دنيا جي ٻين سفيرن کان مونکي وڌيڪ عزت ملي ٿي
مارچ1966ع ۾ آئون ڪوالالمپور روانو ٿيس ۽ 42 مھنن لاءِ سنگاپور جو ھاءِ ڪمشنر ٿي رھيس. پھريان ڪجھھ مھنا ائڪٽنگ ھاءِ ڪمشنر ٿي ڪم ڪيم. ملائيشيا جو پرائيم منسٽر تنڪو عبدالرحمان، ھن جو ڊپٽي تن عبدالرزاق ۽ ٻيا ڪيترائي وزير منھنجا پراڻي زماني کان دوست ھئا جڏھن اسان گڏجي ويھي ملايا جي خودمختياريءَ لاءِ جدوجھد ڪندا ھئاسين. اسانجي دوستي ياريءَ ڪري منھنجي ڊيوٽي سولي ٿي پئي. سنگاپور ۽ ملائيشيا جي وچ ۾ ڪنھن بھ قسم جي ڪم ڪار پوري ڪرڻ، يا ڪا غلط فھمي دور ڪرڻ لاءِ ٻنھي ملڪن جون حڪومتون مون ڏي پر اميد نظرن سان ڏسنديون ھيون. مونکي رڳو فون کڻڻ جي دير ٿيندي ھئي ۽ معاملا پاڻھي طئي ٿي ويندا ھئا. مسٽر لي ڪا ڳالھھ ملائيشيا وارن کان چاھيندو ھو تھ آئون يڪدم فون تي ڊئريڪٽ تنڪو کي چوندو ھوس. ڪنھن ڳالھھ تي تنڪو ناخوش ھوندو ھو تھ آئون پنھنجن حاڪمن کي سمجھائيندو ھوس ۽ پوءِ ان ئي وقت ملائيشيا واري پاسي ٻڌائيندو ھوس.
ڪابينا جي وزيرن جون جيڪي دعوتون ٿينديون ھيون، انھن ۾ مونکي ھميشھ گھرايو ويندو ھو. ان ۾ ڪو واڌارو نھ آھي تھ مونکي دنيا جي ٻين سفيرن کان وڌيڪ ۽ جھٽ پٽ، ترجيح ملي ٿي. ساڳي وقت اسان جي وزير خارجھ راجا رتنام کي بھ مون سان ڳالھائيندي وڌيڪ بي تڪلفي محسوس ٿي ٿي جو اسان پراڻا دوست ھئاسين. سفير جي حيثيت ۾ مون حڪومت جو ھڪ ٽڪو بھ خرچ نھ ڪيو. مون نھ پگھار ورتو ٿي ۽ نھ ڪو ٻيو خرچ پکو. مون وٽ پنھنجو سڀ ڪجھھ ھو ۽ پنھنجو خرچ ڪندي ۽ وقت ڏيندي مونکي دلي خوشي ٿي ٿي تھ آئون سنگاپور ۽ ملائيشيا لاءِ سٺي خدمت ڪري رھيو آھيان. سنگاپور جي حڪومت مونکي اھا بھ ڇوٽ ڏئي ڇڏي ھئي تھ آئون "سفير" ھجڻ جي سرڪاري نوڪريءَ سان گڏ پنھنجي بئنڪ جي چيئرميني بھ قائم رکندو اچان.
منھنجي حڪومت مونکي ھاءِ ڪميشن (سفارتخاني) لاءِ پنھنجي عمارت ٺھرائڻ جي سلسلي ۾ پٽ خريد ڪرڻ لاءِ چيو. ڪوالالمپور ۾ گولف ڪلب جي ڀر ۾ ايسو (ESSO) ڪمپني وارن جو وڏو پلاٽ ھو. ايسو وارن سان منھنجي وڏي عرصي سان ڄاڻ سڃاڻ ھئي. مون ھنن کي منٿ ميڙ ڪئي تھ ھو اھو پٽ پنجاھ ھزار ڊالرن ۾ اسانکي وڪڻي ڏين جيتوڻيڪ ان وقت بھ ان جي اصل قيمت وڏي ھئي. اسان اتي پنھنجي ھاءِ ڪميشن ٺاھي. منھنجي زال انٽيريئر ڊيڪوريشن کي ڏسڻ ۾ مدد ڪئي ۽ مون ٻاھر جو باغيچو ٺاھيو. مون پنھنجي لاءِ سنگاپور کان پنھنجو بورچي آندو ھو پر وڏين دعوتن ۾ مونکي ڪوالالمپور جي مڪاني ھوٽلن مان پڻ بورچين جي مدد ملي وئي ٿي. ڪڏھن ڪڏھن وڏن ماڻھن جي دعوت، گھر ۾ ڪرڻ بدران، پنھنجي بئنڪ جي برانچ آفيس جي پينٽ ھائوس ۾ ڪئي ٿي. اھو مائونٽ بئٽن روڊ تي ھو. آئون ۽ منھنجي زال ڪوالالمپور ۾ چڱا مشھور ٿي وياسين ۽ سخت مشغول زندگي گذارڻ لڳاسين.
اسان پير پنڌ ڀرڻ لاءِ ملائيشيا جي مختلف رياستن جي سلطانن وٽ ويندا ھئاسين جيڪي اسان جي وڏي گرمجوشيءَ سان آڌر ڀاءُ ڪندا ھئا. منھنجي نوڪريءَ جو ٽرم آگسٽ 1969ع ۾ ختم ٿيو ۽ ڪوالالمپور ڇڏڻ کان اڳ اسان ملائيشيا جي بادشاھھ سان ملڻ وياسين. ھن اسان کي چانديءَ جي فريم ۾ پنھنجو ۽ راڻيءَ جو فوٽو تحفي ۾ ڏنو. وزيراعظم تنڪو عبدالرحمان، تن رزاق ۽ تن ڊاڪٽر اسماعيل پڻ اسانجي مان ۾ وڏيون دعوتون ڪيون. ان وقت کان وٺي، اڄ تائين عيدالفطر تي آئون ھميشھ ھنن پراڻن دوستن وٽ ڪوالالمپور ۾ ويندو رھان ٿو. ڪيترا مونکي ھينئر بھ "يوئر ايڪسيلنسي" چئي مخاطب ٿيندا آھن پر آئون کين ھميشھ اھو ئي چوندو آھيان تھ بابا آئون ھاڻ ڊپلومئٽ نھ رھيو آھيان.
ڪوالالمپور (ملائيشيا) ڇڏڻ وقت اسان جنھن وٽ آخر ۾ ڪرٽسي ڪال ڀريو اھو جوھور رياست جو سلطان ھو. ان بعد "ڪاز وي" (پل) ٽپي اسان جو ملڪ (ٻيٽ) سنگاپور ٿو اچي. جوھور جي سلطان اسانکي سندس "بڪت سيرين" واري محل ۾ لنچ ڪئي ھئي. مانيءَ بعد موڪلائي نڪتاسين تھ واٽ تي مون واري پراڻي ڪار لنڪن خراب ٿي پيئي اسان کي بيھڻو پيو. سلطان بھ اسان جي پٺيان ھو تنھن بھ پنھنجي گاڏي بيھاري ۽ اسان کان بيھڻ جو سبب پڇيو. ھن کي ڏاڍو افسوس ٿي رھيو ھو جو ھو ڪنھن وڏي ڪار ۾ ھجڻ بدران ننڍڙي اسپورٽس ڪار ۾ ھو جنھن ۾ وھڻ لاءِ کائنس علاوھ فقط ھڪ باڊي گارڊ جي وھڻ جي جاءِ ھئي. پر پان اسانکي چيو "پرواھ نھ ڪريو، آئون توھان کي ھينئر جو ھينئر سنگاپور موڪلڻ جو بندوبست ڪريان ٿو." ۽ پوءِ اسان سان گڏ رستي تي ٿي بيٺو ۽ سندس رياست جوھور جي نمبر پليٽ واري ڪنھن وڏي گاڏيءَ جو انتظار ڪرڻ لڳو. آخر ھڪ لنگھي جنھن کي بيھاري، ڪار جي مالڪ چيو: "آئون توھان جو سلطان آھيان. ھز ايڪسيلنسي سنگاپور جي ھاءِ ڪمشنر جي ڪار خراب ٿي پئي آھي. توھان منھنجي پاران ھن کي پاڻ سان سنگاپور وٺي وڃو." اھو ٻڌي آئون ڏاڍو خوش ٿيس.