مسٽر چائوءِ جي ننڍ پڻ جي ڪھاڻي
چائوءَ جي زندگيءَ جو وڌيڪ احوال سندس زباني جيئن ڇپيو آھي ھتي ائين ڏيان ٿو:
"چين ۾ منھنجي پيءُ کي ڪپڙي جو دڪان ھو. خريدار ڪپڙي جي قيمت پتل جي سڪن ۾ چـُـڪائيندا ھئا. ھڪ سينٽ ۾ ڏھ پتل جا سڪا ھئا. ھڪ ڊالر (جنھن ۾ ھڪ ھزار اھڙا پتل جا سڪا ٿيا) وڏي ڳالھھ سمجھيو ويو ٿي. ڌنڌو سٺو ھلي رھيو ھو. آئون پنھنجي پيءُ کي غريب ماڻھن کي علاج ۽ دوا درمل لاءِ پئسا ڏيندو ڏسندو ھوس. ڪڏھن ڪڏھن ھو دفن جو خرچ پڻ غريب گھر جي ڀاتين کي ڏيندو ھو. اسان ھڪ سادي گھر ۾ رھياسين ٿي پر اھو تمام صاف سٿرو ۽ سھڻو ھوندو ھو. ھن کي وڏو ٻـِـدرو ھو ۽ چانور رکڻ لاءِ گندي ھوندي ھئي.
پٺئين پاسي سمھڻ لاءِ ڪمرا ھئا ۽ وچ ۾ وھڻ ۽ ماني کائڻ لاءِ ھال ٺھيل ھو- جنھن جي اڳيان ورانڊو پڻ ھو. مونکي ياد ٿو اچي تھ مونکي منھنجي پيءُ ٻڌائيندو ھو تھ اسان جو پڙڏاڏو يا شايد تڙ ڏاڏو سرڪاري نوڪريءَ ۾ وڏي عھدي تي ھو. مونکي ھن جي رئنڪ جي خبر ناھي. ملڪ جي شھنشاھھ اسان جي ڳوٺ جي ماڻھن کي ڇتين جي گرڊرن کي ڳاڙھو رنگ ۽ ٽيئرن کي بلو رنگ ھڻڻ جي موڪل ڏني ھئي. (1)
ھڪ ڏينھن منھنجي پيءُ مونکي ٻڌايو تھ منھنجو نالو ليئن ينگ چائو ڇو رکيو ويو. چيني لفظ "ينگ چائو" ھڪ خوبصورت ٻيٽ جي نالي تان ورتل آھي جتي بي انتھا پاڻي آھي. "جڏھن تون وڏو ٿيندين"، بابا چيو، "تھ آئون اھو ئي چاھيندس تھ تون ڪنھن اھڙي ٻيٽ تي وڃين جتي تمام گھڻو پاڻي ھجي ۽ تون روزگار ۾ سٺو ڪمائي سگھين."
چين ۾ تن ڏينھن جي رھائشي حالتن مطابق اسان سٺو کاڌو ۽ اوچو ڪپڙو پھريو ٿي. انھن ڏينھن ۾ جن جي گھر ۾ چانور ھوندا ھئا اھي وڏي ڳالھھ سمجھيا ويا ٿي. جڏھن آئون ستن سالن جو ٿيس تھ بابو ماستر صاحب کي دعا سلام ڪرڻ لاءِ مونکي مندر واري اسڪول ۾ وٺي ھليو. اسڪول ۾ اسان ٽيوچيو (ڏکڻ چين جي چيني زبانن مان ھڪ ٻولي) ڳالھائي ٿي ۽ تمام ھلڪا ڪتاب پڙھيا ٿي.
اسڪول بعد مون بابا کي سندس ڪم ۾ مدد ڪرائي ٿي. بابا خريدارن کي قرض تي ڪپڙو ڏيندو ھو پر فقط ڪجھھ مھنن لاءِ. سال ختم ٿيڻ مھل تھ ھن ھر صورت ۾ حساب چڪتو ڪرڻ چاھيو ٿي. ماڻھن کان قرض وٺڻ لاءِ مونکي وڃڻو پوندو ھو ۽ نئين سال جي ڏينھن تي تھ صبح کان وٺي آڌي رات ٿي ويندي ھئي ۽ مونکي پاڻ سان لالٽين کڻي نڪرڻو پوندو ھو.