ڪلاچيءَ جو ڪن ۽ مورڙو ميربحر
ڪراچي ڪنھن زماني ۾ مھاڻن جو ھڪ ننڍڙو ڳوٺ ھو جيڪو ڪلاچيءَ جو ڳوٺ سڏبو ھو. اھو مڇين مارڻ واري ھڪ جاءِ جي ويجھو ھو جيڪو سمنڊ جو حصو ڳوٺ جي نالي جي لحاظ سان " ڪلاچيءَ جو ڪـُـن" سڏيو ويو ٿي. مڇين مارڻ واري ھن گھاٽ جي باري ۾ راجا دلورائي جي زماني جي ھڪ ڪھاڻي بھ مشھور آھي جنھن ۾ مورڙو ميربحر نالي ھڪ شخص جي مھاڻن ڀائرن کي مانگر مڇ ڳھي ويو. جيڪا دراصل وھيل مڇي ئي ھوندي، مورڙو جنھن لاءِ چون ٿا تھ جيتوڻيڪ عذر وارو ھو پر عقل کان ڪم وٺي ھن مانگر مڇ يعني whale کي ماري وڌو ۽ سندس پيٽ چيري پنھنجن ڀائرن جا لاش ڪڍيا. مورڙي ميربحر ۽ سندس ڀائرن جون قبرون کارادر کان ماريپور ويندي رستي تي گل بائي واري چونڪ تي آھن جتان ٽرئفڪ شيرشاھھ ۽ سائيٽ ڏي وڃي ٿي. سامھون لوڪل ٽرين جي وزير مينشن نالي ريلوي اسٽيشن بھ آھي. مورڙي جا اڄ بھ ڪيترائي مائٽ ڪراچيءَ جي مختلف سامونڊي ڪنارن وارن ڳوٺن: بابا ڀٽ، شمس
پير، رھڙي ۽ ابراھيم حيدري وغيره ۾ رھن ٿا. شاھھ لطيف جي ھڪ سر (سرگھاتو) ۾ مورڙي ميربحر جو داستان آھي.
جيڪس جھليا مـَـڇ گھاتو گھر نھ آئيا
ڪاھي وڃو، ناکئا!، ڪريو بـُـري تي بـَـڇ
ڪاٿي سندين ڪنڊيون؟ ڪاٿي سندن رڇ؟
ڪـُـن ڪڙڪو ڏاڍو، اٿو اڳيان اڇ
اديون عبداللطيف چئي، سڀ لنگھيندا ڇـَـڇ؟
(جيڪس- شايد، مـَـڇ- مانگر مڇ ڪابھ وڏي مڇي، سامونڊي آفت، گھاتو- شڪاري، مھاڻا، ناکئا-ٻيڙي ھلائيندڙ، بـُـري تي- بڇڙي تي (مانگر مڇ تي)، ڪنڊيون- مڇي ڦاسائڻ جا ڪنڍا Hooks، رڇ- ڄاريون، ڪـُـن- سامونڊي واچوڙو ۽Currents Under، اڇ-پاڻيءَ جي اڇاڻ، گجي، جنھن کي اسين جھازي وائيٽ ھارسز سڏيون ٿا. white horses خراب سمنڊ جي نشاني آھي. شاھھ لطيف مورڙي کي پڪي عزم، بھادري ۽ ھمت جي علامت قرار ڏنو آھي. شاھھ جي رسالي جو ھڪ مھتم ڪلياڻ بولچند آڏواڻي لکي ٿو تھ انسان جو من بھ ھڪ مردود مڇ آھي، جنھن کي مارڻ لاءِ ڪو مورڙي جھڙو مرد کپي.
شاھھ کان علاوھ اسانجي ٻين بھ ڪيترن ئي شاعرن مورڙي ۽ مڇ بابت لکيو آھي. تاجل بيوس جا ان سلسلي جا ھڪ ٻھ شعر ياد اچي رھيا آھن.
ھلو ھلو، ڪـُـن تي، ڄار کڻي ڄاڻو
ڪجي مانگر مڇ کي، سائر ۾ ساڻو
ٽريو جو ٽاڻو، برو ايندو بود ۾،
ھلو ھلو ڪـُـن تي، ٻڌي مولھيا مير
جتي جوکو جيءَ جو، سا پڻ لنگھو سير
مٿان واڪو وڄ جو، ھيٺان چڙھي وير
ڪالھھ بھ اچن ڪن تي، باھيو ھو بي پير
ڪلا ٺوڪي ڪير، ڪن ڀاڱا ڀور جا.
تاجل بيوس جو ھڪ ٻيو خوبصورت شعر:
مانگر ٿا مڙن، ڪلاچيءَ جي ڪن تي
سون مياڻي سڏ ٿيو، مڙني ملاحن
اھي پڻ اچن، جيڪي جـَـر جڏا ڪيا.