الطاف شيخ ڪارنر

هي ٻيٽ هي ڪنارا

ھن ڪتاب جو موضوع بنيادي طور تي دنيا جي مختلف ٻيٽ ۽ ڪنارا ۽ اتي رھندڙن ماڻھن متعلق آھي. ھي ڪتاب ڪنھن ھڪ سفر جو داستان ناھي پر ھي سندس زندگيءَ جي سڀني ڪيل سفرن جو نچوڙ آھي. ھي ڪتاب سنڌي پڙھندڙ لاءِ ڄڻ ٻيٽن متعلق معلومات جو ھڪ خزانو آھي، گڏوگڏ ڪراچيءَ جي تفصيلي ذڪر سان گڏ اتي موجود اھم ٻيٽ منھوڙي متعلق پڻ معلومات ڏني وئي آھي.

  • 4.5/5.0
  • 13
  • 1
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book هي ٻيٽ هي ڪنارا

يوگنڊا جي شھر جنجا ۾ پھرين شيعا مسجد

يوگنڊا جي جنھن علائقي (جنجا) ۾ ھندستان کان آيل ھي نوجوان کوجو رھيو ٿي اتي جيڪا پوک ٿي ٿي، ان ۾ ٻھ فصل ڪمائتا ھئا. ھڪ تـِـر (Sesame Seeds) ۽ ٻيو ڳاڙھا مرچ (Red Pepper) جنھن کي مڪاني زبان ۾ پـِـلي پلي ھو ھو، چون.
1910ع تائين جنجا شھر ۾ ڪيترائي انگريز زميندار رھائش اختيار ڪري چڪا ھئا. ھر ھڪ زور تِرن ۽ ڳاڙھن مرچن پوکڻ ۽ ايڪسپورٽ ڪرڻ تي ھو. ايتريقدر جو انھن جي اپت ڪپھھ کان بھ وڌي وئي. مسٽر برڪل نالي ھڪ انگريز وٽ ڪپھھ مان سٽ ڪتڻ جو چرخو بھ ھو جيڪو ھٿ سان ھليو ٿي. انھن ئي ڏينھن ۾ برطانيھ جي حڪومت اھا پاليسي ٺاھي تھ ٻئي ڪنھن فصل بدران ڪپھھ کي اھميت ۽ ترجيح ڏني وڃي، ترن ۽ ڳاڙھن مرچن جو فصل آھستي آھستي ٿي ختم ٿي ويو. 1923ع ڌاري ڪپھھ جو فصل “Cash Crop” ٿي پيو. يعني ھٿو ھٿ وڪامي بھ ويو ٿي تھ پئسو بھ سٺو مليو ٿي. جننگ مشين ذريعي ڪپھھ مان ڪڪڙو ڪڍيو ويو ٿي. جنھن کي نپوڙي رڌ پچاءَ لاءِ تيل ۽ صابڻ جھڙيون شيون ٺاھيون ويون ٿي ۽ نج ڪپھھ انگلنڊ جي ٽيڪسٽائيل ملز لاءِ جھازن ذريعي لنڊن، مانچسٽر، لورپول وغيره موڪلي وئي ٿي.
1920ع ڌاري، محمد مانيڪ ٻھ وڏيون جاگيرون (Plantations) خريد ڪيون. ھڪ بوجوتا (نيل نديءَ جي منھن کان 5 ميل پري) ۽ ٻي بـُـونڊو (نيل نديءَ کان 14 ميل پري) اتي ھن رٻڙ، ڪافي، مڪئي ۽ ڪمنڊ پوکيو. ڪمند مان کنڊ ٺاھڻ جو ڪارخانو کوليو جنھن ۾ مانين جھڙا گول کنڊ جا چڪرا ٺاھيا ويا ٿي. انھن ڏينھن ۾ اڄ جھڙي کير جھڙي سنھي کنڊ نھ ھئي. مـُـستي ۽ ڳڙ ئي ھو.
1918ع ڌاري يوگنڊا، ڪينيا، ٽانگانيڪا ۽ زئنزيبار پاسي زبردست قسم جي انفلوئنزا وبا جي صورت ۾ اچي پئدا ٿي. ڪيترائي مڪاني آفريڪي شيدي ۽ انڊيا، عربستان ۽ انگستان کان آيل ڌاريان واپاري ۽ پورھيت موت جو شڪار ٿي ويا.
1926ع ڌاري، ڌارين جو تعداد وري وڌڻ لڳو. ڪيترن ئي ٻاھرن ملڪن کان خاص ڪري انڊيا، يمن، ايران ۽ عربستان جا ماڻھو، آفريڪا جي ھنن پٽن تي اچي Settle ٿيڻ لڳا. جـِـنجا ۾ اسماعيلي مسلمانن جا ڇھھ دڪان ٿي ويا. 1926ع ۾ حاجي ميرالي ۽ سليمان اسماعيل شيعا مسجد ٺاھڻ لاءِ چندو گڏ ڪرڻ شروع ڪيو. ان ڪم لاءِ ھن مختلف شھرن جي واپارين کان چندو ورتو ۽ 1927ع تائين جـِـنجا (Jinja) شھر جي وچ۾ مسجد ٺھي وئي. حاجي ميراليءَ ان مسجد جو افتتاح ڪيو آخر ميرالي تھ اھو ھو جنھن سڀ کان گھڻو (اٽڪل 15 ھزار يوگنڊا جا شلنگ) چندو ڏنو ھو.