ڪنوار ٻوٽي Aloe-Vera
Aloe Vera was used for curing infection, dermatological disorders and as a laxative.
تنهن زماني ۾ حڪيم هيپوڪريٽس جنهن کي دوائن ۽ علاج جو ابو (Father of Medicine) سڏيو وڃي ٿو) به هن ٻوٽي کي مختلف بيمارين ۾ دوائون ٺاهي علاج طور استعمال ڪندو هيو. قديمي آيورويڊس (Ayurvedas) پنهنجي آس پاس موجود هن ”ڪنوار ٻوٽي“ ايلوويرا کي نه صرف دوا طور پر جسماني طور پرڪشش ۽ صحتمند رهڻ لاءِ ۽ بدهضميءَ کان بچڻ خاطر (Laxative) طور به استعمال ڪندا هئا. چمڙيءَ جي بيماري ايگزيما (Eczema) يا روڳ وهندڙ ڦٽن ۽ ڦرڙين ۾ (Psoriasis) جي علاج ۾ بيحد ۽ بي مثال فائدو ڏيندڙ هن ٻوٽي جو استعمال نه صرف مصري ۽ ويدن وغيره جاري رکيو پر گڏوگڏ عربن (Arabians) ۾ به علاج طور تازي ايلوويرا کي تمام گهڻي اهميت حاصل رهي آهي. تازي ايلوويرا کي پيشانيءَ تي مهٽڻ سان ”مٿي جو سور“ گهٽائڻ ۽ ”بخار“ (Fever) جي صورت ۾ سڄي جسم تي مهٽڻ سان بخار واري ڪيفيت کي گهٽائڻ جي ڪم آڻيندا هئا، ڇو ته جڏهن تازي ايلوويرا جي گگ (jell) نما چپڪندڙ گودو جسم تي مهٽبو ته ٿڌاڻ محسوس ڪبي آهي. ان ڪري اهو فوراً اثر انداز ٿي ڪري، درد، پيڙا ۽ ڏک واري ڪيفيت کي ”ٿڌاڻ“ طرف مائل ڪري، مريض کي ٿڌڪار (Cooling) جو احساس ڏياري، ”پُرسڪون“ ڪري ڇڏيندو آهي. زماني قديم ۾ توڙي جو جديد سائنسي بنيادن تي اڃان معلومات عام نه ٿي هئي، پر پوءِ به خاص ماڻهو، حڪيم حڪماءُ ۽ عالم فاضل، انسان، پنهنجي آس پاس ڦهليل هر ٻوٽي، هر ميوي ۽ هر نباتات ۽ حيوانات جي بي مثل فائدن جي ”ڄاڻ“ ۽ معلومات رکندڙ هوندا هئا. هو انهن جي افاديت کان واقف هوندا هئا.
اڄڪلهه جي جديد تحقيقي ۽ سائنسي معلومات جي بنيادن تي هينئر ان ساڳي ”ٻوٽي“ جي بي مثال ”خوبين“ کي مزيد تحقيقي بنيادن تي اجاگر ڪيو ويو آهي. منجهس موجود ڪيترن ئي ”معدنيات“ ۽ ”وٽامنس“ جتي تحقيق ڪرڻ بعد مٿن مختلف نالن سميت، منجهن اندر موجود خصلتن کي اجاگر ڪيو ويو آهي ۽ جدول مطابق ظاهر ڪيو ويو آهي ته ڪهڙي وٽامن ۽ معدنيات ڪيتري مقدار ۾ موجود آهي. يعني ته ڪوالٽي ۽ ڪوانٽٽي (Quality and Quantity) متعلق چارٽ ٺاهي مطلع ڪيو ويو آهي ته ڪهڙي شيءَ ڪيتري مقدار ۾ موجود آهي. ائين ڪرڻ سان ان معلومات جو اهو فائدو مليو آهي جو موجوده زماني ۾ جيتريون به دوائون توڙي جو عام طور استعمال ٿيندڙ لوشن، ڪريم، صابڻ، پيسٽ، پائوڊر مطلب ته جيتريون به مارڪيٽ ۾ موجود ڪاسميٽڪس آهن تن منجهه ٻوٽي جو استعمال سائنيٽيفڪ بنيادن تي ڪيو وڃي ٿو. ايلوويرا ۾ وٽامن اي (A)، سي (C)، اِي (E)، بي ون (B1)، بي ٽو (B2) بي ٿري (B3) ۽ بي ٽوئليو (B12) سان گڏوگڏ پروٽين (Protein)، لپڊس (Lipids) امائنوائسڊ (Amino acids) فولڪ ائسڊ (Folic acids) ۽ معدنيات مثال طور ڪئلشيم (Calcium) مئگنيشيم (Magnesium) زنڪ (جست) (Zink) ڪرومئيم (Chromium) سيلينيم (Selenium) سوڊيم (Sodium) آئرن (Iron) پوٽاشيم (Potassium) ڪاپر (Copper) ۽ مئگنيشيم وغيره موجود آهن، جيڪي اسان جي صحت کي بهتر رکڻ لاءِ بي حد ضروري آهن ۽ اسان جي صحت کي برقرار رکڻ لاءِ نهايت ئي لازمي جُز آهن، جن جي گهٽ هجڻ جي صورت ۾ اسان جي جسماني نشوونما، ساخت ۽ واڌ ۾ گهٽتائي اچڻ جا امڪان وڌي وڃن ٿا ۽ بعض دفعه ڪيتريون بيماريون وجود ۾ اچن ٿيون. (Deficiency of various minerals, vitamin and proteins, fats, and carbohydrates, gives rise to varsious ailments) ڪاسميٽڪس منجهه هنن سڀني مرڪبات جي موجودگي بي انتها مفيد ثابت ٿي آهي ۽ ساڳي وقت روايتي دوائن ۾ پڻ هنن مرڪبات جي ڪري بيشمار فائده ملن ٿا. ايلوويرا منجهه موجود مٿي ذڪر ڪيل سڀ مرڪبات وافر انداز ۾ موجود آهن ۽ قدرتي طور تي موجود انهن مرڪبن ڪري بيشمار فائده حاصل ٿين ٿا. ايلوويرا ۾ ٻن قسمن جا ماده موجود آهن، هڪ چپڪندڙ مرڪب (Jell) ۽ ٻيو ليٽڪس (Latex) جيڪي دوائن(Medicine) ۾ استعمال ٿين ٿا. ايلو مادو، هڪ صاف سُٿرو، شيشي وانگر، شفاف نظر ايندڙ، جيلي(Jelly like)وانگر ٿئي ٿو جيڪو ايلوويرا پَنَ ۾ اندر هوندو آهي(Found in inner part of aloe plant leaf) جڏهن ته ليٽڪس(Latex) ٻوٽي جي هيٺان چمڙي منجهان وهندي نظر ايندو آهي، جنهن جو رنگ هئڊو ٿئي ٿو ۽ اهو پاڻياٺ مثل ٿئي ٿو. هاڻي اسان هن ٻوٽي جون خصوصيات بيان ڪنداسي.
1. ڊي ٽوئڪسيفيڪيشن(Detoxification): ايلوويرا جِيل(Jell) خوراڪ بڻجي جيئن ئي ننڍي آنڊي تائين پهچي ٿو ته جيڪي به زهريلا ماده موجود هوندا آهن، تن سڀني کي جذب ڪري ڇڏي ٿو ڇو ته بنيادي طور تي ايلوويرا هڪ چپڪندڙ مادو آهي(Gelatinous food plant) جيڪو زهريلن جزن کي پاڻ منجهه جذب ڪري وڏي آنڊي جي معرفت نيڪال ڪري ڇڏي ٿو.
(This helps proper elimination of waste from your body and helps in detoxification)
2. چمڙيءَ جي حفاظت (Skin care) ايلو جيل (Aloe jell) هڪ معروف ملم جي طور تي به ڪم ايندي رهي آهي. جڏهن ڪنهن به زخم تي لڳائجي ٿي ته اهو زخم جلد ٺيڪ ٿي وڃي ٿو. خاص طور تي ڦٽ، ڦرڙا، ڏڍ، خارش، تپش ڪري چمڙيءَ جو سڙي پوڻ وغيره يا وري ڪو، منگهڻ(Bugs)چڪ پائي ته ان وقت هڪ آرام ڏيندڙ ملم طور ڪتب اچي ٿو ۽ زخم وغيره جلد ڀرجي، ٺيڪ ٿي ٿا وڃن.
(Aloe Vera is great for applying topically to burns, abrasions, eczema, psoriasis and bugs bites). It acts as acting to help relieve pain of analgesic wounds)
ايلوويرا منجهه پاڻيءَ جو مقدار پڻ تمام گهڻي انداز ۾ آهي، جنهن ڪري چمڙي نم ۽ تر (Wait) رهي ٿي. جنهن ڪري چمڙيءَ کي خشڪ ٿيڻ کان بچائي سگهجي ٿو ۽ چمڙيءَ تي جُهريون به نٿيون پون.
ايلوويرا ۾ جتي پاڻيءَ جو وافر انداز ۾ موجود هجڻ باعث رحمت بڻجي ٿو اُتي طِبيَ طور تي منجهس اهڙي خاصيت موجود آهي. جو زخم تي جڏهن لڳائجي ٿو ته ڦٽيل چمڙي جي ٽيشو(Tissues)کي سُڪڙجڻ ۾ مدد ڪري ٿو ۽ ائين ڪرڻ سان زخمن منجهان وڌيڪ رت وهڻ بند ٿي وڃي ٿو. جنهن ڪري زخمن منجهان رت نڪرڻ رڪجي وڃي ٿو ۽ جلدي ٺيڪ ٿيڻ لڳن ٿا.
(Aloe is good for hydration, moisturing and rejuvenation of skin. An astringent, it causes the contraction of body tissues typically used to reduced bleeding from minor abrasions)
سڙيل چمڙيءَ مٿان لڳائڻ سان ايلو(Aloe) نهايت ئي تڪڙو اثر انداز ٿئي ٿو ۽ تڪليف ۽ سور کي گهٽائي، زخمن کي ڀرجڻ ۾ مددگار ثابت ٿئي ٿو. الله تعاليٰ هن ٻوٽي ۾ اهڙيون ته خاص طِبَي صلاحيتون رکيون آهن جو ڪوبه ان کان منهن موڙي نٿو سگهي ۽ ڪنهن نه ڪنهن طريقي سان هر ڪنهن جي استعمال هيٺ رهي ٿو. انسان پوءِ ڀلي گهريلو طور تي واپرائي يا وري جديد سائنسي بنيادن تي استعمال ٿيندڙ، ملم، لوشن، صابڻ، شيمپو ۽ ٻيون ڪيتريون ئي قسمين قسمين برانڊ جون ڪريم ۽ حُسن کي نکارڻ ۽ پاڻ کي سينگارڻ جا ڪيترائي سامان جن ۾ ايلو ويرا استعمال ٿئي ٿو، زيرِ استعمال رکي.
3. سُوزش ۽ سُور(Inflammation)کي گهٽائڻ ۾ پڻ مددگار ثابت ٿئي ٿي. ايلوويرا منجهه اهڙو خاص مادو موجود آهي. جيڪو جيڪڏهن تازو تازو کڻي، سور واري جڳهه تي لڳائجي، توڙي جو سوزش ۽ چمڙي تي اُڀريل ڦلوڪڻ تي لڳائجي ته به فوري طور تي سور کي آرام ۽ سوزش منجهه ٺار محسوس ٿيندو ۽ مُشڪن (Muscles) توڙي سُور وارن هڏن(Painful joints) کي سڪون ملندو ۽ آرام سان هڏن ۾ چرپر ڪرڻ جي طاقت وري ڄڻ اوچتو پيدا ٿي ويندي پر اهڙو ڪرشمو تڏهن ئي نظر ايندو جڏهن اسان ايلوويرا جيل(Aloe jell)کي تازو استعمال ڪنداسي. ڇو ته ان ۾ الله تعاليٰ اهڙي ڪا خاص خاصيت رکي آهي، جيڪا فوري طور تي آرام ۽ سڪون پهچائي ٿي.
سوزش، انفلاميشن (Inflammation) اسم جي طور تي استعمال ٿئي ٿو. هن جي معنيٰ آهي. ڪنهن خاص، مخصوص جڳهه تي نظر ايندڙ چمڙي جي مٿان اهڙي صورتحال جنهن جي دوران اهو حصو ڳاڙهو ۽ سُڄيل نظر اچي، ۽ گڏوگڏ هٿ رکڻ سان گرم به محسوس ٿئي، ٿوري دٻائڻ، يا زور ڏيڻ سان تڪليف ڏيندڙ سور محسوس ڪرائي، خاص طور تي جڏهن چمڙيءَ تي ڪو زخم رسي، يا ڌڪ لڳڻ دوران چمڙي چٿجي پوي، يا وري ڪنهن انفيڪشن، دوران سوڄ جي ڪري رت ۽ پونءِ وغيره وهي رهي هجي. جنهن ڪري نمايان طور تي اهو حصو سڄيل ۽ نرم نرم(Swelling puffiness)هجڻ جي ڪري کُردرو ۽ ڳاڙهيرو نظر اچڻ لڳي ٿو. اهڙي تڪليف ڏيندڙ، سور کي گهٽائڻ لاءِ ۽ هڏن جي پڻ سوزش کي آرام پهچائڻ لاءِ جيڪڏهن اسان تازي ايلوويرا جي گودي کي کڻي، مٿان لڳائينداسي ۽ هلڪو هلڪو مهٽي جذب ڪرائينداسي تي فوري طور تي آرام ۽ سڪون حاصل ٿيندو. اهو سڀ ڪجهه حاصل ڪرڻ لاءِ اهو ضروري آهي ته ايلوويرا جيل(Aloe jell) بلڪل تازي ۽ صاف شفاف فريش(Fresh) هجي.
4. هاضمي جي سرشتي Digestion کي مضبوط ڪري، کاڌي کي هضم ڪرڻ ۾ (Helps digestion) مدد ڪري ٿو. کاڌي جي نالي(Food canal) کي صاف سٿرو ڪري کاڌي جي لنگهه کي آسان بڻائڻ ۾ مددگار ثابت ٿئي ٿو. جيل(Aloe jell)منجهه اهڙيون خصوصيات موجود آهن، جنهن جي ڪري کاڌي کي هضم ٿيڻ ۾ آساني پئدا ٿئي ٿي ۽ جيڪڏهن غير هاضم جزا ۽ ڪي زهريلا ماده هجن ٿا ته انهن کي به خارج ڪري کاڌي جي ناليءَ کي صاف ۽ شفاف بڻائي ٿو. جنهن ڪري کاڌو آرام ۽ بهتر نموني هضم ٿي وڃي ٿو. مزيدار ڳالهه اها آهي ته ايلو جيل هڪ ئي وقت دستن(Diarrhea)توڙي قبضي (Constipation) ٻنهي صورتحال کي ڪنٽرول ڪرڻ جي صلاحيت رکي ٿو. (It help with both constipation and diarrhea) جنهن ڪري هاضمي واري نالي تي ڪنٽرول حاصل ڪري، هاضمي جي شرستي کي نارمل رکڻ ۾ مدد ڪري ٿو (It helps to regulates the elimination cyle) ۽ اخراج جو عمل نارمل طريقي سان جاري رهي ٿو. اهڙا ماڻهو جن کي رفعِ حاجت دوران، خارش، سوزش ۽ ساڙو وغيره محسوس ٿيندو آهي، تن لاءِ پڻ بهترين دوا آهي (It is good for people with irritable bowel syndrome as well as acid reflux) ايلوويرا مرڪب (Solution) وزن گهٽ ڪرڻ (weight loss) لاءِ به استعمال ڪيو وڃي ٿو. هيءُ هڪ قدرتي ۽ آسانيءَ سان ملندڙ مرڪب(Aloe Vera solution) آهي. جنهن جي استعمال سان وزن کي آسانيءَ سان گهٽائي سگهجي ٿو. ايلوويرا تمام آسانيءَ سان ميٽابولڪ ريٽ(Metabolicrate) کي ڪنٽرول ۾ رکي، اُن کي متوازن بڻائي ٿو(Stabilizing metabolic-rate) ۽ ساڳي وقت چرٻيءَ کي پڻ (Burn fat) ساڙي ٿو.
5. (Hair-care) ايلويرا وارن جي خوبصورتي قائم رکڻ ۾ پڻ مددگار ثابت ٿيو آهي، جيڪڏهن توهان جا وار خشڪ، ٻن منهن وارا ۽ ٽٽل ڦٽل لڳڻ شروع ٿي وڃن ۽ وارن منجهه خشڪي يعني اڇي رنگ جي ٻُر ٻُر نظر اچي ته فوري طور تي ايلوويرا جيل مٿي تي چڱي نموني لڳايو، اهو ئي توهان جي مشڪل جو آسان حل آهي، نتيجو توهان جي آڏو فوري طور تي نظر ايندو ۽ توهان جا وار، ترو تازه چمڪندڙ، لسا ۽ صاف سٿرا نظر اچڻ شروع ٿي ويندا(It will make your hairs smooth, soft and damage free) هاڻي اچو ته توهان کي اهڙي مفيد ۽ بيشمار فائده بخشيندڙ ٻوٽي جي فائدن سان گڏوگڏ سندس استعمال دوران انهن ڳالهين جي ڄاڻ ڏيون، جن جي ڄاڻ نه هجڻ جي ڪري ڪيترائي نقصان ٿي سگهن ٿا.
جتي هن ايلويرا جا بيشمار فائده آهن، ته وري ٻي پاسي ڪجهه لڳاتار استعمال جي ڪري نقصان ده اثرارت به نظر آيا آهن، مثال طور تمام ڊگهي عرصي تائين استعمال جي ڪري بدن اندر پوٽاشيم جي ڪمي پيدا ٿي پوندي آهي. اليڪٽرولائيٽس جي گهٽتائي(Deficiency of electrolytes) جي ڪري مختلف قسمن جا معدنيات گهٽجي ويندا آهن. ان ڪري احتياط سان استعمال ڪرڻ گهرجي. خاص طور تي حامله خواتين(Pregnant women) ۽ ماهواري جي دوران، بلڪل به استعمال نه ڪرڻ کپي. ڪنهن کي موڪا(hemorrhoids) هجن يا جگر ۽ پتي(Gall bladder)جي سوزش ۽ پراڻي تڪليف هجي ته پوءِ احتياط لازم آهي.
* **