنگاپور جو ٻيٽ ھندي وڏي سمنڊ ۽ ڏکڻ چيني سمنڊ جي سنگم وٽ ائين آھي جيئن ڏکڻ آفريڪا جو بندرگاھھ ڪيپ ٽائون ڏکڻ ائٽلانٽڪ سمنڊ ۽ ھندي وڏي سمنڊ جي ميلاپ وٽ آھي. اڄ ڪلھھ سڄي ڏکڻ اوڀر ايشيا ۾ سنگاپور وڏي ۾ وڏو بندرگاھ آھي. ساڻس بئنڪاڪ، ھانگ ڪانگ، منيلا، شنگھائي ۽ ٽوڪيو جھڙا بندرگاھھ بھ مقابلو نٿا ڪري سگھن ۽ سڄي دنيا ۾ ھي چوٿون نمبر وڏو بندرگاھھ آھي.
سنگاپور کي 19 آگسٽ 1965ع تي انگريزن طرفان خودمختياري ملي. ھي ٻيٽ خط استوا جي بلڪل ويجھو آھي. اٽڪل 85 ميل (137ڪلوميٽر ) اتر ۾ آھي. ان ڪري ھتي ڏينھن رات ھڪ جيڏا ٿين اٽڪل ٻارھوئي ھڪ ئي موسم رھي. خط استوا جي ويجھو ھجڻ ڪري گرمي گھڻي ھجڻ کپي پر ٻارھوئي مينھن ۽ جھڙ ڪري ڏينھن جو گھڻو حصو ٿڌڪار واري موسم رھي ٿي. مينھن کان بچاءُ کڻي ڪو ضروري نھ سمجھي پر اس جي بچاءُ لاءِ پاڻ سان ڌوپ ڇٽي رکجي يا مٿي تي ٽوپي. ڇو جو ھنن ملڪن ۾ جڏھن سج نڪري ٿو تھ ان جا ڪرڻا سڌا پون ٿا ۽ ڏينھن لڳي (Sun Stroke) ٿي سگھي ٿو. ان کان پاڻ کي بچائجي-خاص ڪري پرديس ۾.