مون ھميشھ پنھنجي اسٽاف کي ٻين کان گھڻو پگھار ڏنو
1946ع ۾، سر فئنڪلن گمسن سنگاپور جو گورنر ٿي آيو. سنگاپور جي سٽي ھال ۾ اسان ھن جي دعوت ڪئي ۽ مون چئمبر پاران آجياڻي جي تقرير پڙھي. ٻئي ڏينھن مون ھن کي پٽيشن پيش ڪئي جيڪا مسٽر ايرڪ وڪيل اسان لاءِ ڊرافٽ ڪئي ھئي ۽ جنھن ۾ اسان طرفان برطانيھ جي حڪومت کي عرض ڪيو ويو ھو تھ ھو سنگاپور ۾ آيل ڌارين ماڻھن کي مڪاني شھريت ڏين. اڳتي ھلي مونکي ميونسپل ڪميشن ۾ رکيو ويو جتي مونکي حڪومت کي ان ڳالھھ لاءِ راضي ڪرڻ ۾ وڏي ڪاميابي نصيب ٿي تھ رڪشائون بند ڪيون وڃن ۽ 1949ع تائين، سنگاپور ۽ ملايا کي خودمختياري ملڻ لاءِ مذاڪرن ۾ آئون بھ حصيدار رھيس. اھم اھم ماڻھن منھنجي گھر ملاقاتن ۾ حصو وٺڻ ايندا ھئا. جھڙوڪ تنڪو عبدالرحمان ۽ سارڊن بن زبير وغيره.
ھڪ ڏينھن اھي ٻئي ڄڻا، يعني تنڪو عبدالرحمان ۽ تـُـن سارڊن جنگ کان اڳ واري پراڻي ماڊل جي ڪار بيبي آسٽن ۾ منھنجي گھر آيا. ملڪ جي آزاديءَ لاءِ بحث مباحثا ھلندا رھيا. وڃڻ وقت کانئن گاڏي اسٽارٽ ئي نھ ٿئي. پوءِ مونکي گاڏيءَ کي ڌڪا ڏيڻا پيا جنھن اندر ھي ٻئي ٿلھا متارا ويٺا ھئا. آخر ۾ تنڪو "بابا ملائيشيا" ۽ ملائيشيا جو پھريون وزيراعظم ٿيو. تـُـن سارڊن ڪجھھ وقت سنگاپور رھيو، ان بعد جوھور رياست ۾ وڃي رھيو. جيتوڻيڪ ملڪ جي آزادي ۽ ٻين سياسي ڪمن ۾ آئون حصو وٺندو رھيس پر مونکي ڪڏھن بھ سياستدان ٿيڻ جو شوق نھ ٿيو.
فتحياتي بعد، اسانجي چنگڪنگ واري بئنڪ ڪئنٽن، سوواتو ۽ شنگھائيءَ ۾ پڻ برانچون کوليون. پھرين سٺو ڌنڌو ڄميو، پر پوءِ جلدئي، مائوزي ڊانگ جي اثر ھيٺ چيانگ ڪائي شيڪ جا نئشنلسٽ گروپ اچي ويا. سو اسان انھن بئنڪن کي بند ڪرڻ جو فيصلو ڪيو. ڊپازٽ بھ ڪي خاص وڏا نھ ھئا. چين جي ڪرنسي بھ ڪري پئي ھئي. 1947ع ۾ آئون سنگاپور ۾ بئنڪ کولڻ بابت سوچڻ لڳس ۽ 1949ع ۾، ھيءَ اوور سيز يونين بئنڪ کوليم. چين ۾ بند ڪيل بئنڪ مان ڪجھھ پراڻو اسٽاف گھرائي ھن سنگاپور واري بئنڪ تي لڳايم. مون مسٽر تان سيا ڪئان کي بئنڪ جو پھريون چيئرمين مقرر ڪيو جيڪو اسانجي مخالف بئنڪ "اوور سي چائنيز بئنڪ" جو سابق مئنيجر ھو. آئون وائيس چيئرمين ۽ مئينجنگ ڊائريڪٽر ٿيس. اسان ان بئنڪ جو ڪاروبار ھلائڻ لاءِ ڏھھ آفيسر، پنڌرھن ڪلارڪ ۽ ٻھ چوڪيدار رکيا. مسٽر چي او يانگ کي مئنيجر ڪري رکيوسين. اسان ٻھ ملين ڊالر جي پيڊ-اپ ڪئپيٽل سان ڪم شروع ڪيو. ان وقت منھنجي خواب خيال بھ نھ ھو تھ ھڪ ڏينھن اسانجي بئنڪ ڪيڏي وڏي پئماني تي وڃي پھچندي.
مون بئنڪ لاءِ ڪا سٺي جاءِ ڳولڻ چاھي ٿي ۽ خوشنصيبيءَ سان اسان کي رئفلس پليس م ميئرس چئمبرس ۾ جاءِ ملي وئي. اسان کان اڳ اھا جاءِ مليٽري بئنڪ طور ڪم اچي رھي ھئي. ان بلڊنگ جو مالڪ مسٽر ميئر منھنجو سٺو دوست ھو جيڪو جپانين جي اچڻ کان اڳ ڪلڪتي ھليو ويو ھو. ھن اسان کي گرائونڊ فلور ۽ بيسمينٽ 4000 ڊالر مھني جي مسواڙ تي ڏنو. اھا وڏي ڳالھھ ھئي تھ رئفلس پليس اسانجي بئنڪ جي ائڊريس ھئي. اسان جي بئنڪ ۽ منھنجي ڪمپني "واھ ھن ائنڊ ڪمپني" سٺو ھلندي رھي. ماڻھو چوڻ لڳا تھ اھو ان ڪري جو آئون بئنڪ وارن کان پگھار بھ نٿو وٺان. ڪي چوڻ لڳا تھ آئون ڪنجوس آھيان جو ايئر ڪنڊيشنر تي بھ خرچ نٿو ڪريان. پر اصل ڳالھھ اھا آھي تھ اسٽاف ۽ مون تمام گھڻو محنت سان ڪم ڪيو ٿي. مون پاڻ وٽ ڪم ڪندڙن کي اولاد وانگر سمجھيو ٿي ۽ منھنجا اھي اصول، اڄ بھ بدليا نھ آھن. ڪم ڪرڻ وارن کي سٺا پگھار ڏيڻ کپن ۽ جڏھن توھان کي وڏو فائدو ٿئي تھ سڄي اسٽاف کي وڏو بونس ڏجي. اسٽاف کي پارٽيون ڏينديون رھجن. بيمار ٿيڻ تھ ھنن کي اسپتال ۾ پڇڻ وڃجي. ھنن کي گھر ۾ ڪا پريشاني ھجي تھ ھنن جي مدد ڪجي. جيڪو محنت ڪري ان جي پروموشن ڪجي. مون ھميشھ پنھنجي اسٽاف کي ٻين کان ڪجھھ وڌيڪ پگھار ۽ ڌيان ڏنو آھي. جيڪڏھن توھان چاھيو ٿا تھ توھان جو ڪاروبار سٺي نموني سان ھلي تھ توھان ھميشھ بھتر ماڻھو رکو. 1958ع تائين، جڏھن بھ مونکي وڏو فائدو رسيو ٿي تھ اسٽاف کي بونس ڏيڻ سان گڏ کين لنڊن وڌيڪ ٽريننگ لاءِ بھ موڪليو ٿي.