لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

سهڻل جا سينگار (لوڪ ادب شاعري)

هن ڪتاب جي سهيڙ “عاجز” رحمت الله لاشاري ۽ گل حسن “گل” ملڪ جن ڪئي آهي. هي ڪتاب تنظيم فڪر و نظر سنڌ پاران سنڌ سگهڙ سنگت لوڪ ادب تنظيم (سلات) جي سهڪار سان ڇپايو ويو آهي.ٿورائتا آهيون محترم علي حسن ملاح جا جنهن هن ڪتاب جي سافٽ ڪاپي آنلائين ڪتاب گهر ۾ اپلوڊ ڪئي.
Title Cover of book سهڻل جا سينگار (لوڪ ادب شاعري)

غلام ڪبير لولائي

سگهڙ غلام ڪبير ولد مزار خان بليدي پاڙو لولائي 1945ع ۾ گهر پنهنجا لڳ بهادر ڀنڊ تعلقه سجاول جوڻيجو ضلع قمبر شهداد ڪوٽ ۾ پيدا ٿيو، ڪن اڻٽر سببن ڪري پرائمري تعليم حاصل ڪري ڪين سگهيو ناظره قرآن پاڪ سينٽر جيل لاڙڪاڻي ۾ استاد نصير احمد جلباڻي کان حاصل ڪيائين، جڏهن ته والد مزار خان به سٺو سگهڙ هيو ان ڪچهرين دوران عشق لڳو ۽ استاد محمد مٺل مهر مرحوم رتوديرو واري کان باقاعده سکيا حاصل ڪري سگهڙ ٿيو، هن وقت سگهڙائپ جي سڀني صنفن تي طبع آزمائي ڪري چڪو آهي. سندس فن جو اڻ ڇپيل مواد موجود آهي وسائل نه هئڻ ڪري ڇپرائي نه سگهيو آهي. استاد ۾ سهپ، محبت، اخلاقيات جون لاتعداد خوبيون آهن ان ڪري هن جا سنڌ ۾ لاتعداد شاگرد پڻ آهن. جن مان هڪڙو ڀلوڙ سگهڙ استاد ارشاد علي عرضائي به آهي. اولاد ۾ هڪ پٽ سگهڙ شهيد نظير احمد هيو، جيڪو روڊ حادثي ۾ شهيد ٿي ويو ۽ سٺو سگهڙ هيو. (2) نياڻيون پڻ آهن موجوده رهائش ڄامشورو ۾ آهي.

[b]سينگار [/b]

جب گوري گهنا ڪري ڀل نَوَ ست هار هلي،
پائي ڪنگڻ، ڪٺمال، ڪڙيون بينسر، بولو بلي،
ڪوڪا، ُڦليون، ڪيتريون ۽ ٻيو ڇلڙا ڀل ڇلي
جهومڪ، جهالا، جهالر پائي وڃي مينديءَ هٿ ملي
بخمل پهري بدن تي ڀل ڪنهن ٽيلي ساڻ ٽلي
پر هلت ڏسي منهنجي حبيب جي وڃي پاڻ “لولائي” پلي
ڇا جهلڪ سگهندي جهلي، منهنجي حوت حضور جي

[b]تعارف بيت[/b]

ظاهر توکي ذات ٻڌايان آهيان هڪ انسان
ضلع قمبر شهدا ڪوٽ تعلقه سجاول جوڻيجو خان
ڀنڊن سندي ڀر ۾ آويهڪ سندو وٿان،
ٻيو نور شاه نبي شاه منهنجي پاڙي ۾ آهن جنگ جوان
مزار منهنجو بابو جنهن شاه وڌايو آشان
آءُ اڻ پڙهيو ڪو انگ نه ڄاڻان ٿيو آ مالڪ مهربان
احمد، محمّدصه، مرسل، مدني ڏنائين نبي نگهبان
نازل ٿيو نور ڀرئي تي فيض ڀريو فرقان
پڙهي اسان پورو ڪري آندوسين ته ايمان
هي بليدي “ڪبير” بيان، شمار ٻڌايو آ شعر ۾

[b]صفات بيت[/b]

سج نه ڪوئي چنڊ هو نه ڪي جڙيل هيو هي جهان
نه ڌرتي پکڙيل ڌر کان نه اڏيل هيو آسمان
نه ملائڪ هيا مخلوق ۾ نه وري آدم هيو ڪو انسان
پيغمبر اڳ ۾ پيدا هيو جنهن جو شهنشاهي شان
پوءِ ڪائنات جوڙي ڪٺي ڪري کڻي چٽيائين چوغان
هڪ پنهنجو عشق پورو ڪيائين ٻيو اسان امت تي ڪيائين احسان
وري ارڙهن ورهه گڏ الله سان وڃي ٿيو مالڪ جو مهمان
التحيات جي کيڪار ٿي جڏهن خاص پهتو خان
شان انهيءَ ۾ شاهد آ قادر جو ته قرآن
فڪان ڪاب قوسين اوادنيٰ هيءَ صورت ٻڌ سبحان،
آءٌ ڳڻي ڳڻيندس ڪيترو، ڪيو آ باري تعاليٰ بيان
باقي جيت جرند پکي پرند سڀ آهن حوت مٿان حيران
هادي حڪمران، ڪري ڏنائين قيامت تائين “ڪبير” چئي

[b]سينگار[/b]

سگهڙ سالڪ سُرتيا آهن سڀئي سمجهدار
ڪن وٽ پروليون ڪن وٽ پهاڪا ڪي هنر ۾ هوشيار
ڪي ڳڻي ڳوليندا ڳجهارتون ڪري ووڙ وينجهار
ڪي ڏاها ڏور ڏهس چون ڪي صفاتي سينگار
لکين وصف منهنجي لالڻ جا ڇا شاعر ڪن شمار
جا دماغ منهنجي دوڙ ڪئي سي ته ٻڌ پرين سندا پار
اوچتو منهنجي عجيب جا جي ورنهه کلن وار
ته هيءَ ڪائنات اچي وڃي ڪُرمش ۾ ڍڪجي وڃيس ڍار
ڀرون باغ بناوت، جيئن تيز تکي تلوار
ڏسي نڪ نزاڪت منهنجي نرمل جي مٺوءَ کاڌي مار
ڪُنگو، ريٽن، ڪنڌ نمايا ڏسي چپن جي چمڪار
پگهر پيشاني پرين جي، ڪئي هنڌين ماڳين هٻڪار
سوا لک کان سوائي مليل آ سونهن ساجن سردار
لوڏ ڏسي منهنجي لالڻ جي ويا هاٿي کائي هار
ماکي مصري کان مٺي آ گوهر سندي گفتار
جنهن جي پئي ڪن “ڪبير” چوي سي هزارين بنيا حبدار
پيا پيش پرين جي ٻڍا جوان توڙي ٻار
انهي محبت ۾ محو ٿي ورتم دامن سچي دلدار
اڻپڙهيي تي عربي صدقي کڻي ڪريم ڪيا ڪلتار
ان ڪلمي جي آڌار، ويندا سون لنگهي لڪ “لولائي” چئي

[b]گوري جو سينگار[/b]

جب گوري گهنا ڪري سورنهن ڪري سينگار،
ڪنگي کڻي ڪائي تي ڀلي ورائي بيهي وار
پوني سڳي پيار مان رکي ڪانٽن جي ته قطار
ٻيو نٿ بولا نڪ ۾ پائي هسي ڳچي هار
جهالا جهومڪ جهالر پائي ڪري ڇوه وڏا ڇمڪار
پر هلت منهنجي حبيب جي جيئن بهتر مند بهار
هتي هنياءُ ٺارن حبدار، هوءَ ڪري اچي قدمن منجهه “ڪبير” چوي.

[b]سينگار[/b]

وڌ ڪارا ڪڪر ڪيس قريب جا جي ڇلڙا هيئن ڇڙن.
ته اليهر تليهر سپ سَسِيهَرَ ڪرن اچي ڪامِل جي قدمن
پسي موءِ مينڊال محبوب جا وڃن وات پٽجي واسينگن
ڀؤنر ڀنڀا ڀورل جا جي جاڙا هيئن جهلن
ته اُڳ اتمڙا واڇرا ڪرن پدم وڃي پيرن،
سُڪائڻ لاءِ سڄڻ جي ڇتڙا هيئن ڇنڊن،
ته ڄڻ ڪاريهر ڪلهن تي پيا ڦڻ ڪڍي ڦِرن،
جنهن جي ڪئي آ قادر تعريف قرآن ۾ تنهن جي ڇا ڳاڻو ڳڻ ڳڻن،
پر پوءِ به عاشق، سگهڙ، سالڪ پيا سوين ثنا ڪن،
تڏهن ته مون تي محبوبن، ڪيا هن ڪافي قرب “ڪبير” چوي

[b]ڏهس سينگار (راتين جا نالا)[/b]

هتي حسن جي حد ڪٿي آ جو ليکڪ ليک لکن
باقي عقيدي مند عقيدت سان پيا سگهڙ ثنا ڪن
ٿي سُئي هٿان گُم سانئڻ کان تڏهن محب پيا مرڪن
ماڙيون ملڪ مصر جون پيون ڏورانهون ڏسجن،
هي چرندا پرندا لهي پيا پٽ تي پيا حسن ڏسي هرکن
ٿي روءِ زمين روشن پسي جلوو جانبن
هي رجني رخ مٽي وئي ڇا چنڊ ستارا چمڪن
ليل پنهنجي لام کڻي وئي جڏهن ٿي تبسم طبيبن
شب ڇرڪ وڏا ڀريا، پسي تجلو تاب پرين
تڳي تلهاري تڪڙي وئي نه ڏٺي رين اتي راجن
وئي ترت مٽجي تامني نه آئي نائيٽ نگاهن
ڀنڀ رڀن روءِ مٽي وئي نه ٿي رات اتي روشن
اهڙا لک “لولائي” چوي ڪيا معجزا محبوبن
تنهن ڪامل جي قدمن، هجان قيامت ڏينهن “ڪبير” چئي