آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

اھي ڏينھن اھي شينھن (ٽئي جلد)

پير علي محمد راشدي ھڪ سياستدان، صحافي، وزير ۽ سفير ھجڻ سان گڏ ھڪ منفرد انداز وارو ليکڪ بہ رھيو آھي. هن ڪتاب ۾ پير صاحب سنڌ جي سياست، صحافت، ادب ۽ ٻين شعبن جي شخصيتن بابت نرالي انداز ۾ ذڪر ڪيو آهي ۽ ھن ڪتاب کي تاريخ ساز ڪتاب جي حيثيت ڏني آهي. ھن ڪتاب ۾ ليکڪ پنھنجي دور جي وڏيرڪي زندگي جي تصوير ۽ سنڌ جي ڪيترين ئي مشھور ۽ عام شخصيتن ۽ واقعن جو ذڪر ڪيو آھي.

Title Cover of book اھي ڏينھن اھي شينھن (ٽئي جلد)

ڊاڪٽر محمد يامين

پيدائش پنجاب جي، مگر عمر ساري سکر ۾ صرف ٿيس. ڌنڌو دندان سازي، ۽ ڪجهہ سالن لاءِ اخبار نويسي. ”دعوت اسلام“ نالي اخبار ڪڍيائين، جنھن پير صاحب پاڳاري جي 30-1931ع واري مقدمي جي زماني ۾، مقدمي جي ڪارروائي ڇاپڻ سان، ڪافي مقبوليت حاصل ڪئي. سياست ۾ بہ دلچسپي وٺندو هو. ”ميونسپل ڪمشنر“ (يعني ميونسپل ميمبر) بڻجڻ جو ساري عمر شوق رهيس، مگر سواءِ هڪ دفعي جي، ڪڏهن بہ چونڊجي ڪو نہ سگهيو. مخلص هو تنھنڪري زود رنج - گهڙيءَ رسي، گهڙيءَ پرچي. دوست، جانثار، سادو، ۽ صاف دل، ۽ نہ ڇڏي ڏک ۾ نہ بک ۾. ِاهو ئي ڪارڻ هو، جو ماڻھن سندس انھن خصلتن جو هميشہ ناجائز فائدو ورتو ۽ کيس استعمال ڪرڻ بعد هر موقعي تي منجهانئس هٿ ڪڍي ويا. ظاهر داري رکڻ کيس بہ بنھہ ڪا نہ ايندي هئي. هميشہ منھن سڄايو ويٺو هوندو. نہ کل مرڪ، نہ وڌي ڪنھن جي دل وٺندو. پوءِ ڇوٿا ماڻھو ويجهو اچنس؟ عام دنيا جو دستور آهي:
اندر ويھار ڪانءُ، ٻاهر ٻولي هنجهہ جي.
محمد يامين هنجهہ جي ٻولي ڪڏهن ڪا نہ سکي. ڀائيندو هو تہ جنھن صورت ۾ سندس اندر ۾ ڪانءُ ڪو نہ آهي، تنھنڪري هنجهہ جي ٻولي ڇو سکي؟ پر دنيا ۾ هلڻو آهي تہ هنجهہ جي ٻولي ضرور استعمال ڪرڻي آهي، پوءِ دل اندر ڪانءُ جو ڪو آکيرو هجي يا نہ! ڪنھن کي آهي فرصت ۽ ضرورت تہ ويھي ٻين جون دليون چڪاسي ۽ منجهن جي سچائيءَ جا موتي، ۽ چڱائيءَ جا ماڻڪ لڪل رهن ٿا، تن کي معلوم ڪري ۽ انھن جي قيمت جي ڪٿا ڪري؟ ۽ دنيا اندر آهن گهڻا موتين جا پارکو يا ماڻڪن جا خريدار؟
خواھہ مخواھہ وچ ۾ پئي، ٻين کي لونٺيون هڻي، اڳينءَ صف ۾ جاءِ هٿ ڪرڻ جي ڪڏهن ڪوشش بہ ڪا نہ ڪيائين. حالانڪ پنھنجي چو طرف هر روز ڏسندو ٿي رهيو تہ سندس همعمر ان قسم جي گونڊا گردي ڪندي، اڳتي وڌندا پئي ويا. سکر جي محدود حلقي اندر ڪا بہ اهڙي اسلامي تحريڪ ڪا نہ جاري ٿي، جنھن جي سلسلي ۾ ڊاڪٽر محمد يامين سچائيءَ سان خدمت نہ ڪئي هجي. خلافت، تبليغ اسلام، منزلگاھہ، مسلم ليگ - غرض سڀني تحريڪن ۾ سندس حصو نمايان هو. منزلگاھہ جي سلسلي ۾ تہ مٿس ڪيس بہ هليو، جنھن جي وگهي ڏاڍيءَ پيڙا مان لنگهڻو پيس. پر نہ اف ڪيائين، نہ قوم کان ڪنھن انعام جي طلب.
سڙي سارو ڏينھن، ٻاهر ٻاڦ نہ نڪري.
“ نہ وري قوم پاڻ ئي وڌي مٿس ڪا ورکا ڪئي. سنڌ جون ميونسپالٽيون ۽ لوڪلبورڊ آهن ئي ان لاءِ تہ منجهانئن ميمبر جاوا ڪندا رهن. سکر ۾ تہ خاص طرح ڪيترن ميمبرن جو گذارو ئي محض ان آمدنيءَ تي پيو ٿيندو هو. پر ڊاڪٽر محمد يامين جيڪو بہ عرصو ميونسپل ميمبر رهيو، پنھنجي لاءِ يا پنھنجن لاءِ ڪو بہ فائدو حاصل ڪو نہ ڪيائين. ”دست حاجت“ دراز ڪرڻ جي عادت ئي ڪا نہ هيس. هر دم صبر ۽ شڪر، بک جي حالت ۾ بہ بيقراريءَ کان بالا مون اهو شخص ڏٺو.