سنگاپور ھڪ ننڍڙو ٻيٽ آھي جيڪو پاڻيءَ لاءِ بھ ملائيشيا جو محتاج آھي
مون ھن ھوٽل جو نالو "منڊارن" ھانگ ڪانگ جي ھوٽل منڊران پٺيان رکيو. بھر حال 1972ع ۾ ٺھي راس ٿي پر اسان 1971ع کان ان جو ڪجھھ حصو شروع ڪري ڇڏيو. ھوٽل جي کلڻ جي رسم ڊاڪٽر گوح ڪئي جيڪو ان وقت ڊپٽي پرائيم منسٽر ھو. شروع جي ڏينھن ۾ ڌنڌو تمام ٿڌو رھيو ۽ ٽن سالن ۾ 15ملين ڊالر نقصان ٿيوسين. پر پوءِ جي ٽن سالن ۾ نھ فقط اھو نقصان ڪڍي ورتوسين پر عمارت جا بھ سڀ پئسا ڪڍي ورتاسين. ان کانپوءِ اڄ تائين اھا ھميشھ فائدي ۾ ھلي رھي آھي.
شروع کان ئي اسانجو ارادو ھو تھ جيڪڏھن ھوٽل ھلي وئي تھ اسان ڀرواري زمين پڻ وٺي ھوٽل کي وڌائينداسين. آگسٽ 1970ع ۾ اسان لوڪ فئمليءَ کان ٻيا ساڍا ٽي ھزار وال زمين خريد ڪري عمارت شروع ڪرائي. سنگاپور ۾ ايندڙ ٽوئرسٽن جو تعداد پڻ وڌي رھيو ھو. اسان ڪمرن جو تعداد وڌائي 1200 ڪيو ۽ ھوٽل جي Opening Ceremony ھڪ دفعو وري ڊاڪٽر گوح کان -1) آگسٽ1980 تي) ڪرائيسين.
مونکي ان ڳالھھ جي خوشي ۽ فخر آھي تھ اسانجي سنگاپور واري منڊارن ھوٽل اڄ دنيا جي بھترين ھوٽلن مان ھڪ آھي. ھن ھوٽل ڪري اسانجي اوور سيز يونين انٽرپرائيز اسان جي ڪمپنين جي گروپ جو اھم حصو آھي. اسان جي گروپ جي ھن ڪمپنيءَ جو مرينا منڊارن ھوٽل ۾ پڻ وڏو حصو آھي ۽ ان کان علاوھ چين، ملائيشيا، ٿائلنڊ ۽ ترڪيءَ جي ٻين ھوٽلن ۾ پڻ اسانجا وڏا حصا آھن. اسان جي ھن ڪمپنيءَ سنگاپور ۾ منڊارن گارڊن ۽ ڪنڊومينم جي نالي سان ھزار کن گھر پڻ ٺاھيا آھن.
1960 ع کان وٺي 1970ع تائين وارا سال مون لاءِ بيحد ڏکيا ھئا. مون کي ھڪ ئي وقت ھوٽل ۽ بئنڪ کي ڏسڻو پيو ٿي. ان کان علاوھ مختلف ملڪن ۾ اسان جي ٺھيل آفيسن جي بھ نگھباني ڪرڻي پيئي ٿي. مون کي روزانو ٻارھن ڪلاڪ کن ڪرسيءَ تي ويھي لکپڙھ جو ڪم ڪرڻو پيو ٿي، ان کان علاوھ وڏن واپارين، سرڪاري ڪامورن ۽ سياستدان کي entertain بھ ڪرڻو پيو ٿي. پر ان سڄي محنت جي مونکي سٺو ڦل مليو ٿي. مون وٽ ان وقت فقط سنگاپور جي ٻن ھوٽلن منڊارن ۽ مرينا منڊارن ھوٽلن جا 2000 کن ڪمرا ھئا. ۽ مون ٻنھي ھوٽلن کي ھڪ ٻئي کان وڌ ڏسڻ چاھيو ٿي.
ملائيشيا جو پھريون پرائيم منسٽر ۽ بابا ملائيشيا تنڪو عبدالرحمان ٻي وڏي لڙائي کان اڳ کان وٺي دوست ھو. اسان کي اھا خبر نھ ھئي تھ ھڪ ڏينھن سنگاپور ۽ ملائيشيا ڌار ٿي ويندو. 9 آگسٽ 1965ع تي جڏھن آئون پنھنجي زال سان اسپين جي ھڪ ٻيٽ ميورڪا (Majorca) تي موڪلون ملھائي رھيو ھوس تھ ھوٽل جي مئنيجر اچي اھا خبر ٻڌائي تھ سنگاپور ۽ ملائيشيا ڌار ٿي ويا آھن. مون سنگاپور فون ڪر معلوم ڪيو تھ خبر پيئي تھ سنگاپور جي نئين حڪومت مونکي سفير بنائڻ چاھي ٿي. آئون پنھنجي ٽرپ کي اتي ئي ڪئنسل ڪري زال سان سنگاپور موٽيس.
سنگاپور موٽڻ تي سنگاپور جي وزير خارجھ مسٽر ايس راجا رتنام (جيڪو سائوٿ انڊين تامل آھي) مونکي گھرائي مون کان پڇيو تھ آيا آئون جپان ۾ رھڻ چاھيندس يا ٿائلنڊ ۾؟ مون کيس ٻڌايو تھ في الحال ٻئي ملڪ مون لاءِ ڏورانھان آھن جو منھنجو سنگاپور ۾ ڌنڌو آھي، اھو رلي ويندو. بھر حال ھن کي بنھھ انڪار ڪرڻ بدران مون سوچڻ لاءِ ڪجھھ عرصي جي مھلت گھري. سال کن بعد راجا رتنام مونکي گھرائي ملائيشيا جو ائڪتنگ ھاءِ ڪمشنر بڻايو. سنگاپور جي آزاد ۽ جدا ٿيڻ تي شروع شروع ۾ مونکي عجيب اڻ تڻ ھئي تھ اسانجو ھڪ ٻيٽ نما ننڍو ملڪ آھي ان جو ڪاروبار ڪيئن ھلندو. پر ھاڻ ڏينھن تي ڏينھن گذرڻ تي مونکي محسوس ٿيڻ لڳو آھي تھ خودمختيار ملڪ ٿيڻ ڪا خراب ڳالھھ ناھي. بلڪ ٿوري گھڻي Competition سٺي ڳالھھ آھي جنھن سان ٻنھي ملڪن جي ترقي ٿي سگھي ٿي. شروع شروع ۾ اسانکي واقعي تڪليف ٿي جو سنگاپور ھڪ تمام ننڍو ٻيٽ آھي. ان کي تھ ويندي پاڻي بھ ملائيشيا مان گھرائڻو پوي ٿو.