ارشاد علي عرضائي
[b]تعارفي بيت[/b]
سٺي سنگت ۽ سگهڙن جو نوڪر خدمتگار آهيان
وڏن جي عزت ۽ ننڍن سان ڪندو پيار آهيان،
سڪ وارن کي سچيءَ دل سان کلي ڪندو کيڪار آهيان
عرضيءَ ڀٽي جي ڪري مان عرضائي سڏائيندو بار بار آهيان
قمبر شهدادڪوٽ ضلعي سان مان سرشار آهيان
تعلقي سجاول جوڻيجي سان مان سچار آهيان
پٽ حبيب الله “حبيب” نشانبر نروار آهيان،
نالو ارشاد علي ۽ ذات جو مڱڻهار آهيان،
استاد ڪبير جو به مان گهڻو شڪر گذار آهيان،
تڏهن ڏور ڳجهارت هنر پهاڪا پڙهندو سهڻي مٿان سينگار آهيان
ان ڪري سامهون اچي ساري محفل سان مان ڪندو السلام عليڪم جو اظهار آهيان.
[b]سينگار صفاتي[/b]
ڪيان تعريف ڇا تنهنجي تون ته الله جو دلدار آن سائين
هر نبي جو تون پرين سالار ۽ سردار آن سائين
تنهنجي ڪري الله سائين ڪُلُ خلقي ڪائنات آ.
وڻ ٽڻ پکي پرندا بادل ڪڪر برسات آ
اشرف المخلوقات انسان ٻيو جيت جانور جنات آ
جنهن جي ثنا کي خدا سرس ڪيو سو ڪامل ڪلنگيدار آن سائين
تنهنجي اچڻ سان اي پرين ڌاريو به پنهنجو ٿي ويو
مشڪل کان مشڪل مسئلو به سڄڻ سهنجو ٿي ويو
ڪيڏو به ڪٽو ڪافر هو توبهه سان تنهنجو ٿي ويو
تون شفقت ڀريو شهنشاه مٺڙو مهندار آن سائين،
تنهنجي ڪري قرآن نازل ٿيو آ
تنهنجي ڪري دين ههڙو حاصل ٿيو آ
تنهنجي ڪري برباد هي باطل ٿيو آ
هر پيغمبر جو اي پيارا پرين تون پڳدار آن سائين
بيشڪ براين جي تو پاڙ پٽي آ،
اها تار تونگر تو ڪفر جي ته ڪٽي آ
ختم ڪئي خاص طرح تو هو ڏين جي هڪ هٽي آ
جنهن چوڏهن طبقن چانڊوڪي ڪئي سو روشن مينار آن سائين
تنهنجي رحمت جا رهنما درياءَ وهن ٿا،
هڪ لهظي ۾ لکين گناه لهن ٿا
تڏهن ته حبشي جيان هزارين ايذاءَ سهن ٿا،
گنهگارن جو گهڻو، عربي! اکين ٺار آن سائين،
ڪيڏو ته بدڪارن جو بالا بخت بينظير آ،
الله تعاليٰ توجهڙو ڏنو دلبر دلپذير آ،
ڇو نه مان شڪران ڪيان جو تنهنجي الفت ڪيو اسير آ،
تابع آهيان تنهنجو سڄڻ جو تون محب مٺو منٺار آن سائين
التجا “عرضائي” جي منظور ڪرين تون
پرين پنهنجي در کان نه دور ڪرين تون،
پنهنجي غلامي ۾ غلام کي مشهور ڪرين تون،
ڪرين عنايت “ارشاد” تي ته تون بلڪل با اختيار آن سائين
[b]سينگار صفاتي[/b]
يا محمّد مصطفيٰﷺ هر جاءِ هلي تنهنجو بيان
ڪهڙي طاقت زبان کي جو تنهنجي ڪري ثناءَ
اول صفت اوهان جي قادر ڪئي قرآن ۾
طٰهٰ مزمل لاٿيون شافي اوهان جي شان ۾
الحمد کان والناس تائين اوهان جي ئي عزت آن ۾.
روزي نماز حج زڪوات ڪلمي ۽ آذان ۾،
محراب ۾ منبر مناري مسجد جي ميدان ۾
مطلب واکاڻ تنهنجي آ دلبر روان دوان
بر پٽ باغن ۾ باتيون، تنهنجون لنون پيا لاتيون
ٻوڙيون هجن يا ٻاتيون، ظاهر سڀئي ذاتيون،
توتي پڙهن صلواتون، ننڊ جاڳ ۾ چون نعتون
ڏاتر ڏنيون ٿن ڏاتيون، تن ۾ اوهانجون تاتيون
تنهنجي جهلڪ پسڻ لاءِ جانب سائين جيت جرند پائن جهاتيون
هر پکي پکڻ کي پيارا پرين ٿو ٻوليون ڪندي مان به ٻڌان
ڪوئل سندي ڪوڪار ۾، ٻا ٻيهي جي پڪار ۾
جهرڪين واري جهونگار ۾، طوطن جي تنوار ۾
هر موسم ۽ ملهار ۾، چيٽ ڪتي ۽ بهار ۾
ڇنڇر آچر سومار ۾ هر ڏينهن ۽ هر وار ۾
رات واندي ناه ڪا، پئي گذري اوهانکي پڪار ۾،
تنهنجي واکاڻ واحد ڪئي آ اڻکٽ صفا عيان.
جهڙ بادل برسات ۾، کنوڻن سندي تجلات ۾،
هر ماڙي ۽ محلات ۾، جبل ٻيلي جهنگلات ۾
معجزي ڪرامات ۾، هر قوم ۽ هر ذات ۾
مصروف تنهنجي نعت ۾، اسر آڌي پر ڀات ۾،
وجود واندو ناهي ڪو آ سدائين تنهنجي صلوات ۾،
ڪانهي تارازي ڪا هتي جو مٺڙا تنهنجي صفت مَيان
هر مؤمن جي من ۾، جانور ملائڪ جن ۾
ڪڙڪاٽ پاڻي ڪُن ۾، ڪُمي ڪڇون واڳن ۾،
آ سڪ سدائين سينن ۾، شاعرن ۽ سگهڙن ۾،
ٿا بيان ڪن بيتن ۾، نعت سينگار ۽ ڏهسن ۾.
تنهنجو شان اتم سائينءَ ڪيو سوا لک نبين ۾،
تنهنجي امتي ٿيڻ لاءِ اڳيان نبي دعائون گهرندا ويا.
تنهنجي رحمت نيڪ نرالي آ، تنهنجي سخاوت سهڻا سلالي آ،
تنهنجي محبت مٺڙا مثالي آ، تڏهن ته “ارشاد” تو در سوالي آ،
ائين مديني پهچڻ محالي آ، جيسين تنهنجي ڀال سندي نه ڀالي آ،
هتي بره ڪئي بدحالي آ ٻي “عرضائي” جي نه ڪا اعمالي آ،
تون سهڻو نبي سرتاج پرين تڏهن ته ڪامل چئي مون قوالي آ،
قربان تنهنجي قدمن تان مٺا مان مسڪين ڇو نه ٿيان.
[b]سرائڪي زبان ۾ سينگار[/b]
ڪيا تعريف ڪران سهڻي سرور دي جنهن دا افضل اعليٰ شان اي
جنهن دي ڪيتي رب ني جوڙِيا جملي ڪل جهان اي.
سڀ نبيان دا بڻ سلطان آيا، اسان امت تي ڪرڻ احسان آيا
ڪمزور قافلي دا ڪاروان آيا ٻوليندڙ اسان ڏي قرآن آيا،
عزت احترام سڻاوڻ اسانڏي آيا فيض ڀريا فرقان اي،
امام الانبياءَ تي ختم المرسلين هي، شافع محشر تي سيد الثقلين هي
قرت العين تي راحت العاشقين هي نان محمّد صه تي لقب صادق امين هي،
ڪانهي طاقت زبان و قلم ڪون بيحد باليٰ بيان اي،
والضحيٰ واليل دا قسم چاوي، نيڪي ڪرڻ وچ من ڪونه پيا ڍاوي
حضرت موسيٰ نان پيا طور تي الاوي، اپڻي محبوب ڪونه پيا عرش منگواوي
اٺاره سال رهيا اٿان موليٰ ميزبان تي محبوب مهمان اي
مزمل مدثر دي پاندا پوشاڪ اي، مالڪ ڪوثر تي والي لولاڪ اي بلند بالا برتر عربي دا اخلاق اي، پکي جيت انسان هجر شجر مشتاق اي عطر مشڪ عمبر بي آڪي، منگدي اٿان دان اي،
جڏان سمجهه آئي سڻيا مين نان اي، تڏاڪون رکيا مين حبيب وچ هان اي
محبوب منور ميڏا شافي ڇپر ڇان اي، “عرضائي” احمد دا سگهڙ ثنا خوان اي
ديدار درشن جي ٿي وڃي، پڇي “ارشاد” تي ٻهون احسان اي
[b]سينگار[/b]
انبيائن جا امام تو تي صلواتون سلام رسول رهبر تون آن
نور منور خدا جو دلبر ظهور اظهار ظاهر تون آن
آيو اسلام توتي، الله جو ڪلام توتي، وري مٺو نام تو تي
تون راحم رکوال، لوڪ لڄپال، هڏ ڏوکي هر حال
تون بر تر بالا عظيم اعليٰ توتي نوا نوي نالا
اول آخر تون آن، انبيائن.......
تون مزمل ۽ مدثر، تنهنجي هٿ ڪوثر،
تنهنجي گفتگو مؤثر ٻڌي تنهنجو ڪلام،
ٿيو هر هڪ غلام تنهنجو مٿاهون مقام
وئين معراج تون، منير سراج تون، ٺاهيو سماج تون
ڪندڙ دلين تي اثر تون آن انبيائن......
تون حَسنَين جو نانو، خاطر تنهنجي خزانو هي ڪائنات ڪارخانو
تون احمد عربي، جن و بشر جو نبي، توتي راَض آ ربي
پنجئي رڪن پورا ٿين، توکي مومن مڃن
جو ڪرم ڪڪر تون آن، انبيائن......
بينظير بات تنهنجي، مولا سان ملاقات تنهنجي، افضل درجات تنهنجي
تون آقاءِ نامدار، سردارن سردار، تون احسن با اختيار
معصوم تون، مخدوم تون، عالم العلوم تون،
اجمل اڪمل اطهر تون آن، انبيائن.....
انبيائن اختتام توتي، عاشق عوام توتي هي نازل نظام توتي،
حبيب تون طبيب تون، قريب تون، خاصو خطيب تون
مڪو مدينو تنهنجو هر هڪ مهينو تنهنجو خدائي خزينو تنهنجو
شافع محشر تون آ، انبيائن.......
هيءَ ساري خدائي، خدا تو لئه بنائي، تنهنجي سڪ سوائي، سيني اندر سمائي
مٺا محب ماهي تون ولهين جو واهي، تنهنجو شان شاهي
هن بشر کان بهتر تون آن، انبيائن........
تنهنجا ٿورا، سائين سمورا اسين اڌورا، ڇنا ڇورا،
تنهنجا ڪرم، آهن، اتم، سهڻا صنم، ڏوري ڏٺم
تون رحمت اللعالمين، سيد الثقلين، محب المساڪين
هردم هر هر تون آن، انبيائن،.......
سدا ذڪر تنهنجو ڪري هجرو شجر تنهنجو، جن و بشر تنهنجو ڪري پاڪ پرور تنهنجو
تنهنجي ثنا، پئي ڪري دنيا نه پون پورا پنا، اسين ته ڪوجها ڪنا
لکئون ڇا طاقت نه ڪا، اي ماهِ لقا
بس “عرضائي” آڌرتون آن.
[b]سينگار بنا نقطي[/b]
مرسل ملوڪ سدا مُدا سهڻو سرور سردار آ،
عالم آسرو اصل ادا احمد وارو هر وار آ،
مُحمّدُالرَّسول اللهﷺ دائم ما ڪ معطر مَهَڪار آ،
گڻ گهڻا گوهر سدا ڪس کائڻ ڪردار آ،
لَکَ لَکَ گهمرا دورد و سلام موڪلڻ حڪم الله سرڪار آ،
دلدار ڪمال مددگار آ، اول و الوداع وار “عرضائي” ادا.
همسر مَ ڪو مرسل، اڪرم اطهر مُحَمَّدُﷺ آ،
گل گوهر گهڻو ڪَمِ آ سهڻو سراسر مُحَمَّدُﷺ آ،
راحم رکوال محد لحد، و در گهر مُحَمَّدُﷺ آ،
آهم سهارو مرسل وارو اصل آهر مُحَمَّدُﷺ آ،
ڪل عالم سرا ڪامل ڪرم ڪڪر مُحَمَّدُﷺ آ،
سوا سهڻل مَ ڪو ڪَمُ آ اسم دل هر هر مُحَمَّدُﷺ آ،
مڪمل عمر ساراه لِکُ، مگر اعليٰ امر مُحَمَّدُﷺ آ،
موڪل درود و سلام صد وار مُسلم، سهڻو سرور مُحمَّدُﷺ آ،
دلدار دلاور مُحَمّدُﷺ آ، آ سهڻل سام “عرضائي” الا.
[b]سينگار [/b]
سونهن منهنجي سڄڻ جي آ سڀ نبين کان سلالي
عاشق احمد ڄام تي آهي مخلوق سڄي متوالي
ڪيئي رنڱجي ويا رهبر وٽان، جي آيا سڄڻ درسوالي
تن مان تور ڪري تڪ ٿو ڪيان اها خاص خبر في الحالي
رڳو پگهرُ ڦڙِيءَ مان پُرُ ٿي ويا نه ته خوشبوءِ کان هيا خالي
ٿين عنايت عربيءَ جي جو ملي مفت وئي اٿن مالي
گلاب گونٽو ست گلو، آئي کٽڻهار وٽ خوشحالي
موتي مکڙيا، موتيو، مُگرو ٿي نرگس ناز بوءِ نرالي
ارنا، مريم، عباسي، طاهل تڪما، مٽائي چندن انالي چالي
چمپا، چنبيلي، ٺوٺا، ٺامل ٿي رابيل، راڻيءَ جي رکوالي
زنگي، زعفران، رتن جوت، کيرو، حقيقو ٿيا ڪنول گل ڪمالي
سورج، انار، شرم ٻوٽي جي ناهي ڪا “ارشاد علي” ايصالي
بَسِ ان ڀورل جي آ ڀالي، هن عالم سڄي تي “عرضائي” چوي
[b]سينگار [/b]
راوي هن راڄ ۾ ٿا رهن هر هنڌ هزار،
جن ڪئي آ صفت سهڻي جي وقت هر وار،
مون به ٻه ٽي لفظ ٻاتڙا ڪيا هن شعر ۾ شمار،
ڀلي ڪو سامهون اچي سڄڻ جي سورنهن ڪري سينگار
ته مدهوش ٿي منٽ ۾ ڪرندو هيٺ وڃي هيڪار
ڇو ته سهڻا منهنجي سڄڻ جا آهن زلف زريدار
ڪاڪل ڪيس ڪارا وڌ رجني کان وار،
پيشاني پرين جي ڏي چنڊ کان وڌ چمڪار،
رُخ انور تان هٽي پردو ته ڇُپي چيءَ شاهڪار
پسي عين عجيب جا هرڻن کاڌي هار
سياه ابرو سهڻل جا ڇا پڄن ابر بهار
اک ڇنڀڻ به ائين لڳي ڄڻ کنوڻ ڪري کجڪار
نڪ سهڻو نرمل آ شبيهه ۾ شاندار،
ڇا چهنب چتون آ ثاني نوز سردار
هلڻ ڏسي حبيب جو ڇڏيا ايليفنٽ الغار
گينور هينڊل گينڊل وڃي فيل ڪيا ڦهڪار
هرني ڏٺي هلت ته روڪي هاٿي پنهنجي رفتار
وارڻ وسو ويرم ۾ ڇڏيا چينچل اتي چار
مان ڪهڙا ڳڻي ڪهڙا ڳڻيان پرين سندا پار
ڇو ته ثنا منهنجي ساجن جي ڪئي جهان کان اڳ جبار
آهيون عربيءَ جي آڌار، اسان سڀ “عرضائي” چوي
[b]ڏهس سينگار (رات جا 10 نالا)[/b]
احسان الله جا الاهي آهن ڇا شعر ۾ ڪجن شمار
هڪ ته ڪيائين امتي عربي گهوٽ جو ٻيو نور، صحت، عزت، عظمت ڌار
ڪري رب عنايت راڄ تي ڏنائين پيغمبرن جو پڳدار
ڇا ڀيٽ ڪجي نه برابر آ چوڏس ماه چمڪار
ربيع الاول ۾ رهبر آيو جڏهن ٻارنهن سومر وار
ته آمد وقت عجيبن جي نه هئي ڪا تامني رجني تار
نه نظر اتي نائيٽ آئي نه تُڳي هئي ڪا تُلهيار
پسي روشن رخ رهبر جو ٿي ڀنڀ رڀن بيڪار
لمحا مٽي ليل وئي کائي هڪدم حُسن کان هار
ٿيو تجلو تاب پرين جو جڏهن نور اُتي نروار
ته ويو رات منجهان ڏينهن ٿي نه رهي اونده انڌوڪار
شيءِ ڪنهن نه شب ڏٺي جي هيا سنسار ۾ سهدار
جيت پکي جانور ٿيا هر روزي لاءِ هوشيار
ويا ڏک ڏولاوا ڏوجهرا ٿيا سڄڻ آئي سڪار
اول آخر آڌار آ، اسان کي به احمد ڄام جو “عرضائي” چوي.
ٻٽو ڏهس (وارن ۽ نانگن جا نالا)
ڪريا ڪاڪل ڪارا ڪلهن تي ڄڻ نڪتا قبضي مان ڪاريهر
واڇرا تليهر وسيهر ڇا پڄن سپ سسيهر
نه مٽ ڪوبرا موءِ محبوب جي جي کولي ٻهڳڻ وار ٻيهر
ڇتا شاهي ڇڙي پون ته نه پڄن واسينگن جا ور
ڀنڀا ڀوئنر ڀورل جا ڏسي نه آيا آڏو اليهر
پسي ڪڪڙال ڪٽونب ڪامل جا ڇا اُڳ ڪن اُلر
هر کائي ڇڏين ٿا حقيقت ۾ آهن زلف ڇلڙا زيبا ور
وجهي دام دلبر، آ”عرضائي” کي اسير ڪيو.