الطاف شيخ ڪارنر

هي ٻيٽ هي ڪنارا

ھن ڪتاب جو موضوع بنيادي طور تي دنيا جي مختلف ٻيٽ ۽ ڪنارا ۽ اتي رھندڙن ماڻھن متعلق آھي. ھي ڪتاب ڪنھن ھڪ سفر جو داستان ناھي پر ھي سندس زندگيءَ جي سڀني ڪيل سفرن جو نچوڙ آھي. ھي ڪتاب سنڌي پڙھندڙ لاءِ ڄڻ ٻيٽن متعلق معلومات جو ھڪ خزانو آھي، گڏوگڏ ڪراچيءَ جي تفصيلي ذڪر سان گڏ اتي موجود اھم ٻيٽ منھوڙي متعلق پڻ معلومات ڏني وئي آھي.

  • 4.5/5.0
  • 13
  • 1
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book هي ٻيٽ هي ڪنارا

ھر ھڪ کي خوش ڪرڻ لاءِ آتو ھوس

ھانگ ڪانگ اچڻ کان اڳ مونکي فقط ٽيوچو زبان آئي ٿي. ھانگ ڪانگ ۾ ڪئنٽوني زبان ھلي ٿي ۽ آئون جلد سکي ويس. ھڪ ڏينھن "تي جو چيانگ" (Tay Joo Chiang)، جيڪو چين ۾ منھنجي سوٽ جي بيڪري شاپ تي اڪائونٽنٽ ھو، اسان سان ملڻ آيو. ھو سنگاپور جي ھڪ ڪمپني ‘Kian Guan Chan’ ۾ ڪم ڪرڻ لاءِ اوڏانھن وڃي رھيو ھو. ان ڪمپنيءَ جو مالڪ اوئي تيانگ ھام ھو جيڪو سنگاپور ۽ باتاويا (جڪارتا) جو مشھور کنڊ جو بادشاھھ (Sugar King) ھو. مسٽر تي کي خبر ھئي تھ آئون محنتي ڇوڪرو آھيان ۽ مونکي وڌڻ ويجھڻ جو شوق آھي سو مونکي چيو: " ڪر خبر، سنگاپور ھلڻ جو ارادو اٿئي؟"
ھانگ ڪانگ ۾ مونکي پگھار نٿي مليو. رڳو انگ پائو (خرچي ۽ بخشش) ٿي ملي. سو مون سوچيو تھ ڇو نھ ھلجي. مون مسٽر تي کي ٻڌايو تھ ھن وقت مون وٽ ڀاڙي جا پئسا نھ آھن. جيئن ئي گڏ ڪندس تھ سنگاپور تو وٽ اچي نڪرندس.
ان ساڳي سال، 1920ع ۾ منھنجي پيءُ جو ھڪ سؤٽ، جنھن کي آئون چاچو سڏيندو ھوس بئنڪاڪ ۾ رھيو ٿي، ھانگ ڪانگ گھمڻ آيو ۽ واپس وڃڻ وقت مونکي بھ ھلڻ لاءِ چيو. مون چيومانس تھ آئون سيام (ٿائلنڊ) ھلڻ بدران رستي تي سنگاپور ۾ لھڻ پسند ڪندس. مون وٽ ڏھھ ھانگ ڪانگ جا ڊالر ھئا جن مان پنجاھھ سينٽ ( اڌ ڊالر) پاڻ وٽ رکيم باقي ٻيا پنھنجي چاچي کي ڏنم. سامونڊي سفر لاءِ اسان ھڪ پراڻي ھزار ٽن جي آگبوٽ ۾ ڊيڪ پئسينجرن جي حيثيت سان اٺن نون ڏينھن جي سفر لاءِ سوار ٿياسين. ڊيڪ پئسينجرن لاءِ ڪمرا نھ پر گدام ھئا جن ۾ اسان ائين سٿيل ھئاسين جيئن سارڊين مڇيون دٻيءَ ۾ ھونديون آھن. ھيترن مسافرن لاءِ فقط ھڪ ڪاڪوس ھو.
چوڏھن سالن جي ڄمار ۾ آئون سنگاپور پھتس. منھنجا ھٿ ۽ کيسا خالي ھئا. جسم تي گنجي ۽ چڍي ھئي. اسان آگبوٽ مان لھي سمپان (ڪاٺ جي چپن تي ھلندڙ ٻيڙي جنھن ۾ چار پنج ماڻھو ويھي سگھن) ۾ چڙھياسين جنھن نديءَ جي منھن وٽان ٿي رور وئلي روڊ وٽ ڌڪين تي اچي ڇڏيو. سمپان مان لھي ڌڪيون چڙھي مٿي نديءَ جي ڪناري تي اچي بيٺاسين يعني River Valley روڊ تي، جتي ڪيترائي رڪشا وارا موجود ھئا. منھنجي ۽ چاچي جي کيسي ۾ ڀاڙي لاءِ ڏھھ سينٽ بھ نھ ھئا سو اسان پنڌ ئي پنڌ ڀاڄين جي ھڪ فارم ۾ آياسين جيڪو منھنجي چاچي جي ڪنھن واقف ڪار جو ھو. ٻئي ڏينھن اسان مسٽر تي (Tay)کي ڳولي ھٿ ڪيو. ھن کي سوچيو بھ نھ ھو تھ آئون ڪو ھتان اچي نڪرندس سو مونکي ڏسي ھن تعجب لڳو. ھن اسان کي ماني ھلي کارائي. "سڀان سوير مون وٽ ھليو اچجانءِ" ھن مونکي چيو. ھن مونکي "ڪـِـيان ٿائي شاپ" تي نوڪري وٺرائي ڏني جيڪو مسٽر "تي وو سينگ" جو ھو ۽ رابنسن روڊ تي 62 نمبر دڪان ھو. اٽڪل 40 کن ماڻھن ان دڪان ۾ ڪم ڪيو ٿي.
"چڱو نوجوان،" مسٽر تي چيو، آئون توکي ڪم تي رکان ٿو پر وعدو ڪر تھ دل لڳائي محنت ڪندين."
مون جواب ڏنو: "ھائو. ضرور سائين."
تي وو سينگ تمام سٺو ماڻھو ھو. ھن گوتم ٻڌ جي پوڄا ڪئي ٿي ۽ ٻڌ بکشوئن کي دل وٽان خيرات ڏنو ٿي. ھن جو ڌنڌو جھازن کي سامان سپلاءِ ڪرڻ ھو. ھن جھاز ۽ جھازين جي ضرورت جي ھر شيءَ سپلاءِ ڪئي ٿي- کاڌي پيتي جي شين کان وٺي سڙھن، لنگرن ۽ کوھن جو سامان. ڪوڪن ڪلين ۽ رسين لالٽينن کان ڀاڄيون ڀتيون ۽ ميوا شراب. ۽ آئون ھر ڪم ڪندو رھيس- ٻھاري ڏيڻ، ڇنڊ ڦوڪ ڪرڻ، ڍڳي گاڏين تي آيل سامان لھرائڻ، جھازن تي موڪلڻ جو سامان پئڪ ڪرڻ. مختلف دٻيون ۽ شيشا شيشي جي ڪٻٽن ۾ ٺاھي رکڻ. جنھن وقت بھ ڪو اھڙو ڪم نظر آيو ٿي جيڪو آئون ڪري سگھيس ٿي، ان کي ان ئي وقت پورو ڪيم ٿي. ھر ھڪ کي خوش ڪرڻ لاءِ آتو رھيس ٿي.