رت جا ڳاڙها جزا Erythrocytes
رت جي ڳاڙهن جزن جي پيدائش ۽ ختم ٿيڻ واري صورتحال کي اسين تصوير منجهان چٽيءَ ريت ڏسي سگهون ٿا.
عام طور تي نارمل طرح سان پنج ڏينهن درڪار هوندا آهن ڳاڙها جزا پنهنجي پيدائش واري هنڌ تان پيدا ٿي، پوءِ مرحليوار مختلف مرحلا طئي ڪندي اچي بالغ ٿين ۽ رت جي وهڪري ۾ شامل ٿي وڃن. پنهنجي اصلي جڳهه تي پيدائش کان وٺي مختلف شڪل و صورت اختيار ڪندي جڏهن ڳاڙها جزا بالغ ٿين ٿا، تڏهن رت جي وهڪري ۾ اُهي ڪل 120 ڏينهن گردش ۾ رهن ٿا ۽ پنهنجي زندگي ڀرپور نموني گذارڻ کان پوءِ وري آهستي آهستي ختم ٿي وڃن ٿا. حقيقت ۾ تِريءُ (Spleen) کي عرفِ عام ۾ ڳاڙهن جزن لاءِ قبرستان ((Grave Yard به سڏيو ويندو آهي. تريءَ منجهه وڏي عمر وارا ڳاڙها جزا ڇاڻجي الڳ ٿي ويندا آهن، جن کي وري ريٽيڪيولو اينڊو ٿيليل سسٽم جا جزا ماري ختم ڪري ڇڏيندا آهن. اِن دوران ڪجهه ڳاڙها جزا جگر ڏانهن به هليا ويندا آهن، جتي وري الڳ ڀڃ ڊاهه جو سسٽم ٿيندو آهي. هيموگلوبن، هتي جگر ۾ اچي وري بليوريوبن ۾ بدلجي ويندي آهي. اِها بليوريوين پوءِ وري جسم منجهان خارج ٿيڻ شروع ٿيندي آهي ۽ بائل سالٽ Bile Saltجيڪي پتي ) Pancreas) منجهان پيدا ٿيندا آهن تن سان وڃي ملندي آهي بائل سالٽ وري پنهنجي نالين وسيلي جنهن کي بائل ڊڪٽ ((Bile duct سڏجي ٿو، ننڍي آنڊي جي حصي، نالي ڊيوڊينيم (Duodenum) ۾ وڃي کلي ٿي، جتان وري فاسد خراب مادي سان گڏجي جسم کان ٻاهر نڪري وڃي ٿي. بئڪٽيريا جيڪي آنڊي منجهه موجود هوندا آهن. سي وري بيلوريوين کي يوروبليوجن ۾ منتقل ڪندا آهن. يوروبليوجن آنڊي منجهان جذب ٿي پوءِ جسم منجهان پيشاب سان گڏ خارج ٿي ويندو آهي. مرحليوار پيدا ٿيڻ دوران هڏن جي مِکُ ۾ اريٿرو بلاسٽ (Erythroblast) منجهان نيوڪلاءِ (Neuclei) پاسيرو ٿيڻ شروع ٿيندو آهي ۽ رت جو ڳاڙهو جزو پوءِ باءِ ڪانڪيو (Biconcave) يعني اُپٽيل بلور جهڙي شڪل اختيار ڪري وٺندو آهي. ان ڪري رت جي ڳاڙهن جزن کي اصلي خليو نٿو سڏيو وڃي ڇو ته اُهي جزا جڏهن مڪمل طور تي بالغ ٿي وڃن ٿا ته منجهن نيوڪلئس غير موجود هوندو آهي پر ائين به ناهي ته ڪو نيوڪليئر مٽيريل بلڪل ختم ٿي وڃي ٿو. پر اهو صرف هيموگلوبن جي جاءِ والارڻ ڪري پاسيرو ٿي ويندو آهي نه ته باقي سمورو مٽيريل ((Material موجود هوندو آهي. اِها اُپٽيل صورت به هڪ خاص مقصد تحت رب تعاليٰ جوڙي آهي، ان ڪري ته جيئن آڪسيجن ۽ ڪاربان ڊاءِ آڪسائيڊ لاءِ مٿانهين سطح گهڻي کان گهڻي مَيسّر اچي سگهي.
* * *