آسٽريليا ۾ مونکي ڪو ڍنگ جو ڪم نھ سجھيو
منھنجي دوست ۽ منھنجي ڪمپني "واھ ھــِـن ڪمپني" جو پارٽنر مسٽر ھائو مونکي چتاءُ ڏيندو رھيو تھ انگريزن سان گھڻو ملي جپانين خلاف بچاءُ جو ڪم ڪرڻ ڇڏي ڏي ڇو جو جيڪڏھن جپانين جي سوڀ ٿي ۽ سنگاپور سندس قبضي ۾ اچي ويو تھ پوءِ انگريزن سان گڏ اسانکي بھ ڳولي ڳولي ماريندا يا گھٽ ۾ گھٽ زندگي زھر ڪندا. جيئن جيئن جپاني ملايا کان سنگاپور ڏي وڌندا ويا تھ مسٽر ھائو مونکي صلاح ڏني تھ آئون سنگاپور ڇڏي ڪنھن ٻئي ملڪ ھليو وڃان. پٺيان ھو ڌنڌي جي سنڀال لھندو رھندو. اسان ھڪ لک سنگاپوري (Straits) ڊالر بئنڪ جي لاڪر ڊپازٽ ۾ رکيا جيئن سڀان جي اڪائونٽ بند ڪري ڇڏين تھ گھٽ ۾ گھٽ لاڪر مان پئسا ڪڍي ڪم ۾ آڻي سگھجن. مسٽر ھائوءَ لاڪر جي چاٻي رکي. ملڪ ڇڏڻ لاءِ مون لاءِ گورنر جي اجازت وٺڻ ضروري ھئي ۽ 10فيبروري تي آئون ان ڪم لاءِ ھن وٽ ويس پر ھو سخت مشغول ھو. جپاني ملايا کان سنگاپور جي سززمين تي پھچي چڪا ھئا ۽ ھاڻ وچ شھر ڏي وڌي رھيا ھئا. سو وڌيڪ ترسڻ بدران ڪالونيل سيڪريٽري مسٽر فريزر وٽ پھتس. ھن منھنجي ڳالھھ ٻڌي مونکي سنگاپور ڇڏڻ جي يڪدم موڪل ڏني.
منھنجي کيسي ۾ ڪجھھ ھزار ڊالر کان علاوھ 7500 ڊالرن جو چيڪ پڻ ھو جيڪو انڊيا يا آسٽريليا مان ڪئش ٿي سگھيو ٿي، سڃاڻپ جا ڪاغذ ھئا تھ آئون سنگاپور جي چائنيز چئمبر جو صدر آھيان، فوجي ٺيڪن جون ڪاپيون ھيون ۽ ٻھ وڏا ھيرا (ڪل 50,000) ڊالر قيمت جا) ھئا، جيڪي مون ڪڇي اندر سبي ڇڏيا ھئا. مونکي سمھڻ وقت خبرداريءَ کان ڪم وٺڻو پيو ٿي جو منھنجي ٻاروتڻ کان وٺي سڄي عمر جي اھائي ڪجھھ ڪمائي ھئي جيڪا آئون پاڻ سان کڻي ٻاھر نڪري رھيو ھوس. پٺيان منھنجي گھر گھاٽ، دڪان، آفيس يا ٻي ملڪيت جو ڇا ٿيندو ان جي خبر نھ ھيم. مون آسٽريليا جي بندرگاھھ پرٿ ڏي ويندڙ مسافر جھاز "ايس. ايس. گارگن" تي سفر ڪرڻ جي ٽيڪٽ خريد ڪئي. ھو بلو فنل ڪمپني وارن جو ٻاڦ تي ھلندڙ، 4000 ٽن وزني جھاز ھو. مون جھڙا پنج سؤ کن مسافر ھن جھاز تي سوار ھئا.جن ۾ چيني قونصل جنرل ۽ ٻيا ڪيترائي واپاري پڻ ھئا. اسان کي 10 تاريخ باٽاويا (جڪارتا) لاءِ Sailڪرڻو ھو پر سمنڊ تي جپاني ۽ برطانيھ جي جنگي جھازن جي وچ ۾ سخت بمباري شروع ٿي چڪي ھئي جنھن ڪري اسان کي بندرگاھھ ۾ ئي ترسڻو پوي. نيٺ اسان کي چينين جي نئين سال شروع ٿيڻ کان اڳ سنگاپور ڇڏڻ جو موقعو ملي ويو. سمنڊ تي بارود جا ڄڻ تھ الا ٿي ٻريا. اسانجي قافلي ۾ جملي ٻارنھن جھاز ھئا. اسان جي خوشقسمتي چئجي جو اسان جي جھاز کي ڪو گولو پاسيرو بھ نھ لڳو.
باٽاويا (جڪارتا) پھچڻ تي اتي جي بندرگاھھ جي ھاربر ماسٽر ٻڌايو تھ شھر کان جپاني ڪي 15ميل مس پري آھن ۽ ڄاڻ تھ سندن جھاز پھتا. سو اسان ان ئي وقت پرٿ (آسٽريليا) لاءِ لنگر کنيو ۽ پورن ستن ڏينھن راتين بعد پرٿ جي بندرگاھھ ۾ پھتاسين. جيتوڻيڪ آئون ڀاڙو ڏئي چڙھيو ھو پر ڪئپٽن مونکي بھ کوھي (Mast)سان پٽي ذريعي ٻڌي بائنا ڪيولر (دوربين ) ڏئي ڇڏي تھ آب دوز (Submarine) تي نظر رکان. جھاز فوجين سان ايڏو تھ ڀريل ھو جو مونکي فرسٽ ڪلاس جي ڊائننگ ٽيبل تي سمھڻو پيو ٿي. کاڌو خوراڪ بھ تمام گھٽ ھئي پر خوشنصيبيءَ سان جھاز جو چيف اسٽيوورڊ منھنجو پھرين جو واقف ھو جڏھن آئون "ڪيان ٿائي شاپ" تي ڪم ڪندو ھوس. ھتان ھتان بچائي، ھو منھنجي پورت ڪندو رھيو.
پرٿ ۾ پھچڻ تي خبر پئي تھ سنگاپور جپانين جي حوالي ٿي ويو آھي. آئون ٻھ مھنا کن آسٽريليا ۾ ڪجھھ ڪرڻ لاءِ ھيڏانھن ھوڏانھن ڦرندو رھيس. ھاڻ چائنيز چئمبر آف ڪامرس جو صدر ٿي ڪنھن ھوٽل ۾ بئرو ٿي تھ ڪم ڪري نٿي سگھيس ۽ نھ وري گاڏي ۾ شيون رکي ھوڪا ڏيئي وڪڻي ٿي سگھيس. ھونءَ رڍين ٻڪرين جا فارم وٺي ھلائي سگھيس ٿي پر ان قسم جي ڪم جو مونکي ڪو تجربو نھ ھو.