سنڌ سلامت پاران
سنڌ سلامت ڪتاب گهر پاران نامياري سفرناما نگار الطاف شيخ جو سفرنامو ”ھي ٻيٽ ھي ڪنارا“ اوھان اڳيان پيش آھي.
ھن ڪتاب جو موضوع بنيادي طور تي دنيا جي مختلف ٻيٽ ۽ ڪنارا ۽ اتي رھندڙن ماڻھن متعلق آھي. ھي ڪتاب ڪنھن ھڪ سفر جو داستان ناھي پر ھي سندس زندگيءَ جي سڀني ڪيل سفرن جو نچوڙ آھي. ھي ڪتاب سنڌي پڙھندڙ لاءِ ڄڻ ٻيٽن متعلق معلومات جو ھڪ خزانو آھي، گڏوگڏ ڪراچيءَ جي تفصيلي ذڪر سان گڏ اتي موجود اھم ٻيٽ منھوڙي متعلق پڻ معلومات ڏني وئي آھي..
ھي ڪتاب 2006ع ۾ روشني پبليڪيشن ڪنڊيارو پاران ڇپايو ويو. ٿورائتا آھيون عبداللطيف انصاريءَ جا جنھن ڪتاب کي نئين سر ڪمپوز ڪيو آھي.
محمد سليمان وساڻ
مينيجنگ ايڊيٽر ( اعزازي )
سنڌ سلامت ڊاٽ ڪام
sulemanwassan@gmail.com
sindhsalamat.com
books.sindhsalamat.com
ڪتاب جو مطالعو ڪريو
بورنيو جي باھھ مينھن ئي وسائي
ليمور مئڊاگاسڪر جو خاص جانور آھي
ڪئناڊا ڪتريل پني وانگر آھي
دنيا جو نائون ۽ ڏھون ٻيٽ پڻ ڪئناڊا ۾ آھي
انڊونيشيا جو جاوا، سماترا ۽ بالي ٻيٽ
جنھن جي ھٿ ۾ قطب نما اھو جھاز جو ناکئو
ڪاري پاڻي (عمر قيد) وارا ٻيٽ
نھ وڏيون ويرون نھ ڪڙڪيدار ڪـُـن
ڪاري پاڻي وارن ٻيٽن وٽان سڀني جھازن جو لنگھھ ٿئي ٿو
1789۾ انڊامان ٻيٽ سزا جي ڪالوني ٿيا
انڊامان ھاڻ ساوڪ ۽ سونھن، سک ۽ سڪون کان مشھور آھن
لکديپ ٻيٽن جو تعداد ھڪ لک ناھي
پھرين مڇي مسجد ۾ پھچائين ٿا
جتي ڪٿي مسجد ۾ نمازي نظر اچن ٿا
مالديپ ٻيٽن تي پور چوگالين ۽ ڊچن بعد انگريزن قبضو ڪيو
مالديپ ٻيٽ تي پنھنجن طرفان حملو
منھنجا پٽ! ھاڻ ھنن ٻيٽن جو والي وارث آئون آھيان
ھنن ٻيٽن تي ابن بطوطا بھ آيو تھ مارڪو پولو بھ
ابن بطوطا حج جي ارادي سان گھران نڪتو
مالديپ ٻيٽن تي ابن بطوطھ قاضي ٿي رھيو
ابن بطوطھ مالديپ بعد بنگال، برما، سيام ۽ سماترا روانو ٿيو
ھنن جوان حبشڻ کي ڪچوئي کائي ڇڏيو
ابن بطوطھ سنڌ ۾ بھ ڪافي ڏينھن رھيو
ابن بطوطھ جنھاڻ ڳوٺ ۽ ان ۾ رھندڙ سومرن جي تعريف ڪئي آھي
ابن بطوطھ کي لاھري بندر ۽ بکر وڻيو پر سيوھڻ جي گرميءَ ضرور ستايس
مارڪو پولو چين ۾ قبلائي خان وٽ نوڪري ڪئي
مارڪو پولو چين ۽ ملايا مان ٿيندو ايران پھتو
مارڪو پولو کي قيد ۾ سفر نامو لکڻ جو سٺو موقعو ملي ويو
اسان لاءِ سڀ کان ويجھو ۽ وڏو ٻيٽ سري لنڪا آھي
سريلنڪا (سلون جو ٻيٽ ڌارين لاءِ ھميشھ ڪشش جو سبب رھيو آھي
پورچو گالين ۽ ڊچن بعد سريلنڪا ۾ انگريز پھتا
سلون جي مسز بندرانائڪي ايشيا جي پھرين عورت وزير اعظم ھئي
سري لنڪا جي سياست ھڪ نظر ۾
منھوڙي ۽ ڪلفٽن جي وچ ۾ آئسٽر راڪ رام جھروڪا سڏجي ٿي
ڪلاچيءَ جو ڪن ۽ مورڙو ميربحر
ٽالپرن جي ڏينھن کان وٺي ڪراچي وڌڻ لڳو
ڪراچي جو وجود 18 صديءَ کان اڳ بھ ھو
رچرڊ برٽن منگھي پير جي واڳوءَ تي چڙھي سير ڪيو
1869ع ۾ سئيز ڪئنال کلڻ تي ڪراچي جي اھميت وڌڻ لڳي
منھوڙي ٻيٽ تي خشڪي رستي بھ پھچي سگھجي ٿو
منھوڙي جو لائيٽ ھائوس جھازن لاءِ وڏي مدد آھي
مشھور جرنلسٽ رضيھ ڀٽيءَ جي ڏاڏي جو منھوڙي سان ويجھو تعلق
Glory of the East Kurrachee
سنگاپور ھڪ سکيو ستابو ٻيٽ
اگھاڙن پيرن واري يتيم ڇوڪري کان ارب پتي امير بئنڪر تائين
آئون اھا جاءِ ھرگز نھ وڪڻندس
مسٽر چائوءِ جي ننڍ پڻ جي ڪھاڻي
اھڙي ھنڌ رھجانءِ جتي پاڻي جام ھجي
ھر ھڪ کي خوش ڪرڻ لاءِ آتو ھوس
تڪڙين پروموشنن ٻين جي دل ۾ ساڙ پئدا ڪيو
سنگاپور جي فوجي اڏن جا ٺيڪا اسانکي ملڻ لڳا
جپانين جو سنگاپور تي حملو
آسٽريليا ۾ مونکي ڪو ڍنگ جو ڪم نھ سجھيو
مون ھيرا وڪڻي بئنڪ لاءِ مور پئدا ڪيو
سال ۾ ھڪ ڊالر پگھار واري نوڪري
ٻي وڏي لڙائيءَ ۾ منھنجي گھر ۾ ھڪ جپاني جرنيل رھيو
مون ھميشھ پنھنجي اسٽاف کي ٻين کان گھڻو پگھار ڏنو
سنگاپور ھڪ ننڍڙو ٻيٽ آھي جيڪو پاڻيءَ لاءِ بھ ملائيشيا جو محتاج آھي
دنيا جي ٻين سفيرن کان مونکي وڌيڪ عزت ملي ٿي
جپاني ٿائلنڊ کي نقصان نھ پھچائي سگھيا
پنھنجي ڪمائيءَ جو ڪجھھ حصو ھميشھ غريبن کي ڏجي
سنگاپور جي مسٽر ڄائو واري ڪھاڻيءَ ۾ ڏنل فوٽ نوٽس
سنگاپور ھڪ ٻيٽ بھ آھي تھ ملڪ بھ
سيشلز ٻيٽ چار لک چورس ڪلوميٽرن ۾ پکڙيل آھن
سيشلز ٻيٽن تي پھرين عرب آيا
سنڌ جا ”سامونڊي ڦورو“بھ گھٽ نھ ھئا
ٽوئرزم گھٽجڻ ڪري سيشلز ٻيٽ غريب ٿيندا وڃن
موريشس اڪيلو ٻيٽ ۽ ملڪ آھي
موريشس ٻيٽ جي EPZ ڪري ايڪانامي بھتر ٿي آھي
زنجبار جنھن کي انگريز Zanzibar سڏين ٿا
زئنزيبار (زنجبار) ٻيٽ شيدي غلامن جي وڪري کان مشھور رھيو آھي
ترڪيءَ جي حرمن کان ميرن ٽالپرن جي حويلين لاءِ غلام ۽ کدڙا زئنزيبار کان آيا ٿي
1946ع ۾ آغا خان دارالسلام ۾ ھيرن ۾ توريو ويو
آفريڪا جي ڇتي اس کان پاڻ کي بچائجي
زئنزيبار ٻيٽ تي حڪومت عربن جي ۽ واپار انڊين جي ھٿ ۾ ھو
اومان جي گادي مسقط بدران ھزار ھا ميل پري زئنزيبار ٻيٽ تي ڪئي وئي
لؤنگن جو ديس (Zanzibar) زنجبار ٻيٽ
زئنزيبار (زنجبار) ھن علائقي جو لنڊن ۽ پئرس ھو
آفريڪا ۽ اسانجي بلوچن جي موجودگي ۽ عرب جھازي
ممباسا جو فورٽ جيسز (قلعو)
حمل جھڙن بلوچن پورچوگالين جا ڏند کٽا ڪيا
خان قلات جو عماني سلطان کي گوادر ڏيڻ
جھاز مرضي سان نھ پر ھوائن جي رخ موجب ھلايا ويا ٿي.
آفريڪا جا شيدي جھاز راني ۽ جھاز سازي کان اڻ واقف ھئا
آفريڪا ۾ رھندڙ اسانجي پاسي جا ماڻھو
محمد مانيڪ جو آفريڪا ڏي سفر
سنہ 1900ع ۾ ايسٽ آفريڪا جو ڇا حال ھو
آفريڪا ۾ جانورن ۽ ڌاڙيل شيدين جو خوف
جنجا (JINJA) (يوگنڊا) ۾ اسلامي ڪميونٽي جو قائم ٿيڻ
يوگنڊا جي شھر جنجا ۾ پھرين شيعا مسجد
1926ع واري پليگ ۾ ڪيترائي انڊيا جا واپاري آفريڪا ۾ مري ويا
نيل نديءَ تي پل ٺھي ۽ يوگنڊا جي گاديءَ جو ھنڌ ڪمپالا ٿيو
مانيڪ جو اولاد يوگنڊا کان برطانيھ ۽ ڪئناڊا ھليو ويو
سنڌ ۾ رھندڙ اسانجا آفريڪي نسل جا شيدي ڀائر
حبشي معنيٰ آفريڪي، آفريڪي معنيٰ حبشي
18 صديءَ جي آخر ۾ سڀ کان گھڻا شيدي (آفريڪي ڪارا) غلام سنڌ ۾ وڪرو ٿيا
ڪتاب تي راءِ ڏيڻ لاءِ مھرباني ڪري لاگ ان ڪريو.
