ڪاري پاڻي وارن ٻيٽن وٽان سڀني جھازن جو لنگھھ ٿئي ٿو
سڀ کان اتر ۾ جيڪي انڊامان جا ٻيٽ آھن اھي ٻن حصن ۾ ورھايل آھن Greater Andaman ۽ Little Andaman ۽ پوءِ انھن جي چوڌاري سوين ننڍا ننڍا ٻيٽ آھن. اونھي سمنڊ ۾ جتي ھي ٻيٽ رستو وڃايل سامونڊي مسافرن لاءِ اجھو ۽ آسرو آھن اتي جھاز ھلائيندڙ لاءِ خطرو پڻ. ڇو جو ڪي ڪي ٻيٽ خاص ڪري ننڍا ۽ گھٽ مٿاھينءَ وارا وڏي وير اچڻ تي پاڻيءَ اندر ڍڪجيو وڃن ۽ پراڻن ڏينھن ۾ جڏھن ڏسڻ جو واحد ذريعو دوربين ھئي ناکئا ڀلجي پوندا ھئا ۽ پنھنجي ڪاٺ جي ڪمزور جھاز کي ٻيٽ مٿان چاڙھي ويندا ھئا. ھينئر رڊار ۽ ٻين آلاجات (Navigational Aids) ڪري ٽيھھ چاليھھ ميل سمنڊ جي مٿان ۽ اندر ڏورانھين شيءَ اسڪرين تي ڏسي سگھجي ٿي پر گھڻي ڀريل جھاز، وڏي رفتار ۽ طاقتور momentum ڪري جھاز کي اھڙي سنھي ڪاتر وارن ٻيٽن کان پاسو ڪرائي اڳتي وٺي وڃڻ لاءِ وڏي خبرداريءَ کان ڪم وٺڻو پوي ٿو. ھڪ جھاز ھلائيندڙ کي نھ فقط رستي جي انھن مصيبتن (ٻيٽن) کان پاسو ڪرڻو آھي پر ٻيٽن جي اوس پاس سوين بيٺل يا ھلندڙ ٻيڙين کي بچائڻ بھ جھاز وارن جو ڪم آھي. ان کان علاوه جتي ڪٿي لڳل مڇين ڦاسائڻ جي ڄارين کان بھ پاسو ڪرڻو پوي ٿو. ڪيترن ھنڌن تي مڇين ڦاسائڻ وارا پاڻ ھليا ويندا آھن ڄاريون (Fishing Nets) سمنڊ ۾ اڇلي ويندا آھن جن جي ڄاڻ لاءِ مقرر سگنل (نشاني) سمنڊ مٿان تاري ڇڏيندا آھن يعني ھن ھنڌ تي ڄاريون وڌل آھن. طاقتور جھاز (يعني ڪـَـل تي ھلندڙ جھاز) ھنن کان پاسو ڪن. جھاز جيتوڻيڪ تيز رفتار ٿئي ٿو پر ڪوبھ جھاز ڪنھن ٻيڙي يا مڇين جي ڄاريءَ کي نقصان رسائي ڀڄي نٿو سگھي. ٻيڙيءَ وارا ان جھاز جو نالو نھ پڙھڻ تي بھ اھو جھاز ٻڌرائي سگھي ٿو. ان لاءِ حادثي جو فقط وقت ياد رکڻ ڪافي آھي. جھاز جي مختلف ھنڌن تان لنگھڻ جا وقت نوٽ ڪيا وڃن ٿا ان مان ڏوھاري جھاز جي خبر پئجي سگھي ٿي. مثال طور انڊامان ۽ نڪوبار ٻيٽن وٽ جھازن جي آمدرفت جي سھوليت لاءِ بيڪن (Beacon) ٻرندڙ وسامندڙ بتيون ۽ بئاءِ (Buoy) جن ۾ پڻ بتيون ٿين، ٻيٽن جي آس پاس اونھي سمنڊ ۾ لڳل رھن ٿا. جھاز جي انھن ويجھو لنگھڻ تي يعني مدد حاصل ڪرڻ تي انھن جو نالو درج ڪيو وڃي ٿو ۽ ان جي مالڪ کي ان سھوليت حاصل ڪرڻ جو بل موڪليو وڃي ٿو. ڪراچيءَ کان ھانگ ڪانگ وڃڻ تائين ھڪ جھاز کي رستي تي ڪيترن ئي اھڙين بتين Navigational Lights جي في ڏيڻي پوي ٿي. انڊامان ۽ نڪوبار ٻيٽ ھندي سمنڊ ۾ اھڙي ھنڌ تي آھن جو ذري گھٽ سڀني جھازن کي اتان لنگھڻو پوي ٿو ۽ ان جي ڪمائي انڊيا کي ملي ٿي. انڊامان يا نڪوبار ٻيٽ اڪرڻ بعد سنگاپور پھچڻ لاءِ فقط ٽي ڏينھن کن ملاڪا ڳچي سمنڊ وارا لڳن ٿا. سنگاپور پھچڻ سان سنگاپور جو مڪاني ايجنٽ نڪوبار ۽ ملاڪا ڳچي سمنڊ ۾ لڳل بتين جو بل پنھنجي جھاز پاران وصول ڪري ٿو ۽ انھن ملڪن ڏي في موڪلي ٿو جن جھازن جي مدد لاءِ اھي لڳرايون آھن.