نامياتي ڪاسميٽڪس Organic Cosmeticts))
[b]نامياتي ڪاسميٽڪ [/b]
اسان وٽ ٻن قسمن جا مرڪب يعني ڪمپائونڊس (Compounds) موجود آهن. نامياتي ۽ غير نامياتي ٻنهي ۾ خاص فرق آهي، ڪاربن ائٽم جي (Carbon- atom) جي موجودگي ۽ غير موجودگي نامياتي مرڪب ۾ گڏوگڏ ڪاربن سان هائيڊروجن جيڪو هائيڊرو ڪاربن (Hydro- Carbons) ٺاهيندو آهي موجود هوندو آهي. جڏهن ته غير نامياتي مرڪب ۾ ٻئي ايٽم نه هوندا آهن نه ڪاربن ۽ نه ئي وري هائيڊروجن ائٽم. ٻيو واضع فرق جيڪو ٻنهي مرڪب منجهه تفريق پيدا ڪري ٿو سو آهي، ماليڪيول (Molecules) جي موجودگي ۽ انهن جو لڳ لاڳاپاپو. جاندار يعني ساهه وارين شين مان. جيئن ته نامياتي مرڪبن منجهه نيوئڪلڪ ائسڊ (Nucleic Acid) جي موجودگي، جن جي ڪري هڪ خليو (Cell) ساهه کڻي ٿو ۽ پاڻ کي زنده رکي ٿو ۽ (Cellular Process) مڪمل ڪري ٿو، جڏهن ته هوڏانهن وري غير نامياتي (inorganic Compounds) مرڪب جن ۾ لوڻ (Salts)، معدنيات (Metals) ۽ ٻيا ڌاتو (Elemental) عنصر اچي وڃن ٿا، شامل آهن.
اڄ ڪلهه جي دور ۾ آرگينڪ (Organic) يعني نامياتي جنهن کي ٻين لفظن ۾ آسانيءَ سان سمجهڻ لاءِ اسان نيچرل (Natural) يعني ”قدرتي“ به سڏي سگهون ٿا. ٻه اهڙا ته ٽپيڪل (Typical) لفظ سماعت سان ٽڪرائجن ٿا، جيڪي تقريباً هر خاتون جي زبان منجهان ادا ٿين ٿا، ڇوته ”سائنسي ٽيڪنالاجي“ جي فراهم ڪندڙ آساني هر قسم جي ”سينگار“ واري شيءَ کي جديد انداز ۾ پيش ڪيو آهي. لوشن (Moisturizers) هجن يا وري مسڪارا (Mascaras) هر قسم جي سينگار واري قدرتي طور تي ملندڙ شيءَ کي جديد سائنسي ٽيڪنيڪس کي استعمال ڪندي ٺاهيو وڃي ٿو ۽ پوءِ ديده زيب شيشي جي بوتلن ۽ دٻن ۾ پيڪ ڪري دلفريب انداز سان دوڪانن ۾ سينگاري رکيو وڃي ٿو. بغير محنت جي آسانيءَ سان ملندڙ قدرتي ”جڙي ٻوٽين“ ۽ ٻين شين منجهان ٺهندڙ اهڙيون شيون دوڪاندار وڏي ڪاميابيءَ سان ”وڪرو“ ڪن ٿا ۽ ”آمدني“ وڌائن ٿا. ڇو ته استعمال ٿيندڙ شيون ايترو مهانگيون نه هونديون آهن، جيترو انهن کي سهڻو ۽ دلفريب ڪري پيش ڪيو ويندو آهي. بس ”محنت“ ڪري پوءِ ”ڪمائڻ“ به هڪ ”روزي“ ڪمائڻ وارو بهترين طريقو آهي. پر هتي اڄ هيڏي وڏي ”تمهيد“ جو مطلب ۽ مقصد هڪ ٻيو به آهي. اُهو هيءُ آهي ته اسان وٽ اڃان تائين ”سچائي“ ايترو غالب نه ٿي آهي، جو عام ماڻهن جي مزاج کي بلند بڻائي سگهي. اسان وٽ اهڙين فئڪٽرين جو اسٽينڊرڊ (Industry Standard) يا ڪو قاعدو قانون اهڙو نه بڻايو ويو آهي جيڪو اُنهن سڀني ڳالهين کي مطمئن ڪرڻ لاءِ هجي جنهن سان عام ماڻهوءَ جي ”صحت“ سان هٿ چراند نه ٿئي. ڇو ته اهڙيون ڪيتريون شيون انهن سينگار واري شين منجهه استعمال ٿين ٿيون جن جي صحيح نموني استعمال ڪندڙ کي ”ڄاڻ“ نه ڏيڻ گاهڪ (Users) جي ”صحت ۽ تندرستي“ سان ڄڻ ته هڪ مذاق جي برابر آهي ۽ بعض اوقات ننڍڙين غلطين پويان استعمال ڪندڙ چمڙيءَ جي خطرناڪ بيمارين جي وَرَ چڙهي وڃن ٿا ۽ بيحد نقصان سهڻو پوين ٿو.
سڀ کان پهرين ملڪ ۾ اهڙي فئڪٽرين جي مالڪن تي قانون نافذ ڪرڻ وارن جو فرض آهي ته قانون لاڳو ڪن ۽ جيڪو اُنهن تي عمل نه ڪري ته ”قانوني ڪارروائي“ ڪئي وڃي. ڪنهن به شيءِ کي ”معياري“ (Standard) بڻائڻ لاءِ ضروري آهي ته معياري نموني شين کي، عالمي معيار مطابق استعمال ڪيون وڃي. سائنسي ٽيڪنالاجي کي استعمال ڪندي، سائنسي عالمي معيار مطابق ”جدول“ کي استعمال ڪندي ”ماپ ۽ تور“ جو معيار قائم ڪيو وڃي. ”قدرتي“ جڙيون ٻوٽيون، گل، ٻوٽا ۽ ٻيون جيڪي به شيون استعمال ڪيون وڃن ته اُنهن کي پهريان عالمي معيار مطابق ”ماپ تور“ ڪري استعمال ڪرڻ کپي ۽ پوري ڄاڻ گاهڪ لاءِ ”ڪاغذ“ تي يا ”دٻي“ مٿان لکڻ کپي. ڪاسميٽڪس جو تعلق جيئن ته سڌو سنئون انساني صحت ۽ چمڙيءَ سان هوندو آهي. ان ڪري ڪنهن کي به اها اجازت نه ٿي ڏيئي سگهجي ته ڪو ماڻهو غير ذميواري جو مظاهرو ڪري ۽ عام ماڻهن جي ”صحت ۽ چمڙي“ سان ”هاڃيڪار“ نموني پيش اچي. هر ڪنهن کي خبر آهي ته اهڙا ڪيترائي، قدرتي طور ملندڙ، گل، ٻوٽا، جڙون ۽ ٻوٽيون، لاتعداد ۽ بي شمار فائدن سان ڀرپور هزارها سالن کان هن ڪائنات ۾ موجود آهن ۽ هر دور ۾ ”انسانن“ پنهنجي خوبصورتي کي وڌائڻ ۽ قائم و دائم رکڻ لاءِ انهن جو استعمال ڪيو آهي. پر هر قدرتي شيءَ کي استعمال ڪرڻ جو به هڪ خاص انداز ۽ طريقو هوندو آهي ته جيئن اُنهن جي غلط ۽ نقصانده اثرن کان پاڻ کي بچائي سگهجي. هر انسان جيڪو ان سلسلي ۾ ”ڄاڻ“ رکي ٿو ۽ ڄاڻي ٿو ته ڪيئن استعمال ڪرڻ کپي ته پوءِ ته فائدو آهي، ورنه نقصان ئي نقصان ٿيندو. قدرتي وسائل کي استعمال ڪندي هينئر موجوده دور ۾ جديد سائنسي بنيادن تي قائم ٽيڪنالاجيءَ جو استعمال نه صرف بهتري آڻي ڇڏي ٿو، پر گڏوگڏ وقت به بچائي سگهجي ٿو. ان ڪري اهو ضروري آهي ته اهڙين ”فئڪٽرين“ تي قانون نافذ ڪندڙ ادارا، قانوني طور تي نگاهه رکن ۽ نظرداري ڪن ته جيئن ”عالمي معياري پرک“ (International Standard) مطابق حسن و آرائش جو سامان تيار ٿئي ۽ ”ليبل“ لڳايا وڃن ته جيئن هر ماڻهو پنهنجي ”طبعيت، مزاج ۽ صحت“ کي مدنظر رکندي اهڙين نامياتي ڪاسميٽڪس (Organic Cosmetics) جو استعمال خوشيءَ سان ڪري سگهن ۽ ڀرپور فائدو حاصل ڪري سگهن.
صحت (Health) ۽ ماحول (Environmental) جي آگاهي حاصل ڪرڻ بعد، پاڪستان ۾ به مرد ۽ خواتين (Men and women) هاڻي نيچرل (قدرتي) ۽ نامياتي (Natural Organic Cosmetics) حُسن و آرائش جون ذاتي شيون استعمال ڪرڻ لڳا آهن. استعمال ڪندڙ ماڻهن جي تعداد ۾ وڌيڪ پيش رفت ٿيڻ بعد، عام مارڪيٽ ۾ ماڻهن (وڪرو ڪندڙن) ڪيترن ئي قسمن جون ڪريم، لوشن ۽ ٻيون اهڙيون آرائش جون شيون مارڪيٽ ۾ منظرعام تي آڻڻ شروع ڪيون آهن، جن تي خاص طور تي ”سڀ قدرتي“ (All Natural) جو ليبل (Label) لڳل هوندو آهي ۽ اهو سڀني (مرد ۽ خواتين) لاءِ هوندو آهي. هاڻي هڪ ڳالهه قابل غور آهي ته هڪ طرف ”ڄاڻ“، آگاهي حاصل ڪندڙن جو تعداد وڌي رهيو آهي ته وري ٻي طرف اهڙن ”وڪرو ڪندڙن“، مارڪيٽنگ ڪندڙن ۾ به اضافو ٿي رهيو آهي، جيڪي وڌ کان وڌ قدرتي شين جو ليبل لڳائي، ۽ گهٽ قيمت رکي، ٿوري وقت ۾ گهڻي کان گهڻو منافعو ڪمائڻ جي ڪوشش ڪري رهيا آهن. اسان منجهان تقريباً گهٽ ماڻهن کي اها خبر هوندي ته گهٽ ۾ گهٽ (60%) سٺ سيڪڙو چمڙيءَ مٿان استعمال ٿيندڙ شيون سڌو سنئون (Directly) رت منجهه جذب ٿي وڃن ٿيون. (Sixty (60%) of the personal care products we are absorbed directly into the circulatory system) تحقيقي ريسرچ دوران اهو ڏٺو ويو آهي ته روايتي طور تي استعمال ٿيندڙ (حُسن و آرائش و زيبائش) واريون (Traditional) ڪاسميٽڪس گهڻي ڀاڱي مُضرِ اثرات رکندڙ ڪارسينوجينڪ (Carcinogenic)، ڪيميائي رطوبتن کي گهٽ وڌ ڪندڙ هارمون (Hormonal disrupting) ۽ دماغي خلين کي زهريلو بڻائيندڙ جزا (Neurotoxic Ingredients) جسم اندر خطرناڪ قسم جا ڪيميائي ماده (Harmful- chemicals) يعني رطوبتون پيدا ڪن ٿا. جيڪڏهن اهڙين شين جو استعمال لاڳيتو رکبو اچبو ته پوءِ هڪدم اچانڪ اهڙا ته هاڃيڪار نتيجا سامهون ايندا جو انهن کي ڪنٽرول ڪرڻ تمام ڏکيو ٿي پوندو ۽ ڪڏهن ڪڏهن ايئن به ٿيندو آهي، جو فوري طور تي ڪو اهڙو خطرناڪ نتيجو ڏسڻ ۾ نه ايندو آهي، پر پوءِ ورهين پڄاڻان انهن جو نتيجو نظر اچڻ شروع ٿي ويندو آهي، جنهن کي پوءِ ڪوبه ڪنٽرول ڪرڻ جي اڃان تائين سگهه حاصل نه ڪري سگهيو آهي. يعني ته (ڪينسر) وغيره. ان ڪري اِهو مفيد مشورو ڏنو وڃي ٿو، ته برائي مهرباني توهان جڏهن به پنهنجي لاءِ ذاتي حفاظت جون شيون خريد ڪريو ته لازمي طور تي لڳل ليبل ضرور پڙهو ۽ غور سان پڙهو. سرسري نه بلڪه توجهه مرڪوز ڪري پوءِ پڙهو ۽ سمجهو ته اُن ۾ ڪهڙا ڪيميائي جزا شامل ڪيا ويا آهن. صرف اهو لکڻ ڪافي ناهي ته (قدرتي ڪاسميٽڪس). هاڻي اسان توهان کي ڪجهه خاص خطرناڪ ڪيميائي نالا ٻڌايون ٿا، جن کي پڙهو ته توجهه ضرور ڏيو. خاص طور تي سوڊيم لاريٿ سلفيٽ (Sodium Laureth Sulphate) ۽ سوڊيم لاريل سلفيٽ (Sodium Laurel Sulphate) اُهي ٻئي ڪيميائي مرڪب خاص طور تي چمڙيءَ جي حفاظت لاءِ ٺهندڙ لوشن، ڪريم، شيمپو وغيره ۾ استعمال ٿين ٿا.
(Typically used in raft of skin care products to make foam), all of which have been known to cause dermatitis, eye, irritation and mouth ulcers.
اهڙيون ڪاسميٽڪس جيڪي چمڙيءَ مٿان گهڻي کان گهڻو جهاڳ (Foam) پيدا ڪري سگهن ۽ ٻي طرف وري اهڙيون ميڪ اپ جون شيون مثال طور پائوڊر ۽ بلش آن وغيره ۽ ٻيون اهڙيون ڪاسميٽڪس جن کي خراب ٿيڻ کان بچائڻ لاءِ پرزرويٽوٽس جي طور تي استعمال ڪيو وڃي ٿو تن جا به صحت ۽ تندرستي تي خراب اثرات مرتب ٿين ٿا.
Preservatives used in deodorants and makeup that negatively affects testosterone levels and phthalates)
اهڙن ڪيميائي جزن جي استعمال ڪرڻ سان ساهه جي تڪليف (Asthma) ڪينسر (Cancer)، ٿولهه (Obesity) ۽ مردن منجهه توليدي جزا گهٽ ڪرڻ وغيره شامل آهي. (Reduced fertility in men) ٻي طرف وري جيڪڏهن ٻين ڌاتو وغيره جا عنصر مثال طور شيهو (Lead)، مرڪيوري (Mercury) ۽ آرسينڪ (Arsenic) جيڪي خاص طور تي نيل پالش وغيره ۾ ۽ شيونگ ڪريم ۾ استعمال ڪيا وڃن ٿا، سي دماغي (تنتي سرشتي کي تباهه و برباد ڪري سگهن ٿا) جيڪڏهن اهڙين شين جو استعمال گهڻي وقت لاءِ لاڳيتو ڪيو وڃي ته پوءِ تمام هاڃيڪار ثابت ٿي سگهن ٿا. صرف اهوئي ڪافي نه اهي، پر توهان لاءِ ايترو ضروري آهي ته جيڪڏهن توهان قدرتي ڪاسميٽڪس کي استعمال ڪريو ٿا ته پوءِ ياد رکو ته انهن سڀني منجهه ڪجهه اهڙا ته سڻڀا غذائي جزا ضرور موجود آهن، جن جي ڪري اُهي ايتري اهميت جا حامل آهن. جيئن ته اسان کي خبر آهي ته اهي قدرتي ڪاسميٽڪس جڙيون ٻوٽيون پاڻ منجهه بي انتها مفيد سڻڀ وارا غذائي جزا شامل ڪيو هجن ٿيون.
(Organic cosmetics have been found to be more effective as they are derived from nutrient rich ingredients such as coco butter, tea tree extracts, pomegranate seeds and other essential oils)
سڻڀ وارا غذائي جزا مثال طور ڪوڪا مکڻ، چانهه جي پنن جو عرق، ڏاڙهون جا داڻا ۽ ٻيا ضروري سڻڀ وارا تيلن جا داڻا شامل هوندا آهن. جن منجهان اهڙيون شيون ٺاهيون وينديون آهن. ان ڪري چمڙيءَ جي ماهرن ۽ غذائي ماهرن جي راءِ مطابق عام ماڻهن کي اها صلاح ڏني وئي آهي ته اهڙين شين کي استعمال ڪرڻ کان اڳ عالمي معياري اسٽينڊرڊ مطابق پنهنجي آڱوٺي جي نشان (Basic rule of thumb when selecting personal care products) واري صلاح تي عمل ڪيو وڃي ۽ جيڪڏهن اُنهن منجهه اهڙا غذائي جزا استعمال ڪيا ويا هجن، جيڪي عام زندگيءَ ۾ توهان واپرائي نه سگهندا هجو ته پوءِ اهڙيون شيون به نه واپرايون وڃن، ڇو ته اهو ئي توهان جي حق ۾ بهتر ثابت ٿيندو.
Cosmetic contains ingredients, which you can not eat and then the product should not be a part of your grooming regime.
نامياتي ڪاسميٽڪس دراصل اُهي هارسينگار جا حُسن افروز سامان آهن ۽ انهن آرگينڪس (Organics) جيڪي دنيا ۾ مڃيل ادارن وٽان تصديق شده آهن، منجهان ٺاهيا ويندا آهن. ڪوبه نامياتي جزو (Organic ingredient) يعني ته قدرتي طور حاصل ڪيل جزو، جنهن کي ان ڪم لاءِ پوکي تيار ڪيو ويندو آهي ۽ اُن دوران ڪوبه ڪيميائي مرڪب نه ملايو ويندو آهي.
(An organic ingredient (or natural ingredient) is formally an ingredient which has been harvested without use of synthetic chemical compounds)
[b]آزمايل نسخا[/b]
* جيڪڏهن خدانخواسته جسم جي ڪنهن حصي تي تيزاب يا ڪا ٻي اهڙي ٻي شيءَ هارجي پوي (يعني ته ڪري پوي) ته پوءِ فوراً کير کڻي اُن جاءِ مٿان تيستائين هاريندا رهو جيستائين کير ڦٽڻ بند نه ٿي وڃي، ڇو ته جڏهن کير تيزاب مٿان هاربو آهي ته ڦٽڻ شروع ٿي ويندو آهي.
* جڏهن توهان ديڳڙي ۾ کير وجهي ڪاڙهيو ته اُن کي هارجڻ کان بچائڻ لاءِ اُن ديڳڙيءَ جي چوگرد آڱر سان ڪنارن تي گيهه يا مکڻ لڳائي ڇڏيو کير اُٻارو کائي ٻاهر نه هاربو.
* لان جي ڪپڙن کي پاڻيءَ ۾ شرنڪ ڪرڻ وقت، بالٽيءَ ۾ پاڻي وجهڻ وقت ٿورو لوڻ ملائي ڇڏيو. اڌ ڪلاڪ تائين ڪپڙي کي پسائڻ بعد، بغير نيپورڻ جي تار يا رسيءَ تي ڪپڙو ڦهلائي ڇڏيو، ڪڏهن به نيپوڙيو نه بلڪل به نه.
* گرميءَ جي داڻن کان بچڻ لاءِ پنهنجو ديسي نسخو استعمال ڪريو. ”ميٽ“ کي پسائي رکو ڪنهن ٺِڪر جي ٿانوَ ۾ اڌ ڪلاڪ کانپوءِ مهٽي لسو ڪري منهن ۽ جسم جي باقي ٻين حصن تي ليپ ڪري لڳايو. 15 کان 20 منٽن بعد پاڻيءَ سان ڌوئي صاف ڪري ڇڏيو، گرميءَ جا داڻا بلڪل صاف ٿي ويندا.
* ڪپڙن جي الماڙي، ڪتابن ۽ رسالن وغيره جي رکڻ واري جڳهه تي ”نم“ جا پن رکي ڇڏيو. ”اوڏوهي“ ويجهو نه ايندي ۽ شيون وغيره محفوظ رهندا.
* * *
[b]املهه ماڻڪ[/b]
حضرت علي رضي الله تعاليٰ عنه جن قول مبارڪ آهي ته:
* انسان اُن دولت تي ايترو تڪبر ڇو ڪري ٿو؟
* جو اگر ”حلال“ جي ڪمايل آهي ته ”حساب“ ڏيڻو پوي ۽ جيڪڏهن ”حرام“ جي آهي ته پوءِ عذاب سهڻو پوندو!
* ڪتابن کان خالي ڪمرو، بلڪل ائين هوندو آهي، جيئن ڪو انساني جسم، روح کان بغير هجي.
“A room without book is like a body without a soul”.
*
* پنهنجي ضمير جو محاصرو پاڻ ڪري وٺو، ان کان اڳ جو توهان جو محاصرو ڪيو وڃي.
* اهو ائين ئي آهي جيئن چيو ويندو آهي ته نماز پڙهي وٺو، ان کان اڳ جو توهان جي نماز پڙهي وڃي، محبت ڪڏهن به مري نٿي سگهي، محبت ماري ڇڏيندي آهي.!“
* شفيق استاد ۽ مخلص دوست، خدا جي وڏي نعمت هوندا آهن.
* لفظن جو غلط استعمال تمام وڏو گناهه آهي. (سقراط)
* **