الطاف شيخ ڪارنر

هي ٻيٽ هي ڪنارا

ھن ڪتاب جو موضوع بنيادي طور تي دنيا جي مختلف ٻيٽ ۽ ڪنارا ۽ اتي رھندڙن ماڻھن متعلق آھي. ھي ڪتاب ڪنھن ھڪ سفر جو داستان ناھي پر ھي سندس زندگيءَ جي سڀني ڪيل سفرن جو نچوڙ آھي. ھي ڪتاب سنڌي پڙھندڙ لاءِ ڄڻ ٻيٽن متعلق معلومات جو ھڪ خزانو آھي، گڏوگڏ ڪراچيءَ جي تفصيلي ذڪر سان گڏ اتي موجود اھم ٻيٽ منھوڙي متعلق پڻ معلومات ڏني وئي آھي.

  • 4.5/5.0
  • 13
  • 1
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book هي ٻيٽ هي ڪنارا

زئنزيبار ٻيٽ تي حڪومت عربن جي ۽ واپار انڊين جي ھٿ ۾ ھو

زئنزيبار بابت جيمس لکي ٿو تھ دنيا ۾ ھيءَ سڀ کان گھڻو دل لڀائيندڙ جاءِ آھي. ھي ٻيٽ مشرقي آفريڪا جي ڪناري کان ويھھ ميل کن مس پري آھي ۽ خط استوا سان ڄڻ مليو پيو آھي. ھن ٻيٽ زئنزيبار کي مڪاني ماڻھو زنجبار سڏين ٿا جيڪو نالو فارسي لفظ زنج مان آھي جنھن جي معنيٰ آھي "ڪارو". زنجبار معنيٰ ڪارن ماڻھن جي رھائش گاھھ (ملڪ). پر زنجبار ۾ ڪارا (بليڪ) گھٽ برائون گھڻا آھن. ويھھ ميل پري آفريڪا کنڊ کان لڏي آيل شيدين کان وڌيڪ انڊين، عرب، ايراني ۽ چيني ماڻھو آھن. ٻيٽ جي ڪمائيءَ جو ذريعو اڄ ڪلھھ فقط لونگن تي آھي جنھن جو ھڳاءُ سڄي ٻيٽ تي اچي ٿو. گھٽيون سوڙھيون ۽ اونداھيون آھن. گھڻي مينھن وسڻ مھل اھي گھٽيون ندين وانگر لڳنديون آھن. پراڻن گھرن جا دروازا اڄ بھ اھي اڳيئن زماني وارا وڏا ٽيڪ ووڊ جا ٺھيل آھن جن تي زبردست قسم جو ٽـُـڪ جو ڪم ٿيل آھي. زئنزيبار ظاھري طرح عرب دنيا جو شھر لڳي ٿو. سلطان وٽ ٻھ موٽر ڪارون آھن. ھڪ آرم اسٽرانگ سڊلي ۽ ٻي ھمبر. شھر جي فقط ھڪ عمارت ۾ لفٽ لڳل آھي. ايراني، عربي ۽ ھندستاني مسلمانن کان علاوھ ھتي ھڪ ٻي بھ مسلمان ڪميونٽي آھي جيڪا ڪومورين (Comorians) سڏجي ٿي اھي مئڊاگاسڪر جي ڀرسان ڪومورو نالي ننڍن ٻيٽن تان لڏي ھتي آيا آھن. اسان کي انھن جو ھڪ شادي اٽينڊ ڪرڻ جو موقعو مليو. شاديءَ ۾ ٿيندڙ رسمون رواج ۽ عورتن جي گڏجاڻيءَ ۾ دھلاڙي مردن ۽ گھوٽ کان علاوھ فقط آئون ھڪ مرد ھوس..
"زئنزيبار ٻيٽ تي رھندڙ آفريڪن ۾ ٻھ ڌريون آھن. ھڪ ھتي جا مڪاني شيرازي آھن جيڪي ھتي اوائلي دور ۾ (اٽڪل 8صدي ۾) ايران جي شھر شيراز کان آيا ۽ ٻيا ڌاريان (immigrants) آھن جيڪي شيدي نسل جا آھن ۽ انھن شيدي غلامن جو اولاد آھن جي کي وڪڻڻ لاءِ عرب واپاري آفريڪا جي مختلف ملڪن: ٽانگانيڪا، نياسالئنڊ، ڪانگو ۽ زمبيا وغيره مان جھلي ايندا ھئا. پر اھي گھڻو گھڻو پوءِ آيا. زئنزيبار ٻيٽ تي جيڪي ننڍي کنڊ جا ماڻھو رھن ٿا ۽ انڊين سڏجن ٿا انھن ۾ بھ ڪيتريون ئي ڪميونٽيون آھن. سڀ ۾ امير ۽ اثر وارا آغاخاني آھن.
"گذريل ڪجھھ صدين ۾ عربن ۽ آفريڪي شيدين ۾ سڱابندي ٿيندي رھي. عمان ۽ عرب رياستن کان ايندڙ جھازي اڪيلي سر ھتي (زئنزيبار) آيا ٿي ۽ پوءِءَ انھن مان ڪيترن آفريڪا کنڊ کان غلام طور آيل خوبصورت شيدياڻين سان شادي ڪئي ٿي. اڄ بھ ھتي عرب "پير مرشد" مڃيا وڃن ٿا جيڪي حبشاڻين سان شادي ڪن ٿا باقي پنھنجيون ڌيئرون شيدي مردن کي سڱاوتي ۾ ڏيندي عار محسوس ڪن ٿا. انڊين پنھنجن ۾ ئي شادي ڪن ٿا. ھو نھ عربن سان ڳنڍجن ٿا ۽ نھ آفريڪي شيدين سان . عرب حاڪم اتم خاندان جا ماڻھو سمجھيا وڃن ٿا، انڊين (گجراتي، بوھرين، کوجن، ھندو سنڌي ۽ پنجابين) جو واپار وڙي تي ڪنٽرول آھي ۽ شيدي ٻني ٻاري جو ڪم ڪن ٿا..