اڪبر بگٽيءَ جو بلوچيءَ ۾ ڳالهائڻ
مسلم ليگ جنهن آزادي جي تحريڪ ۾ حصو ورتو ۽ هڪ منزل ڏني ان جو بنياد نواب سليم الله بنگال ۾ وڌو. اها ڳالهه ياد رکڻ گهرجي ته جڏهن ننڍي کنڊ جي گهڻن حصن ۾ مسلمانن جي لاءِ الڳ ملڪ ٺاهڻ جي تحريڪ هلي ته هندستان جا گهڻا ڏاها دانشور، سياسي ليڊر متحد هندستان جا حامي هئا، مسلم ليگي مسلمانن کي گهڻو تنقيد جو نشانو انهن هندستاني اردو ڳالهائيندڙ مسلمانن ئي بنايو هو .
سائين منهنجا چوندا آهن ته بنيادي غلطيون جذباتي فيصلا اڳتي پنهنجو اٿر ڇڏيندا آهن، جڏهن پاڪستان ٺهي ويو ته ان وقت ڪو به اهڙو قانون ڪو نه هو لڏپلاڻ جو. اها لڏپلاڻ ماڻهن پاڻ ڪئي. ان لڏ پلاڻ ۾ جيڪا خونريزي ٿي ان کي تحريڪ پاڪستان جو حصو نه ٿو چئي سگهجي. اها خونريزي ته پاڪستان جي اعلان ٿيڻ کان پوءِ ٿي. خود قائداعظم پنهنجي تقرير ۾ اهو چيو هو ته اسان پاڪستان هڪ قطرو به خون جي وهائڻ کان بغير حاصل ڪيو آهي. اها خونريزي جيڪا لڏپلاڻ مهل ٿي ان جو زميدار ڪير آهي؟ ٿوري تاريخ تي نظر وجهو. پنهنجي آس پاس نظر وجهو ته اها حقيقت ظاهر آهي ته اهي فسادي ماڻهو جڏهن بنگال ۾ ويا ته اتان جي ماڻهن جو جيئڻ وهه ڪيائون هت سنڌ ۾ به سالن کان وٺي خونريزي ۽ دهشتگردي جي بازار گرم ڪيو ويٺا آهن. بنگلاديش ۾ به انهن ڇا نه ڪيو. هاڻ سائين ڪيمپن ۾ ويچارا ٿي ويٺا آهن، جيڪڏهن هي ماڻهو امن پسند هجن ها ته انهن کي پنهنجا اباڻا ڪک هندستان ۾ ڇڏڻا ئي نه پون ها. اها خونريزي جنهن کي هو پاڪستان لاءِ قربانيون چون ٿا اها انهن جي پنهنجي اعمالن جي سزا هئي. سائين منهنجا مٿان وري هن ننڍڙي گروهه جي ٻولي کي سرڪاري ٻولي ۽ قومي ٻولي قرار ڏنو ويو. ان فيصلي جو اثر سڀ کان گهڻو سنڌ تي ٿيو، ڇو ته سنڌي زبان ادبي توڙي سرڪاري لحاظ سان هڪ شاهوڪار زبان آهي. انگريزن به همت نه ڪئي جو هن جي اهميت ختم ڪن. يقينن انهن پنهنجي انگريزي ٻولي کي هت رائج ڪيو پر سنڌيءَ زبان جي ترقي جيڪا انگريزن جي دور ۾ ٿي سا وسارڻ جهڙي نه آهي. سنڌ ۾ سرڪاري ۽ عدالتي زبان هميشه سنڌي ئي رهي آهي. سنڌ جي هيڏي وڏي تاريخ کي ختم ڪرڻ ڪو سولو ڪم نه آهي. ڪنهن به ملڪ جي تاريخ ۾ اهڙا غلط فيصلا نه ٿيا آهن. جهڙا اسان جي ملڪ ۾ اسلام جي نالي پٺيان ٿيا آهن، جڏهن سنڌي ٻولي کي تعليمي ادارن ۾ ختم ڪيو ويو ته ات ڪنهن کي به سوچ نه آئي. وري جڏهن ڀٽي صاحب جي زماني ۾ سنڌيءَ کي وري ٿوري اهميت ڏيڻ جي ڪوشش ڪئي وئي ته ڪيترا نه هنگاما ٿيا ۽ خاص ڪري ڪراچي شهر ۾ سنڌين جو ڪيترو نه قتل عام ٿيو ۽ سنڌي گهر کان بي گهر ٿي تڙجي نڪتا. هي انهن غلطين جو ئي اثر آهي، جيڪي پاڪستان ٺهڻ مهل ڪيون ويون. هاڻ سائين قومي اسيمبلي ۾ سنڌي ۾ حلف کڻڻ هڪ وڏي خبر بڻجي ٿي وڃي. رڳو هڪڙو سال سنڌ اسيمبليءَ ۾ بجٽ سنڌي ۾ پيش ڪئي وئي ته ڪيڏو نه هل هنگامو ٿيو.
جيستائين ان حققت کي تسليم نه ڪبو ته هي پاڪستان چئن صوبن تي ٻڌل آهي. اتان جون ٻوليون ايتريون ئي اهم آهن جيتري قومي زبان، اوستائين امن ۽ ڀائيچاري جي فضا قائم ٿي نه سگهندي. هئڻ ته ائين کپي ته هر صوبي جي ٻولي کي اتان جي سرڪاري زبان تسليم ڪيو وڃي. قومي ٻولي سان گڏ صوبائي ٻولين کي به اها اهميت ڏني وڃي جيڪا انهن جي آهي.
آچر 24 آڪٽوبر 1993ع