زئنزيبار (زنجبار) ھن علائقي جو لنڊن ۽ پئرس ھو
زئنزيبار جو ٻيٽ 50 ميل ڊگھو ۽ 20 ميل ويڪرو آھي. 1964کان اڳ تائين زئنزيبار ٻيٽ الڳ ٿلڳ ملڪ ھو پر پوءِ ٽانگانيڪا (آفريڪا جي اوڀر واري ڪناري جي ھڪ ملڪ) زئنزيبار کي پاڻ سان ملائي نئون ملڪ تنزانيا ٺاھيو جيئن ملايا وارن بورنيو ٻيٽ جي صباح ۽ سراواڪ رياستن سان ملي نئون ملڪ ملائيشيا ٺاھيو. اھا ٻي ڳالھھ آھي تھ زئنزيبار وارا ھاڻ ان ميلاپ مان خوش نھ آھن جو ھنن کي اھو محسوس ٿي رھيو آھي تھ ھنن جي سڃاڻپ ختم ٿي رھي آھي. ۽ ٻي ڳالھھ تھ زئنزيبار ٻيٽ تي گھڻائي مسلمانن جي آھي ۽ تنزانيا ملڪ جيڪو تمام وڏو آھي ان جا گھڻي ڀاڱي رھاڪو عيسائي آھن. لونگ جي پوک ۽ ان جي مارڪيٽ ڪرڻ ڪري زئنزيبار ٻيٽ تي اھا خوشحالي نھ رھي آھي. جيستائين سئيز ڪئنال بند ھو اسان جا جھاز آفريڪا کنڊ کي ڦيرو ڪرڻ وقت ممباسا، دارالسلام يا زئنزيبار آيا ويا پئي چاھي ڪم ھجي يا نھ. 1975ع کان پوءِ ھاڻ ورلي ڪو جھاز ھڏانھن ھـَـلي مـَلي اچي ٿو. سامان ھوندي بھ ڪيترا جھاز وڃڻ کان لنوائين ٿا جو زئنزيبار پھچڻ ۾ جيترو پنڌ ۽ وقت جو زيان آھي اوتري ڪمائي نھ آھي. بھر حال زئنزيبار ٻيٽ تي رھندڙ کي اھا شڪايت آھي تھ يورپ ۽ آمريڪا کان ملندڙ مدد جو کين صحيح حصو نٿو ملي. پر اھو آھي تھ سياست ۾ ھن ٻيٽ جي ماڻھن کي ڀرپور نمائندگي ملي ٿي. اڄ ڪلھھ تنزانيا جو صدر زئنزيبار مان آھي ۽ نئشنل اسيمبلي جي ميمبرن جو ٽيون حصو ھن ٻيٽ کان آھي زئنزيبار ٻيٽ جي رھاڪن کي تنزانيا جي سرزمين تي جائداد خريد ڪرڻ جي اجازت آھي پر تنزانيا وارا زئنزيبار ٻيٽ تي نٿا رھي سگھن. ويندي گھمڻ لاءِ بھ ھنن کي پاسپورٽ آڻڻو پوي ٿو.
زئنزيبار ٻيٽ جي ڀر ۾ ھڪ ٻيو ننڍڙو ٻيٽ پيمبا نالي آھي جيڪو پڻ زئنزيبار جو حصو آھي ھونءَ زينزيبار واري وڏي ٻيٽ جو نالو انگجا (Unguja) پڻ آھي پر عام طرح زئنزيبار يا زنجبار سڏجي ٿو.
بھرحال زئنزيبار اڄ اھو امير ٻيٽ ۽ بندرگاھھ نھ رھيو آھي نھ تھ صدين تائين زئنزيبار ھن علائقي جو لندن ۽ پيرس ھو. پئسو زئنزيبار ۾ ھو، فيشن زئنزيبار ۾ ھو. تھذيب ۽ تمدن ۾ مٿاھون زئنزيبار ھو جنھن کي باقي آفريڪا کنڊ فالو ڪيو ٿي پر عرب ۽ يورپي بھ پنھنجو وطن ڇڏي ھن ٻيٽ تي ھليا آيا ۽ نھ فقط آيا پر ھميشھ لاءِ رھڻ اختيار ڪيائون ۽ جيئن اسان وٽ اھا چوڻي مشھور آھي (بلڪ ھئي) تھ ھجئي ناڻو تھ گھم لاڙڪاڻو تيئن عربي توڙي انگريزيءَ ۾ زئنزيبار لاءِ اھا چوڻي مشھور ھئي تھ:
When the flute is played in Zanzibar, All Africa (East) must dance.