هجئي ناڻو تہ گهم لاڙڪاڻو
آءٌ بلڪل ننڍو هوس، شايد ڏهن ورهين جي عمر هئي. صوبيدار عبدﷲ خان پٺاڻ لاڙڪاڻي شھر جو صوبيدار هوندو هو، سندس دوستي منھنجن بزرگن سان هوندي هئي. کانئن اجازت وٺي. لاڙڪاڻو شھر ڏيکارڻ لاءِ مون کي پاڻ سان وٺي ويو. پير شير جي سالياني ميلي جو موقعو هو. دستور موجب ٻين آفيسرن سان گڏ کيس بہ دعوت ملي. شام جو راڳ جي محفل ٿيڻي هئي، ان محفل ۾ شامل ٿيڻ لاءِ پاڻ هليو تہ مون کي بہ وٺي ويو.
شام جو وقت هو، گئس - گولن جي روشنيءَ ۾ پير صاحب نالي چڱي، جو ان وقت درگاھہ جو سجادھہ نشين هو، پنھنجي بنگلي جي صحن ۾ غاليچا وڇارائي، طول وهاڻا لڳائي معززين جي محفل منعقد ڪرائي: ٽن پاسن کان معزز مھمان اچي ويٺا، چوٿون پاسو عام پبلڪ لاءِ کليل ڇڏيو ويو. وچ ۾ اچي ويٺيون ڳائڻيون ڪڃريون، جن جي پٺيان سارنگين ۽ طبلن وارا حلقو ڪري ويھي رهيا. راڳ شروع ٿيو - ٺمريون، دادرا، غزل ۽ ڪڏهن ڪڏهن سنڌي ڪافيون پڻ. حاضرين تعريفون ڪرڻ، ڪنڌ ڌوڻڻ، ۽ رپيا ۽ گينيون ڏيڻ لڳا. شوقينن پري کان رپيا، گينيون ۽ نوٽ کيسي مان ڪڍي پنھنجي هٿ ۾ ٿي جهليا، ۽ ڪڃرين اٿي اچي ٿي اُهي کانئن ورتا ۽ وٺڻ بعد پٺيان ويٺل سارنگيباز جي سارنگيءَ جي سوراخ ۾ اڇلائي ٿي ڇڏيا.
مير محفل پير صاحب “نالو چڱو“ پاڻ هو، جنھن محفل ۾ ويٺي ويٺي ٻاهرئين ميلي جو پڻ انتظام ٿي هلايو. سندس مکيہ ڪم ڪار ڪندڙ ماڻھو، خليفو عارب هو، جنھن کي هر پنجن منٽن کان پوءِ وڏي آواز سان پڪاريندو ٿي رهيو. اوطاق ۽ بنگلي جي چوڌاري دڪاندارن اچي دڪان کوليا هئا ۽ ان جي ٻاهران عام سَستي ڪلاس وارين ڪڃرين جون ڀونگيون هيون.
* * *