الطاف شيخ ڪارنر

هي ٻيٽ هي ڪنارا

ھن ڪتاب جو موضوع بنيادي طور تي دنيا جي مختلف ٻيٽ ۽ ڪنارا ۽ اتي رھندڙن ماڻھن متعلق آھي. ھي ڪتاب ڪنھن ھڪ سفر جو داستان ناھي پر ھي سندس زندگيءَ جي سڀني ڪيل سفرن جو نچوڙ آھي. ھي ڪتاب سنڌي پڙھندڙ لاءِ ڄڻ ٻيٽن متعلق معلومات جو ھڪ خزانو آھي، گڏوگڏ ڪراچيءَ جي تفصيلي ذڪر سان گڏ اتي موجود اھم ٻيٽ منھوڙي متعلق پڻ معلومات ڏني وئي آھي.

  • 4.5/5.0
  • 13
  • 1
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book هي ٻيٽ هي ڪنارا

سنگاپور جي فوجي اڏن جا ٺيڪا اسانکي ملڻ لڳا

ويھن سالن جو ٿي مون شادي ڪئي. ان وقت جي ماءُ پيءُ کي ھر وقت اھا اؤن ھوندي ھئي تھ پٽڙا شادي ڪن تھ پوٽا پوٽيون ڏسون. منھنجي چاچي ٻڌايو تھ منھنجي پيءُ منھنجي شاديءَ جي جوابداري ھن کي سونپي آھي ۽ ھو ان ڪم لاءِ چين مان ڪا ڪنوار ڳولڻ چاھي ٿو. "چاچا، مھرباني ڪري اھو ڪم منھنجي حوالي ڪريو. آئون پاڻھي پنھنجي لاءِ ڪنوار ڳوليندس." مون ان بابت پنھنجي دوست وي سيانگ ھاڪ (جنھن مونکي انگريزي سيکاري ھئي) جي ڀيڻ سان ڳالھھ چوري. ھن کي تعليم حاصل ڪرڻ جا ڪي موقعا نھ مليا ھئا پر ٻين ڳالھين ۾ تمام سگھڙ ھئي. مون پنھنجي چاچي کي ھن سان ملڻ لاءِ موڪليو جنھن کي ڇوڪري پسند آئي ۽ اسانجي شاديءَ لاءِ راضي ٿي ويو. شادي تمام سادي نموني سان رچائي وئي. اسان پنھنجي سس سان پيرين پئي ملياسين ۽ وات مٺو ڪيوسين ۽ ٻيو مڙيئي خير. اسان پنھنجي رھڻ لاءِ ھڪڙو ڪمرو مسواڙ تي ورتو. ان ڪمري لاءِ جنھن فرنيچر جي مونکي ضرورت ھئي ان جي اسڪيچ ٺاھيم ۽ شنگھائيءَ جي ھڪ واڍي کان ٺھرائي ورتم.
انھن ڏينھن ۾ منھنجي پنھنجي مئنيجر سان کٽ پٽ ٿي پيئي جيڪو عمر ۾ مونکان پنج سال وڏو ھو. مون ڏٺو تھ واپار جي معاملي ۾ ھو پراڻائي طريقا استعمال ڪري رھيو ھو ۽ ھن منھنجي ڪابھ صلاح نٿي ورتي. باس چيو تھ ھاڻ ڳالھھ ھيءَ آھي جو مئنيجر مون وٽ توکان وڌيڪ رھيو آھي، ان ڪري بھتر اھو ٿيندو تھ تون ڇڏي وڃ. ھن مونکي ھڪ ھزار ڊالر وڌيڪ ڏنا. ھن ڀلي ڀت سمجھيو ٿي تھ آئون ڌار رھي بھ اڪيلي سر گذارو ڪري ويندس ۽ ٻيو تھ انھن ڏينھن ۾ منھنجي باس سمورو ڪم مئنيجر حوالي ڪري ڇڏيو ھو ۽ پاڻ "ڪانگ ميانگ سان" وارو مندر ٺھرائڻ ۾ مشغول رھيو ٿي جنھن لاءِ ھن رنگون (برما) مان گوتم ٻڌ جا ٽي وڏا مجسما گھرايا ھئا.
مون 5000 ڊالرن جي مور سان ‘Asian Ship Chandler’ نالي ڪمپني شروع ڪئي. ھڪ آئون پاڻ ھوس ۽ ٻيو ھڪ ڪلارڪ رکيم. آئون اڪيلي سر جھازن تي وڃي سامان لاءِ آرڊر وٺڻ جي ڪوشش ڪرڻ لڳس. پر منھنجي سيڙپ تمام گھٽ ھئي. ان ڪري مون پنھنجي ھڪ دوست کي پاڻ سان شامل ڪيو جيڪو ھڪ ٻي ڪمپنيءَ جو اسسٽنٽ مئنيجر ھو. گھڻيئي محنت ڪئيسين پر افسوس جو اسانجي ڪمپنيءَ جو ڏيوالو نڪري ويو. بھر حال مونکي ڪو گھڻو ڏک نھ ٿيو جو مونکي ڌنڌي جي ڄاڻ ۽ تجربو ھو. ٿوري ئي عرصي ۾ ھڪ ٻي فرم ۾، منھنجو لڳايل پئسو وڌي 12000ڊالر ٿي ويو. ان بعد وري مون پنھنجي مٿئين دوست (جنھن جو نالو "ھائو وانگ ھانگ" ھو) کي پاڻ سان شامل ڪري ڪمپني ٺاھي ۽ جيئن تھ مونکي انگريزي آئي ٿي ان ڪري منھنجي 60 سيڪڙو حصيدراي رھي. ان ڪمپنيءَ جو نالو " واھھ ھـِـن ائنڊ ڪمپني" رکيوسين. واھ (WAH) معني چين ۽ ھن (Hin) معنيٰ خوشحالي. اھو 1929ع جو سال ھو ۽ آئون 23 ورھين جو ٿي چڪو ھوس. اسان رابنس روڊ تي ٻھ دڪان وٺي انھن جي سٺي نموني مرمت ڪرائي ھڪ ماڊرن قسم جا اسٽور روم کوليا. منھنجي ڄاڻ سڃاڻ ھجڻ ڪري اسان جي "واھ ھـِـن ائنڊ ڪمپنيءَ" کي وڏين وڏين ڪمپنين ۽ ڪارخانن کان ڪريڊٽ ملڻ لڳو. مسٽر ھائو (مون وارو دوست) ۽ آئون سٺي نموني ڪم ڪندا رھياسين. 1929ع کان وٺي 1941ع تائين اسان جي ڪمپني "واھ ھـِـن ائنڊ ڪمپني" لڳاتار وڌندي ويجھندي رھي جيتوڻيڪ وچ وچ ۾ ڌنڌي ۾ موڳائپ بھ آئي ٿي. اسان برطانيھ جي نيوي ۽ آرميءَ کي راشن پاڻي سپلاءِ ڪيو ٿي. سنگاپور ۾ فوجين جون ڪيتريون ئي ڇانوڻيون ۽ اڏا ٺھي رھيا ھئا جن جا ڪيترائي ٺيڪا اسانکي ملڻ لڳا. برٽش وارن اسان کي ڀروسي جوڳو ۽ سستي اگھھ وارو مڃيو ٿي ۽ ھائو ۽ منھنجو اھو ئي اصول ھو تھ فائدو گھٽ رکجي جيئن گراھڪي وڌي. ڪڏھن ڪڏھن تھ اسان کي اھي ٽينڊر بھ ملي ويا ٿي جن ۾ اسان ڪجھھ وڏا اگھھ پيش ڪيا ٿي. اھو ان ڪري جو اسان سٺو مال سپلاءِ ڪيو ٿي ۽ وقت تي پھچايو ٿي ۽ مليٽري وارن انھن سان وڌيڪ ڏيتي ليتي رکڻ چاھي ٿي جن سان ھنن جي پھرين کان سڃاڻپ ٿي وئي ٿي