آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

اھي ڏينھن اھي شينھن (ٽئي جلد)

پير علي محمد راشدي ھڪ سياستدان، صحافي، وزير ۽ سفير ھجڻ سان گڏ ھڪ منفرد انداز وارو ليکڪ بہ رھيو آھي. هن ڪتاب ۾ پير صاحب سنڌ جي سياست، صحافت، ادب ۽ ٻين شعبن جي شخصيتن بابت نرالي انداز ۾ ذڪر ڪيو آهي ۽ ھن ڪتاب کي تاريخ ساز ڪتاب جي حيثيت ڏني آهي. ھن ڪتاب ۾ ليکڪ پنھنجي دور جي وڏيرڪي زندگي جي تصوير ۽ سنڌ جي ڪيترين ئي مشھور ۽ عام شخصيتن ۽ واقعن جو ذڪر ڪيو آھي.

Title Cover of book اھي ڏينھن اھي شينھن (ٽئي جلد)

غلام حيدر دفعدار

عرف ”سائين ميڏي ڪون آکان!“ معمولي پوليس جو دفعدار هو، پر ڇا انسان هو! ڊگهي سفيد ڏاڙهي، بندرڙو، پوڙهڙو، پر چيلھہ تي سندرو ۽ سندري مٿان پراڻو پٽو، پٽي ۾ مڏي ترار ٽنبيل، مٿي تي تمام وڏو پڳڙ، هڪ سڪل ڊڊيءَ تي سوار، جهولندو، قدم قدم کڻندو پيو ايندو. پنھنجي ڊڊي پاڻ ٻڌندو. ڪنھن گاھہ مٺ داڻي جي چپٽي ڏنيس تہ وٺندو، نہ تہ ٿيو ڀلو. ڊڊيءَ جي ٽنگ ۾ ٽوڙهو وجهي، ڇيڪ ڇڏي ڏيندس. ان کان پوءِ فارغ ٿي، اچي ويھي حال ڪندو: سرڪار(يعني مير صاحب) جي منزل فلاڻي ٻيلي ۾ آهي. سائين ميڏي ڪون آکان، جناب وزير صاحب جن ڪراچيءَ ويل آهن. سائين ميڏي ڪون آکان، ناظم صاحب پوليس جن جي طبيعت ڪجهہ ناساز آهي. سائين ميڏي ڪون آکان، مير صاحب ٽيو ڏينھن هڪ ست آڱريو مرون ماريو. سائين ميڏي ڪون آکان، مرونءَ ڦٽجي چوڏهن ڪتا کائي وڌا. سائين ميڏي ڪون آکان.آخر سڌوءَ ڏڦير ڏڦو هڻي مرون ماري وڌو. سائين ميڏي ڪون آکان. مير صاحب ڏڦير کي هڪ مينھن ۽ وڳو انعام ۾ ڏنو. سائين ميڏي ڪون آکان، اسان سپاهين کي تہ پڇي بہ ڪو نہ ٿو. سائين ميڏي ڪون آکان، اڄ دل گهريو تہ سائينءَ سان حالي احوالي ٿي اچون. سائين ميڏي ڪون آکان، گهڻا ڏينھن ٿي ويا هئا. سائين ميڏي ڪون آکان....“ مطلب تہ هر چئن اکرن کان پوءِ ”سائين ميڏي ڪون آکان.!“ اسين ٻارَ، پري کان بيھي پيا کلندا هئاسون.
ڪچھريءَ مان اُٿي وڃي اوطاقي ٿيندو. پھرين پڳڙ ۽ تلوار کي بلڪل خيال سان لاهي، کٽ تي جاءِ نشين ڪندو، توبرو (ڪاغذن سان ڀريل) کٽ جي پائي ۾ ٽنگيندو، ۽ پوءِ کٽ جي وچ تي پلٿي ماري ويھي رهندو، ۽ اکيون ٻوٽي پيو جهومندو - ڪلاڪن جا ڪلاڪ. ڪنھن مانيءَ ٽڪر آڻي ڏنو تہ کائيندو، نہ تہ گهرندو ڪنھن کان ڪو نہ. ڏينھن رهي يا ٻہ، وري خير سان ساڳئي رستي پوئين پير هليو ويندو.
مون هڪ ڏينھن ڀر ۾ ويھي کانئس پڇيو:”دفعدار صاحب! اوهين هردم اکيون پوريو ڇو ويٺا رهو ٿا؟“ چيائين:”سائين ميڏي ڪون آکان، اهي اکيون ئي تہ خرابي ڪن ٿيون. نہ اکيون ڏسن، نہ ئي بڇڙائي ٿئي. ڪتو نہ ڏسي، نہ ڀونڪي!“
رياست جي پوليس انھن ڏينھن ۾ اڪثر رهزنن سان ڀريل هوندي هئي. چڙهي آئي تہ ڄڻ وبا گهمي ويئي. آزاريندي گهڻو ڪري غريب. اهڙن واسينگن جي وچ ۾ غلام حيدر جھڙي ﷲ لوڪ جو نوڪري ڪرڻ، ۽ اکيون ٻوٽي زندگي گذاري وڃڻ، وڏو ڪارنامو هو.